ေရေက်ာက္ေရာဂါဆိုသည္မွာ-ေဆာင္းအကုန္ေႏြဦးကာလမ်ားျဖစ္တဲ့မတ္လႏွင့္ဧၿပီလေလာက္မွာ ေရာဂါအျဖစ္မ်ားၿပီး က ေလး ေတြမွာ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္ စဥ္ျမင္ေတြ႕ရတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါတစ္မ်ဳိးပါ။
အဂၤလိပ္လို Chicken pox လို႔ေခၚၿပီး ျမန္မာလိုေတာ့ေရေက်ာက္ေရာဂါ သို႔မဟုတ္ ပဲသီ တာလို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ Varicella Zoster (ေခၚ DNA ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးတစ္မ်ဳိးေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ ျဖစ္ပြား သူ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ အသက္ေလးႏွစ္ႏွင့္ ၁ဝ ႏွစ္ၾကား ကေလ းငယ္ ေတြျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ လူငယ္လူရြယ္ေတြျဖစ္ပါ
တယ္။ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ (တစ္ခါတစ္ရံ ေျခာက္လ သားအရြယ္မွာ လည္း ေရေက်ာက္ေပါက္ တာကို ေတြ႕ရပါတယ္)သာမန္အားျဖင့္ ၎ေရာဂါဟာ အသက္ အႏၲ ရာယ္ စိုးရိမ္ စရာမရွိေသာ္လည္း ကိုယ္ခံ အား က်ေနေသာ ကေလးငယ္မ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ေသြးကင္ဆာေရာဂါခံစားေနရသည့္ ကေလး ငယ္ေတြ မွာ ေရေက်ာက္ အရည္ဖုမ်ားမွတစ္ဆင့္ ဗက္တီးရီးယားပိုးဝင္ပါက ျပည္တည္နာျဖစ္ၿပီး အသက္ အႏၲရာယ္ ရွိႏိုင္ ပါ တယ္။
ဒါ့အျပင္ ေရေက်ာက္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္း၊ အဆုတ္ အ ေအးမိျခင္းႏွင့္ အ သည္းေရာင္ျခင္းေတြျဖစ္ပြားၿပီး ေသဆံုးတဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ခံ အားနည္း သူေတြမွာ ေသြး ယို တာေတြျဖစ္ လာႏိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ-ထိုဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံရလွ်င္ခႏၶာကိုယ္မွာအနီစက္၊အဖုအပိမ့္ေတြထြက္လာပါလိမ့္မယ္။ ရင္ဘတ္၊ဝမ္းဗိုက္၊ေနာက္ေက်ာစတဲ့ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပိုင္းေတြမွာအနီစက္ေတြစထြက္လာၿပီးယားလို႔ကုတ္မိျခင္းျဖင့္သတိထားမိတတ္လာပါတယ္။ ပိုးဝင္ၿပီးပထမတစ္ရက္အတြင္းႏွာေစး၍ ေခ်ာင္းဆိုးလာတတ္ပါတယ္။ နည္းနည္းဖ်ား လာပါ လိမ့္ မယ္။ အသားနာ၊ ပ်ဳိ႕အန္၊ အစားအေသာက္ပ်က္လာပါမယ္။
ထို႔ေနာက္ လက္ေမာင္း၊ မ်က္ႏွာ၊ ပါးစပ္၊လိင္အဂၤါ၊ ေျခေထာက္၊ ဦးေရျပားပါမက်န္ တစ္ကိုယ္လံုး အႏွံ႔ အလားတူ အနီစက္အဖုေလးေတြအုပ္စုလိုက္ထြက္လာၿပီး ႏွစ္ရက္၊သံုးရက္ၾကာရင္အေရျပား ေပၚမွာအရည္ၾကည္ဖုေလးေတြေပၚလာပါတယ္။(အခ်ဳိ႕ကေလးေတြမွာေတာ့နာရီပိုင္းအတြင္းမွာပင္ အရည္ၾကည္ဖုေလးမ်ားျဖစ္လာၾကပါတယ္)ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ခံရၿပီးရက္သတၱတစ္ပတ္အတြင္းအရည္ၾကည္ဖုေလးေတြတျဖည္းျဖည္းေျခာက္ၿပီးခုနစ္ရက္ေက်ာ္သြားတဲ့အခါမွာေတာ့ အကုန္လံုးေျခာက္လာၿပီးကြာက်သြားပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ အမာရြတ္ပါမက်န္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားပါတယ္။
