က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္တစ္ပါးပါ။ လူတစ္ေယာက္ မက်န္းမာတာနဲ ့တျပိဳင္နက္ မိသားစုေတြ အလုပ္ ပ်က္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အလုပ္ပိုလုပ္ရပါတယ္။ မိသားစုနဲ ့မနုိင္ရင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကို အားကိုးရပါေတာ့မယ္။ သက္ဆိုင္ရာနုိင္ငံက အခမဲ့ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စရိတ္မွ်ေပးစနစ္နဲ ့ေသာ္လည္း ေကာင္း ကုသေပးရပါေတာ့မယ္။ အျပည့္အ၀ျပန္သက္သာသြားရင္ ေတာ္ေသးတာေပါ့။ နာတာရွည္သာ ျဖစ္သြားရင္ မိသားစုေရာ၊ လူ ့ေဘာင္လူ ့အသိုင္းအ၀ိုင္းေရာ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကပါ အဲဒီလူရဲ ့ ၀န္ကို နွစ္ရွည္လမ်ား ထမ္းရပါေတာ့မယ္။ ဒီလိုနဲ ့ ကမၻာေပၚက အင္အားၾကီးလွပါတယ္ဆိုတဲ့ နုိင္ငံေတြမွာေတာင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ ့ပါတ္သက္လာရင္ မနိုင္မနင္းျဖစ္ေနၾကတာကို ေတြ ့ရ ပါတယ္။
UK မွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈဘတ္ဂ်က္ေငြေတြက ဆက္မတက္ဘဲ တန္ ့ေနပါတယ္။ တစ္နုိင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ ့ GDP တက္မလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ထင္ရွားၾကီးမားတဲ့ ေငြေၾကးသံုးစြဲမႈေတြမလုပ္နုိင္ဘဲ မေျပာပေလာက္တဲ့ အေသးအဖြဲကိစၥေတြမွာပဲ ေငြေၾကးသံုးစြဲမႈ နည္းနည္းပိုလာတာကိုေတြ ့ရပါတယ္။
UK ရဲ ့အမ်ိဳးသားက်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈဟာ ခက္ခဲလြန္းလွတဲ့ ၁၀ စုနွစ္တစ္စုကို ထက္၀က္ခန္ ့ျဖတ္ သန္းခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ခက္ခဲလြန္းလွတဲ့ ၁၀ စုနွစ္ဆိုတာကိုလည္း ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ ့ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ညႊန္ျပေနပါတယ္။ ၂၀၀၉ မွာ UK ဟာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ သူ ့ GDP ရဲ ့ ၉.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ကိုပဲ သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၄ မွာ ၉.၁ အထိေတာင္ က်ဆင္းခဲ့ျပန္ပါတယ္။
တစ္ဖက္မွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္စရိတ္ကိုေလ်ာ့ခ်ေနရေပမယ့္ တစ္ဖက္မွာေတာ့ လူဦးေရတုိးလာပါ တယ္။ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြအသက္ပိုရွည္လာပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳ၊နွလံုး ေတြလို ႏွစ္ေတြအၾကာၾကီး၊ ပိုက္ဆံ ေတြ အမ်ားၾကီး အကုန္အက်ခံကုသေပးရတဲ့ေရာဂါေတြ မ်ားလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာ ေဆးရံုေတြမွာ ကုတင္အေရအတြက္ေတြ ေလ်ာ့ကုန္ပါတယ္။ အေရးေပၚခန္းကိုေရာက္လာတဲ့လူနာဦးေရက်ေတာ့ မ်ားလာပါတယ္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားျပီး ပံ့ပိုးနိုင္စြမ္းေလ်ာ့သည္ထက္ေလ်ာ့လာတဲ့ေနာက္ UK ဟာ အခက္ခဲ ဆံုး ၁၀ နွစ္ကို ျဖတ္သန္းေနရတယ္ဆိုတာ မျငင္းနိုင္ဘဲ လက္ခံလိုက္ရပါတယ္။
ျပႆနာက ဒီမွာတင္မျပီးေသးပါဘူး။ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းသက္သာသြားေပမယ့္ ေဆးရံုကေနမဆင္းနုိင္တဲ့ လူနာေတြ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ သူတို ့ကိုၾကည့္ရွဳေစာင့္ေရွာက္မယ့္သူေတြ မရွိတဲ့အဆံုး ေဆးရံုကပဲ ေစာင့္ ေရွာက္ေပးထားရမလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဆးရံုေတြကေန ကုသေစာင့္ေရွာက္ေပးရတဲ့အေျခအေန သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ Emergency, Elective နဲ ့ Routine Treatment မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အေရးေပၚကုသေပးရမယ့္ ကိစၥ၊ အခ်ိန္နဲ ့ရက္ကို ေရြးခ်ယ္ကုသေပးနိုင္တဲ့ကိစၥ၊ နွစ္စဥ္၊လစဥ္ ပံုမွန္ ေဆးစစ္ကုသေပးရမယ့္ကိစၥဆိုျပီး ရွိပါတယ္။ ယာဥ္တိုက္မႈျဖစ္တဲ့စီကေန emergency လူနာေတြ ေရာက္လာသလို တင္ပဆံုအစားထိုးခြဲစိပ္ ကုသဖို ့ Elective လူနာေတြလည္းရွိေနတတ္ျပီး နွလံုးေရာဂါလို Routine စစ္ေပးေနရတဲ့လူနာေတြလည္း ရွိေနေလေတာ့ UK က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈၾကီးက ေငြကိုပုိမသံုးနုိင္ဘူးဆိုရင္ တျဖည္းျဖည္းလည္ပတ္ မႈ ေနွးေကြးလာမယ့္သေဘာမွာ ရွိေနပါတယ္။
