၁။ ဆရာရွင့္ က်မအသက္ ၃၀ ရွိပါျပီ။ အိမ္ေထာင္က်တာ၂ နွစ္ပါ။ ကန္ေတာ့ပါ လြန္ခဲ့ေသာ ၉ လေလာက္က ရင္သား နွစ္ဘက္လံုး အက်ိတ္မေတြ႔ဘဲတခ်ိန္လံုးတအားနာေနပါတာ တခါတရံစူးစူးျပီးထိုးကိုက္ပါတယ္။ ေဆးရံုျပေတာ့ Epo-Soft 6 လေသာက္ခဲ့ျပီး ေပ်ာက္ခဲ့ပါတယ္။ ခုတလေက်ာ္ပါျပီ တခ်ိန္လံုးတအားျပန္နာေနပါတယ္ဆရာ။ အရည္ေတာ့မထြက္ပါ။ ကင္ဆာျဖစ္မွာေႀကာက္မိတယ္။
၂။ အသက္က ၃၂ နွစ္ပါ။ ဓမၼတာကလစဥ္မွန္ပါတယ္။ ရင္သားနွစ္ဖက္လံုးမွာ မာမာတင္းတင္းအခဲ တျပိဳင္တည္း ျဖစ္လာပါတယ္ဆရာ။ ျပီးေတာ့ နာတယ္။ ေခ်လိုက္တဲ့အခါမွာ နည္းနည္းေၾကသြားျပီ အနာလည္းသက္သာလာတယ္။ စိုးရိမ္စရာရွိပါလား။
၃။ ဆရာရွင့္ ကြ်န္မရဲ႕အစ္မ ဘယ္ဘက္ ရင္သားမွာ အက်ိတ္ေတြ႔လို့ ခြဲထားတာ ၄ လရွိပါျပီ။ ရိုးရိုးအသားလံုးလို႔ သိရပါတယ္ရွင့္။ ခုအဒီဘယ္ဘက္ရင္သားကပဲ အတြင္းထဲကစူးျပီး တခ်ိန္လံုးနာေနပါတယ္ဆရာ။ အရင္ခြဲထားတဲ့ေနရာက မဟုတ္ပါ။ အဒါဘယ္လိုေၾကာင့္မ်ားျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲဆရာ။ ကင္ဆာျဖစ္မွာေၾကာက္ေနလို့ပါ။ ကင္ဆာမ်ိဳးရိုးမရွိပါဆရာ။ အသက္ ၃၈၊ အပ်ိဳပါဆရာ။
၄။ ဆရာမဂၤလာပါ သမီးအခု ရင္သားနာက်င္ျခင္းကိုခံစားေနရလို႔ပါ။ အျမဲတမ္းေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒါ ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနပါသလားဆရာ။ အသက္ ၂၅ ပါ အိမ္ေထာင္မရိွပါဘူး ဓာတ္မွန္ရိုက္ႀကည့္ရင္ အဆင္ေျပနိုင္မလားဆရာ။
၅။ အပ်ိဳစင္ မိန္းကေလးတေယာက္ ရင္သားေတြ နာၿပီး ေယာင္လာတာ ဘာ့ေၾကာင့္ပါလဲ။ အက်ိတ္မရွိပဲ ၿဖစ္တာပါ။
၆။ ရင္သားမွာ အက်ိတ္အဖု၊ ကင္ဆာနဲ႕ပက္သက္လို႔ ဆရာေရးတဲ့စာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဖတ္ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၃၄ ႏွစ္ ကေလးအသက္ ၁ ႏွစ္ခြဲအရြယ္ရွိပါၿပီ။ ကေလးက အသက္ ၄၅ ရက္ရံုးတက္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ မိခင္ႏို႔တိုက္လို႔ မရတာကစၿပီး ရင္သားမွာ မၾကာခဏဆစ္ခနဲဆစ္ခနဲ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ ခြဲစိတ္အထူးကု ဆရာ၀န္တဦးနဲ႔ ျပသၾကည့္ေတာ့ ဟိုမုန္းအတက္အက်ေၾကာင့္ျဖစ္လို႔ Vitamin E တလေသာက္ၾကည့္ၿပီး ျပန္လာျပဖို႔ေျပာထားပါတယ္။
ေသာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ သက္သာၿပီး ဆက္လက္ခံစားရလို႔ ေမးျမန္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္ရွင့္။
မိန္းကေလး-အမ်ိဳးသမီးအားလံုး ၇ဝ% တခါမဟုတ္တခါ၊ တဖက္မဟုတ္ တဖက္မွာ ရင္သားနာတာ ခံစားၾကရႏိုင္တယ္။ ၁၅% ေလာက္သာ ေဆးကုဘို႔လိုပါမယ္။ ရင္သားနာတာနဲ႔ (ကင္ဆာ) ဆိုင္မွာ နည္းလွပါတယ္။ ဘာလို႔ ရင္သားနာရသလဲ။ အေျခခံအေၾကာင္း ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ရာသီနဲ႔ ဆိုင္တာ၊ ရာသီနဲ႔ မဆိုင္တာ။
မိန္းကေလးတို႔ သဘာဝဆိုတာ ေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ ေန႔တိုင္း၊ အခ်ိန္တိုင္း ဆိုင္ေနတယ္။ လစဥ္ရာသီ ျဖစ္စဥ္ကလဲ ဒါဘဲ။ (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းတန္ခိုးေၾကာင့္ ရင္သားထဲက ႏို႔အိတ္၊ ႏို႔ျပြန္ေတြကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ တခါတေလ ႏို႔မျဖစ္ေသးတဲ့ အရည္ေအာင္းေနေစမယ္။ ၾကီးရင္ၾကီးသလို ေဖါင္းမယ္။ အလံုးအက်ိတ္လို စမ္းလို႔ရမယ္။ အာရံုေၾကာသြားဖိရင္ နာမယ္။ လတိုင္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ျဖစ္ေနတယ္။ လကုန္ရင္ တပတ္ျပီးသြားေရာ။ အပ်ိဳရြယ္ေရာက္လာလို႔ နာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လို႔လဲ ရင္သားနာတတ္တယ္။ ႏို႔တိုက္ခ်ိန္လဲ နာတတ္တယ္။
သုေတသနတခုအရ အသက္ ၃၄ ႏွစ္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ Cyclical breast အျဖစ္အမ်ားဆံုး။ ရင္သားနာလို႔ လာျပသူေတြထဲက ၆ဝ% နဲ႔ ရင္သားမွာ တခုခု ျဖစ္လို႔လာျပသူထဲက ၇၅% ရွိတယ္။ ေဟာ္မုန္းတခုထဲ အျပစ္ဖို႔လို႔ မရဘဲ၊ Stress စိတ္ဖိစည္းမႈ ကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္လက္ လႈတ္ရွားမႈေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ရာသီနဲ႔မဆိုင္ဘဲ ရင္သားနာတယ္ဆိုတာ ဥပမာ ခိုက္မိလို႔ နာတာမ်ိဳး။ ခြဲစိတ္ထားလို႔ ဆိုတာမ်ိဳးက ေနရာ သတ္သတ္ မွတ္မွတ္မွာ နာတယ္။ ေသြးဆံုးခါနီး၊ ေသြးဆံုးစ နာတတ္တာက ၁-၂ ႏွစ္ ေနရင္ ေကာင္းသြားတယ္။ ရင္သားေအာက္က နံရိုး-အရိုးႏု ေရာင္တာက ရင္သားလို႔ မွားတတ္တယ္။ ပိုးဝင္လို႔ နာမယ္။ ျပည္တည္ရင္ ပိုနာမယ္။ ပိုးဝင္လို႔ ႏို႔နာ ျဖစ္တာက ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ဗမာျပည္မွာ ေတာနယ္ေတြ တာဝန္က်တံုးက သားဦး ၃ ေယာက္ေမြးရင္ ၁ ေယာက္မွာ ႏို႔နာျဖစ္ၾကတာ သတိထားမိတယ္။ အျပင္ေရာက္ေတာ့ အဲေလာက္ ျဖစ္တာ မေတြ႔ေတာ့ပါ။
ကိုယ္ဝန္တားေဆး၊ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးေဆး၊ လူဝလာလို႔၊ အတြင္းခံၾကပ္လို႔၊ အလံုး-အက်ိတ္-ကင္ဆာ-အနာေတြနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ Methyldopa (Aldomet), Spironolactone (Aldactone), Anadrol နဲ႔ Chlorpromazine ေဆးေတြ ေၾကာင့္လဲ နာတတ္တယ္။ Birth control pills ေဆးေတြက တခ်ိဳ႕မွာ နာေစျပီး တခ်ို႕မွာ (Progestin) နာလို႔ ေပးရတယ္။
ဆရာဝန္ကစမ္းသပ္မယ္။ လိုအပ္ရင္ Mammogram ရိုက္မယ္။ အသားစထုတ္ယူစစ္ေဆးတာ လုပ္မယ္။ ေဆးေပးခ်င္ ေပးမယ္။ ေပးခ်င္မွ ေပးမယ္ဆိုတာ ႏွေျမာလို႔ မဟုတ္ပါ။
ေဆးေတြက ရာသီနဲ႔ ဆက္ျဖစ္လို႔ ရင္သားနာတာကို သက္သာေစေပမဲ့ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြရွိတယ္။ Bromocriptine ကေန ပ်ိဳ႕-အန္၊ ေခါင္းမူး၊ ကေလးမရ ျဖစ္တတ္တယ္။ Danazol ေၾကာင့္ လူဝေစႏိုင္တယ္၊ ရာသီမလာတာ၊ ေဆးမ်ားရင္ မ်က္ႏွာေမႊး ေပါက္မယ္။ ရာသီ မ်ားမယ္။ အသံၾသမယ္။ ၾကြက္သား နာမယ္။ Goserelin ေဆးကလဲ မ်က္ႏွာနီ၊ လိင္စိတ္နဲ၊ ေမြးလမ္းေျခာက္၊ ရင္သားေသး၊ စိတ္တိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Gestrinone ေဆးသံုးတာ သက္သာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ေမႊးမ်ား၊ ရာသီမ်ား၊ အသံေျပာင္း၊ လိင္စိတ္နဲ၊ ရင္သားေသး၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေမာပန္း၊ စိတ္က်ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ရာသီျဖစ္စဥ္နဲ႔ မဆိုင္ဘဲ နာတာမ်ိဳးက စတီရြိဳက္ေဆး ရင္သားမွာ ထိုးေပးတာ၊ ခြဲစိတ္တာ လုပ္ရတတ္တယ္။ တခါတေလ ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး နဲနဲ ေပးႏိုင္တယ္။
ဆရာဝန္ မလိုေလာက္တာမ်ိဳးေတြလဲလုပ္ပါ။ အတြင္းခံ အသင့္ဆံုးကို ေရြးဝတ္ပါ၊ ဆားေလ်ာ့စားပါ၊ (ေကဖင္း) ပါတာေတြ ေလ်ာ့စား-ေသာက္ပါ၊ အဆီေလ်ာ့စားပါ။ အသီးအႏွံ-အသီးအရြက္ မ်ားမ်ားစားပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ သင့္တင့္ပါေစ။ Aspirin, Paracetamol အနာအကိုက္ သက္သာေဆးတခုခုေသာက္ပါ။ Vitamin B6, Vitamin B1, Vitamin E ဗီတာမင္ေတြ ေသာက္ပါ။ လိမ္းေဆးလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ ေရခဲ ကပ္ေပးႏိုင္တယ္။ ကိုယ္စိတ္ ေအးေဆးပါေစ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