အနီဖုေလးမ်ားေပါက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေတြ႕ျမင္ရတဲ့အျခားလကၡဏာမ်ားမွာကေလးကိုယ္ပူျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံအျပင္းဖ်ားျခင္း၊ၾကြက္သားမ်ားနာျခင္း၊လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊နားကိုက္ျခင္း၊မလႈပ္ခ်င္၊မသယ္ခ်င္ေလာက္ေအာင္ ႏံုးခ်ည့္ေနျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ကူးစက္ပံု-
ကေလးေတြမွာ ေရာဂါပ်ဳိးစ(အရည္ၾကည္ဖုမေပၚခင္)အခ်ိန္မွာ ကူးစက္မႈအျမန္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အနီ စက္ထြက္ၿပီး ေနာက္ငါးရက္အၾကာမွာ ေနာက္တစ္ဦးဆီသို႔ေရာဂါကူးစက္ဖို႔အခြင့္အလမ္းမ်ားပါတယ္။ (တစ္ခါတစ္ရံ ႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုး႐ံုေလာက္နဲ႔ၿပီးသြားၿပီးတစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္ၾကာတဲ့အခါအတူေနကေလးေတြကိုကူးစက္သြားပါတယ္)အဓိကကူးစက္ပံုကေတာ့ ေလထဲကတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္းပါ။ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ႏွာေခ်ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါရွိတဲ့ကေလးရဲ႕ အသက္ ႐ွဴလမ္းေၾကာင္းမွထြက္ေသာ အရည္၊ အမႈန္အစက္ကေလးေတြကတစ္ဆင့္ ကူး စက္ပါတယ္။
အနီစက္ကျဖစ္လာတဲ့ ပဲသီတာအရည္ဖုကထြက္တဲ့ အရည္ထဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေတြ အမ်ားႀကီး ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါရွိသူႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ ခ်င္း ထိေတြ႕ ဆက္ ဆံမႈမွ ကူးစက္တတ္ပါတယ္။
ထုိအရည္ၾကည္ဖုေလးေတြကိုဗက္တီးရီးယားပိုးဝင္သြားပါက ျပည္တည္နာေလး ေတြျဖစ္သြားပါတယ္။ ေရေက်ာက္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါမ်ားအျဖစ္ ဦးေႏွာက္ ေရာင္ျခင္း၊ အဆုတ္ေရာင္ျခင္း၊အဆုတ္အေအးမိျခင္းေတြျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ အသက္ အႏၲရာယ္မရွိေပမယ့္ခုခံအားက်ဆင္းေနတဲ့ကေလးမ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ ေရာဂါရွိတဲ့ကေလးမ်ား၊ ေသြးကင္ဆာေရာဂါရွိတဲ့ကေလးမ်ား၊ စတီး႐ိြဳက္ေဆးေသာက္ေနရ၍ ခုခံအားက်ေနတဲ့ကေလးမ်ားတြင္ ေရေက်ာက္အနာဖုမွ ျပည္တည္နာျဖစ္တဲ့အခါ အ သက္အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ပါတယ္။
ကုသပံု-
(၁) ေရေက်ာက္ေရာဂါ(ေခၚ)ပဲသီတာဟာ အႏၲရာယ္
မရွိလွသလိုသိပ္ၿပီးစိုးရိမ္စရာမလိုပါဘူး။အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြျဖစ္ေပၚလာလည္းဘာ ေဆးမွ် လိမ္းစရာမလိုပါဘူး။ သနပ္ခါးလည္းလိမ္းစရာမလိုပါဘူး။ အရည္ၾကည္ဖုေလး ေတြ အခ်ိန္တန္ရင္ကြာက်သြားမွာပါ။ အနီ စက္ေတြ ထြက္ၿပီး တစ္ပတ္အၾကာမွာ အမာရြတ္ ပါမ က်န္ ေပ်ာက္ကင္းသက္သာတတ္ၿပီး အခ်ဳိ႕လူနာမ်ားမွာ တစ္လခန္႔ အထိၾကာ တတ္ ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ အေရျပားရဲ႕အလႊာကို ထိရင္ေတာ့ အမာရြတ္ေသးေသးေလးက်န္တတ္ ပါ တယ္။ ျပည္တည္ေရာဂါပိုးဝင္ခဲ့ရင္ ေတာ့ အမာရြတ္က်န္တတ္ပါတယ္။