ဒါျဖင့္ ေငြပိုသံုးလိုက္တုိင္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက ပိုေကာင္းလာမလား။ လာမယ့္ ၃ နွစ္အတြင္း လူလတ္ပိုင္းအရြယ္ေတြကို လူမႈေစာင့္ေရွာက္ေရးေပးနုိင္ဖို ့ စတာလင္ေပါင္ ၂ ဘီလီယံ သံုးစြဲသြားမယ္လို ့ အမ်ိဳးသားက်န္းမာေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ လာမယ့္ ၃ႏွစ္မွာပဲ အမ်ိဳးသားက်န္းမာေရး အတြက္ စတာလင္ေပါင္ ၄၂၅ သန္း ရင္းနွီးျမဳပ္နွံေပးဦးမွာပါ။ အဲဒီထဲက စတာလင္ေပါင္သန္း၁၀၀ ကို ထိခိုက္မႈနွင့္အေရးေပၚဌာေနေတြမွာ ၂၀၁၇-၁၈ ဘတ္ဂ်က္အျဖစ္ ခ်ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ သို ့ေသာ္ ဒီေလာက္ ေငြက်ည္ဆံေတြပစ္သြင္းေနတာလည္း လံုေလာက္ဦးမွာမဟုတ္ဘူးလို ့ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါ တယ္။
ဒီလိုျဖစ္ေနတာ UK တစ္နိုင္ငံထဲပဲလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ ကုန္က် စရိတ္ကို အခြန္ေပၚအေျခခံတဲ့စနစ္အသံုးျပဳတဲ့ ဖင္လန္၊ ဆြီဒင္၊ ေပၚတူဂီ နဲ ့ စပိန္ နုိင္ငံတို ့လည္း ဒီအေျခ အေနမ်ိဳးကို ၾကံဳေတြ ့ေနရပါတယ္။
ဂ်ာမနီနဲ ့ျပင္သစ္တို ့က သူတို ့ GDP ရဲ ့ ၁၁.၃ နဲ ့ ၁၁.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအသီးသီးကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ မႈ အတြက္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၁၄ တုန္းက ေဆးရံုကုတင္က တက္ေရာက္မယ့္လူနာေတြထက္ မ်ားေနခဲ့ပါတယ္။ လူအေယာက္ ၁၀၀၀ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ဆရာ၀န္အခ်ိဳးအစားကလည္း လိုတာထက္ ပို ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏွစ္နုိင္ငံမွာ လူေတြက အခမွ်ေပးၾကပါတယ္။ ဂ်ာမနီမွာ လူနာတစ္ဦးလ်င္ ၅ ေဒၚလာကေန ၁၁ ေဒၚလာအထိ ထည့္၀င္ၾကျပီး ျပင္သစ္မွာေတာ့ ပွ်မ္းမွ် ၂၅ ေဒၚလာႏႈန္း ထည့္၀င္ၾကပါတယ္။
အေနာက္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္ကို အမ်ားဆံုးသံုးစြဲေနတာကေတာ့ အေမရိ ကန္ ျပည္ေထာင္စုပါပဲ။ ၂၀၁၄ တုန္းက က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ GDP ရဲ ့ ၁၇.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကို သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အေမ၇ိကန္မွာ လူ ့ဘ၀သက္တမ္းက တိုေတာင္းေနဆဲျဖစ္ျပီး က်န္းမာ ေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လႊမ္းမိုးျခင္းကလည္း မမွ်တဘူးလို ့ သိရပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ ေငြပိုသံုးစြဲရံုနဲ ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ျပီးျပည့္စံုေအာင္ ေကာင္းလာမွာမဟုတ္ဘဲ စီမံခန္ ့ခြဲ နိုင္မႈကလည္း အဓိကက်မယ့္သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့အင္အားၾကီးနိုင္ငံေတြမွာေတာင္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈပိုင္းဆိုင္ရာမွာ အျပည့္အ၀မလႊမ္းျခံဳနိုင္တာေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ လူတစ္ဦး ျခင္း က်န္းမာေရးကိုဂရုစိုက္ေပးမယ္၊ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမႈ၊ အစားအေသာက္နဲ ့ အိပ္စက္ျခင္းကို ဟန္ခ်က္ မွ်တေနေအာင္ ျပဳမႈက်င့္ၾကံေပးမယ္ဆိုရင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ဆိုတဲ့ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး ၾကီးလည္း သိသိသာသာေလ်ာ့လာနုိင္ပါေၾကာင္း ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
မတ္ (၁၉) ေဆာင္းပါး TMK ရတနာပံုေန ့စဥ္။
Lashio News Diary
https://www.facebook.com/LNDLashio