(၂) ေရေႏြးနဲ႔ေရခ်ဳိးပါ သို႔မဟုတ္ ေရေႏြးစိမ္ အဝတ္နဲ႔ ေရဖတ္တိုက္ေပးပါ။
(၃) အဖ်ားဝင္ေနပါက paracetamol တိုက္ေကြၽးႏိုင္ပါတယ္။ (သို႔ေသာ္ aspirin, Ibuprofen တို႔လို အ ကိုက္ အ ခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ အသံုးမျပဳ သင့္ပါဘူး)
(၄) အဖုအပိမ့္ေလးမ်ားကို Calamine အရည္လိမ္းေပးပါ သို႔မဟုတ္ အဝတ္သန္႔သန္႔ကိုေရေႏြး တို႔၍ သန္႔ စင္ေပး ပါ။
(၅) သိပ္ဆိုးရင္antihistamine လို႔ေခၚတဲ့ အယား ေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ (သို႔ေသာ္ အေရာင္ က်ေစ တဲ့ steroid လိမ္းေဆးမ်ဳိးမသံုးသင့္ပါဘူး)
(၆)သေဘၤာသီး၊နာနတ္သီး၊ဖရဲသီး၊စပ်စ္သီးစတာေတြကလည္းအေရျပား ေရာဂါေတြအတြက္အေထာက္အကူျပဳေပးႏိုင္ပါတယ္။
(၇)အုန္းရည္ဟာအေရျပားက်န္းမာေရးကိုအေထာက္အကူျပဳတာေၾကာင့္ ေရေက်ာက္ ေရာဂါအတြက္သာမက ေက်ာက္ႀကီးေရာဂါ၊ ဝက္သက္ေရာဂါမ်ား အတြက္ အုန္း ရည္အဝေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ သက္ သာေစပါတယ္။
(၈) မုန္႔လုပ္ရာမွာသံုးတဲ့ ဆားဆိုဒါလက္ဖက္ရည္ဇြန္းတစ္ဇြန္းကိုေရေဖ်ာ္၍ အဖုအပိမ့္ေလးမ်ားကို တို႔ေပးျခင္းျဖင့္ ယားယံျခင္းကို သက္ သာေစႏိုင္ပါတယ္။
(၉)ဝက္သက္၊ ေရေက်ာက္(ေခၚ)ပဲသီတာ စသည့္ အပူနာေရာဂါမ်ား အတြက္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ ေဆးအျဖစ္ ခံ တက္ ရြက္ကို သၾကား သို႔မဟုတ္ ထန္းလ်က္ သို႔မဟုတ္ ပ်ား ရည္ စသည့္သင့္ရာ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ျပဳတ္၍ တိုက္ေကြၽး သင့္ ပါတယ္။
(၁ဝ) ဗီတာမင္ေအ၊ ဗီတာမင္စီ၊ ဗီတာမင္အီး အားေဆးေတြတြဲေသာက္ေပးပါ။
(၁၁) ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္း၊သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္တဲ့အသီးအရြက္မ်ားမ်ားစားျခင္းဟာ ေရာဂါလကၡဏာသက္သာေစ႐ံုသာမက ကိုယ္ခံအားပါတက္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၁၂)လည္ေခ်ာင္းနာပါကဆားရည္ပလုတ္က်င္း ေပးႏိုင္ပါတယ္(မွတ္ခ်က္)အကယ္၍ ေရာဂါလကၡဏာျပင္းထန္လြန္းၿပီး ကူးစက္မႈမ်ားေနရင္ေတာ့ Acyclovir ေဆးျပား ကို၇၂ နာရီအတြင္း တိုက္ေကြၽးဖို႔လိုအပ္ေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ကေလး ကိုယ္ပူျပင္း ထန္လြန္းလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကေလးမေနႏိုင္ေအာင္အဖုအပိမ့္မ်ားက ယားယံ ေန လွ်င္ေသာ္ လည္းေကာင္းဆရာဝန္ထံျပသပါ။တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့အဖုအပိမ့္ထဲကိုပိုးဝင္ၿပီး ျပည္တည္နာမ်ားျဖစ္လာတတ္တဲ့အတြက္ လိုအပ္တဲ့ပိုးသတ္ပဋိဇီဝထိုးေဆး၊ စားေဆး၊ လိမ္း ေဆး မ်ားကို ဆရာဝန္က ၫႊန္ၾကားေပးပါလိမ့္မယ္။
ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္နည္း-
(၁)အသက္ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားကိုတစ္ ႏွစ္ သားမွာ တစ္ႀကိမ္၊ ငါးႏွစ္သားမွာ တစ္ႀကိမ္ စုစုေပါင္း ကာ ကြယ္ေဆး ႏွစ္ႀကိမ္ထိုးေပးျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။
(၂) ေရေက်ာက္ေရာဂါလံုးဝမျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးသူ၁၈ ႏွစ္ေအာက္လူငယ္မ်ားကလည္းကာကြယ္ ေဆး ႏွစ္ႀကိမ္ထိုးေပးျခင္းျဖင့္ ႀကိဳ တင္ ကာကြယ္ထားႏိုင္ပါတယ္။ ထိုအရြယ္မ်ားမွာေတာ့တစ္ႀကိမ္ႏွင့္တစ္ႀကိမ္ တစ္လျခားၿပီးထိုးေပးရမွာပါ။
(၃) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ေရ ေက်ာက္ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးခဲ့ရာ ျဖစ္ပြားႏႈန္း ၉ဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ေလွ်ာ့ခ် ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။သို႔ေသာ္ ကိုယ္ ဝန္ ေဆာင္မိခင္မ်ား၊ HIV ကူး စက္ ခံေန ရ သူမ်ား၊aspirinကဲ့သို႔အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေရရွည္သံုးစြဲေနသူမ်ားႏွင့္ ူငညခသာပခငညကဲ့သို႔ပဋိဇီဝေဆးမတည့္သူမ်ားကေတာ့ ထို ေရေက်ာက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး မထိုးသင့္ ပါဘူး။
(၄)အထူးသျဖင့္ ေရေက်ာက္ျဖစ္ပြားဖူးျခင္း လံုးဝ မရွိေသးေသာ မိခင္ေလာင္းအေနနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ခင္ တစ္လအလိုမွာကာကြယ္ေဆး အျပည့္အစံုျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳ တင္ ထုိး ထားျခင္း ျဖင့္ ေမြးဖြားလာမည့္ကေလးအတြက္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီႀကိဳတင္ကာကြယ္ ေဆးမ်ဳိး ကို ဂ် ပန္လူမ်ဳိး michiaki Takahashi က ၁၉၇၄ ခု ႏွစ္ ေလာက္မွာ စတင္တီထြင္ ထုတ္ လုပ္ေပး ခဲ့ေၾကာင္း ေလ့ လာမွတ္ သားရပါ တယ္။
(၅)အထူးသတိျပဳရမည့္အခ်က္မွာ ေရေက်ာက္တစ္ခါျဖစ္ဖူးရင္နာက္လူႀကီးဘဝမွာ ေရယုန္ ျဖစ္ဖို႔၂ဝရာခိုင္ႏႈန္းေသခ်ာေနပါၿပီ။ဒါဘာ ေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ကေလးငယ္ ဘဝမွာ ေရေက်ာက္ အနီစက္ေလးေတြ လံုးဝေပ်ာက္ ကင္း သြားေမယ့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကေတာ့ခႏၶာ ကိုယ္ရဲ႕အာ႐ံု ေၾကာစနစ္ထဲမွာရွိေနတုန္းပါပဲ။ဒီလိုနဲ႔အသက္ႀကီးလာၿပီးေနာက္ခုခံအားက်ဆင္းတဲ့အခါျဖစ္ေစ၊အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ေနခ်ိန္မွာျဖစ္ေစခႏၶာကိုယ္ထဲမွာကိန္း ေအာင္ းငုပ္ေနတဲ့ပိုးဟာ ေရယုန္အေနနဲ႔ ျပန္လည္ေပၚေပါက္လာတတ္ လို႔ပါပဲ။ထိုျပ ႆနာမ်ဳိးကိုအမ်ားအားျဖင့္အသက္၆ဝ ေက်ာ္အရြယ္မွာႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရေက်ာက္ျဖစ္ဖူးသူေတြ အေနနဲ႔ တစ္ခ်ိန္ မွာ ေရ ယုန္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးထားသင့္ပါတယ္။
(၆) ေရေက်ာက္(ေခၚ)ပဲသီတာျဖစ္တဲ့အခါ ေရာဂါ ျဖစ္သူရဲ႕အဝတ္အစားမ်ားကို ေရ ေႏြး နဲ႔သီးသန္႔ေလွ်ာ္ ဖြပ္ ပါ။
(၇) ပဲသီတာအဖုေလးေတြက ယားလြန္းတာေၾကာင့္ ကုတ္မိပါတယ္။ အဖုေလးေတြ အနာ မျဖစ္ ေအာင္ကာ ကြယ္ သည့္အေနျဖင့္ကေလးကိုလက္သည္းညႇပ္ေပးပါ။လက္သည္းညႇပ္ၿပီတဲ့အခါမွာလည္းစူးရွမေနေစဖို႔အတြက္လက္သည္းကိုတံစဥ္းျဖင့္တိုက္ေပးပါ။ ။
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia
