ဆရာရွင့္ ကြ်န္မအသက္၂၉ နွစ္ အပ်ိဳပါ။ ကြ်န္မ မိန္းမကိုယ္က အျဖဴဆင္းရင္ယားတာ ၃ လေလာက္ရွိပါျပီ။ ရာသီလာရင္ မယားပါဘူး။ အရင္ကတလကိုတပတ္ေလာက္ယားတာ ခုကဆက္တိုု္က္ျဖစ္ျပီး ပိုပိုဆိုးလာပါတယ္ဆရာ။ ဘာေဆး ေသာက္ရမလဲ လမ္းညႊန္ေပးပါ။ ဘာျဖစ္တာလဲဆိုတာလည္း သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္။
Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား) ဆိုတာ ေမြးလမ္းေၾကာင္းျဖစ္ေပမဲ့ အပ်ိဳေတြအတြက္အားနာရတယ္။ မိန္းမကိုယ္ဆိုတာကို Vulva ကို ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါအျဖစ္မနည္းပါ။ တခ်ိဳ႕မွာ တခါတေလသာျဖစ္ျပီး တခ်ိဳ႕ တာရွည္ျဖစ္တယ္။ တာရွည္နဲ႔ ခဏခဏျဖစ္ဖန္မ်ားရင္ ေနာင္မွာ ကင္ဆာအထိျဖစ္မလာဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ ရွားလြန္းပါတယ္။ ေအာက္ခံေရာဂါ တခုခုရွိေနလို႔ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ ေရာဂါရယ္လို႔ မဟုတ္ဘဲ အစိုဓါတ္ကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အစိုဓါတ္ဆိုတာ ဆီးစိုေနတာ၊ ဝမ္းသြားတာ နဲနဲေပက်န္တာ၊ ေခြ်းထြက္မ်ားတာ။ အစားအေသာက္ထဲမွာ ကိုယ္နဲ႔ အဆင္မေျပတာ ဥပမာ ေကဖင္း၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးနဲ႔ ေျမပဲပါေနတာေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
ဗဂ်ိဳင္းနားကေန တခုခုဆင္းေနတာ၊ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ပိုးဝင္တာ၊ မိန္းမကိုယ္ေရာင္တာ၊ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔၊ သားအိမ္ ကင္ဆာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ႏိုင္တယ္။ ဝမ္းမလံုတဲ့ေရာဂါ၊ Bowen's disease (ဘိုဝင္) ေရာဂါ၊ ပိုးေသေဆး ေသာက္ေနရရင္ ေမြးလမ္းမွာ မိႈပိုး ဝင္လာေစႏိုင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳ နဲ႔ HIV ရွိေနသူေတြမွာလဲ မိႈပိုးဝင္လြယ္တယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုယ္၌ကေနလည္း ယားတတ္တယ္။ မိႈ၊ သန္ေကာင္၊ ဝဲ နဲ႔ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Eczema, Psoriasis, Lichen simplex, Lichen planus, Lichen sclerosus အေရျပားနာ အမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေပ်ာက္ႏိုင္ဘဲ၊ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ သိသာတဲ့ အေရာင္၊ အထူအပါး မတူတာ၊ အနာလို ျဖစ္တာေတြ ရွိေနမယ္။ ဆပ္ျပာ၊ ေရေမႊး၊ ေခြ်းနံ႔ေပ်ာက္ေဆး၊ (ကြန္ဒြမ္)၊ အဝတ္အထည္ဆိုးေဆး၊ ဆပ္ျပာမံႈ႔၊ အဝတ္အထည္ (ကြန္ဒီရွင္နာ)၊ အတြင္းခံစတဲ့ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ အလွအပ အေမႊးအၾကိဳင္ေတြနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔ မတည့္သူေတြမွာလဲ ယားႏိုင္တယ္။ ေသြးဆံုးသူေတြမွာလဲ အျဖစ္မနည္းၾကပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္ေတြမွာ တခ်ိဳ႕ မိန္းမကိုယ္ ယားတယ္။ Cancer of the vulval skin ကင္ဆာကိုလဲ စာရင္းထဲထည့္ရတယ္။ အျဖစ္အလြန္နည္းပါတယ္။
၁။ Yeast infection (Candidiasis) (Monilia, Thrush) ဗဂ်ိဳင္းနား (ရိစ္) ပိုးဝင္ရင္ အျဖဴေရာင္ ပ်စ္တဲ့ (ခ်ိစ္) လို ဆင္းတယ္။ အလြန္ယားၿပီး၊ မိန္းမကုိယ္ နီေနမယ္။ နာမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။ Diflucan (Fluconazole) 150 mg တခါတည္း ေသာက္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ရက္ပိုေပးပါတယ္။ (သို႔) Nystatin, Mycostatin စားေဆး၊ (400,000 to 600,000 units) တေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ (သို႔) Clotrimazole vaginal tablet ေမြြးလမ္းထဲ 100 mg ၆ ညထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ 200 mg ၃ ညထည့္ပါ။ (သို႔) Monistat cream, Mycelex, Lotrimin, Terazol, Femstat, Gentian violet, Nystatin 100,000 IU pessary, Nystatin Ointment လိမ္းေဆး၊ ထည့္ေဆးေတြကိုလည္း သံုးတယ္။
၂။ Bacterial Vaginosis ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရင္ ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ၾကည္တဲ့ ျဖဴဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့ အရည္ဆင္းတယ္၊ ယားမယ္၊ လိင္ဆက္ဆံ ၿပီးရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ (PID) တင္ပါးဆံုတြင္း အဂၤါေတြ ေရာင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ေရႁမႊာအိတ္ေရာင္တာ၊ သားအိမ္ေရာင္တာ ျဖစ္ေစမယ္။ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္က ေဆးမလိုဘဲေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္ တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။ (သို႔) Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ စားေဆးနဲ႔အတူ Metronidazole vaginal gel (Metrogel) ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲ ထည့္ေဆး၊ (သို႔) Clindamycin cream 2% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ညအခ်ိန္၊ ၆-၇ ရက္ထည့္ပါ။ (သို႔) Clindamycin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၃။ Chancroid (ရွိန္ကာ႐ြိဳက္) သားအိမ္အဝမွာအနာဆိုတာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါအနာျဖစ္တယ္။ အနာရဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းသား မညီမညာျဖစ္မယ္။ အေျခက ခပ္မြဲမြဲ အေရာင္ရွိမယ္။ ထိရင္နာမယ္။ လိင္အဂၤါမွာ အနာ-အႀကိတ္ ေပၚမယ္။ ေပါင္ၿခံကအက်ိတ္ေတြေရာင္လာတယ္။ Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ (သို႔) Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၄။ Chlamydial infection (ကလင္ဒါမိုင္ဒီးယား) ဟာ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ လိင္အဂၤါေတြမွာ အနာျဖစ္တာပါ။ အနာဆိုေပမဲ့ မနာဘူး။ ေပါင္ၿခံမွာ တက္ေစ့ေတြ ေရာင္လာမယ္။ သားအိမ္အဝမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ အျဖဴဆင္းမယ္။ လိင္ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ ေသြးနဲနဲဆင္းမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္လိုေနတယ္။ နဲနဲဝါမယ္။ မီးခိုးေရာင္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း အေရာင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အျမႇဳပ္လိုလဲ ရွိတတ္တယ္။ ယားမယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္ၿပီး ဆီးေအာင့္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြအထိ ေရာက္ႏိုင္တယ္္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လိင္ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ပိုးရွိေနေပမဲ့ လကၡဏာမျပသူေတြ ရွိတယ္။ အသက္ ၃ဝ ေအာက္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ Azithromycin 1 Gm ေသာက္ပါ။ (သို႔) Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇-၁၄ ရက္။ (သို႔) Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္။ (သို႔) Ofloxacin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ (သို႔) Ofloxacin = 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
၅။ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယား ဒုတိယအမ်ားဆံုး လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ အျဖဴဆင္းမယ္။ ျပည္လိုဆင္းမယ္။ ဆီးက ပန္းထြက္သလို သြားတယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ ဆက္ဆံရင္လဲ နာမယ္။ အထဲကို ေရာဂါျပန္႔ရင္ သားအိမ္ေဘးကအဂၤါမွန္သမွ် ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုရင္ ေယာက္်ားေရာ မိန္းမပါ ကေလးမရတာ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ (သို႔) Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးပါ။ (သို႔) Ciprofloxacin 500 mg ေသာက္ပါ။ (သို႔) Ofloxacin 400 mg + Azithromycin 1 g (သို႔) Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္တြဲပါ။ ေဆးယဥ္တာေတြရွိေနျပီ။
၆။ မိႈပိုးဝင္တာကို Gynazle, Lotrimin, Monistat, and Terazol လိမ္းေဆး (ထည့္ေဆး) ေတြ ၁-၂-၃ ရက္နဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ Fluconazole (Diflucan) တျပားေသာက္တာနဲ႔ေပ်ာက္မယ္။ ဆိုးတာဆိုရင္ ထည့္ေဆးနည္း Azole ေဆး ၁၄ ရက္ ထည့္ရမယ္။ Vaginal cream, ointment, tablet or suppository အေနနဲ႔ လာတယ္။ Clotrimazole (Gyne-Lotrimin), miconazole (Monistat 3), and terconazole (Terazol 3) ေတြျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြက ေဆးညႊန္မွာ ၅-၆ ည ထည့္ခိုင္းတယ္။ ေဆးညႊန္အတိုင္းသံုးပါ။ - စားေဆးနည္း Fluconazole (Diflucan) စားေဆးကို ၂-၃ ရက္ ေသာက္ဖို႔ ထည့္ေဆးအစားေပးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ မေပးရပါ။ ထိန္းထားဘို႔လိုသူကို Fluconazole tablets စားေဆး တပတ္ ၁ ျပား၊ ၆ လၾကာ။ Clotrimazole vaginal suppository ထည့္ေဆးကို တပတ္ ၁ ခါလည္းေပးႏိုင္တယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တာဆိုရင္ အေဖၚကိုလည္းေဆးကုသပါ။
ယားလို႔ကုတ္ရင္ ပိုဆိုးေစတယ္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုး မကုပ္မိေအာင္ထိန္းပါ။ Benzodiazepines (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေဆး ညအခ်ိန္ေသာက္ႏိုင္တယ္။ Hormones ointments ေသြးဆံုးသူေတြအတြက္ ေပးမယ္။ Steroid creams or lotions ေရာင္ရမ္းတာ သက္သာေအာင္ေပးမယ္။ (စတီရြိဳက္) လိမ္းေဆး သတိထားသံုးပါ။ တခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြကို ပိုဆိုးေစႏိုင္တယ္။ Moisturisers (Emollients) ေဆးကို (ခရင္) လိမ္းေဆးအေနနဲ႔ လာတယ္။ ဘာလို႔ယားတာျဖစ္ျဖစ္ သက္သာေစမယ္။ ေဆးမ်ားသြားလို႔လဲ ကိစၥမရွိဘူး။ လက္အိတ္သံုးပါ။ လက္သည္း အတိုျဖတ္ပါ။ လက္သည္းနီဆိုးတာ သတိထားပါ။(ေကာ္တြန္) ခပ္ေခ်ာင္ေခ်ာင္ကိုသာ ဝတ္ဆင္ပါ။ အတြင္းခံကို ေန႔တိုင္းလဲလွယ္ပါ။ စိုထိုင္းတာမ်ားရင္ တေန႔တခါမက လဲပါ။ ေနလို႔ရတဲ့ ေနရာ-အခ်ိန္ေတြမွာ အတြင္းခံ မဝတ္ဘဲေနပါ။ ေလသလပ္ခံပါ။ ေရနဲ႔ေန႔တိုင္း မိန္းမကိုယ္ကို အသာအယာေဆးေၾကာပါ။ Feminine hygiene sprays and douches ကိရိယာေတြ၊ အသံုးအေဆာင္ေတြ မသံုးဘဲသာေဆးပါ။ ေရကို အေပၚကေနေလာင္းခ်နည္းက စည္ပိုင္းထဲ စိမ္ခ်ိဳးတာထက္ ေကာင္းတယ္။ ေရမေျခာက္ေသးခင္ အတြင္းခံမဝတ္ပါနဲ႔။ ေခါင္းေလွ်ာ္တာကို သီးသန္႔လုပ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္က ကိုယ္နဲ႔မသင့္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဆပ္ျပာ၊ ေရေမႊး၊ ေခြ်းနံ႔ေပ်ာက္ေဆးေတြက ကိုယ္နဲ႔ သင့္-မသင့္ သတိထားပါ။ လိုမယ္ထင္ရင္ ေျပာင္းသံုးပါ။ မသံုးဘဲ ေနလို႔ရရင္ မသံုးပါနဲ႔။
ကြန္ဒြမ္မွာ သုက္ပိုးသတ္ေဆးလဲ တြဲထားတာဆိုရင္ ကိုယ္နဲ႔ သင့္-မသင့္ ၾကည့္ပါ။ ဆီးစပ္ေမႊး မရိတ္ပါနဲ႔။ စိတ္ဖိအား မ်ားေနရင္ ေလွ်ာ့ခ်ပါ။ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာမွာ (ထိုင္ေနတဲ့ အေနအထားမွာ) လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ဆီသာ တလမ္းသြား လႈပ္ရွားပါ။ Yogurt (ေရာဂတ္) ဒိန္ခ်ဥ္ စားပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားေနရင္ ပိန္ေအာင္လုပ္ပါ။
ေမးခြန္း = ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၂၃ ပါ။ အျဖဴဆင္းေနတာနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ေမးခ်င္လို႔ပါ။ အျဖဴဆင္းတာက ယားတယ္။ အနံ႔ေတာ့မရွိဘူး။ အျဖဴေရာင္ပ်စ္ပ်စ္ ေတြလိုမ်ိဳးဆင္းတာပါ။ အရင္ ၁ လေလာက္က ေဆးခန္းျပတာ Danzen နဲ႔ Vaginal Tablet ၆ ညထည့္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ အဲအခ်ိန္ကေတာ့ သက္သာသလိုလိုနဲ႔ ခုပိုဆိုးလာလို႔ပါဆရာ။ သမီး ဘာေဆးသံုးရပါမလဲဆရာ။
အေျဖ = ရာသီ၊ အိမ္ေထာင္ေရး (အေတြ႔အၾကံဳ) မသိပါ။ ေဆာရီး။ မေျပာလိုရင္လည္း ဘေလာ့မွာဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ျပန္ေျဖ = ရာသီ ပံုမွန္ လာပါတယ္ဆရာ။ အိမ္ေထာင္ေတာ႔ မရွိပါဘူး။ living together ေတာ့ရွိပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ့ဘေလာ့မွာ မေတြ႔လို႔ပါ။ ရာသီလာျပီးတဲ့ရက္ဆို အျဖဴျပန္ဆင္းပါတယ္ဆရာ။
ေမးခြန္းေမးသူေတြ -
အိမ္ေထာင္မက်ေသးလို႔ အပ်ိဳဆိုတာနဲ႔ မျပီးေသးပါ။ ထပ္ေမးေနရတာ မေကာင္းလွပါ။ ဒါေပမယ့္ မေမးလို႔မျဖစ္ပါ။ အဲလိုအျဖစ္မ်ိဳးေတြက အမ်ားၾကီး။
ကြန္မင့္ေရးသူေတြ -
မဖြယ္မရာေရးလာသူကို ဘေလာ့ပါမယ္။ အရပ္ေဆးနည္းေရးလာရင္ ဖ်က္ပါမယ္။ ေဆာရီး။
- Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီးယား) အျဖစ္မ်ားဆံုး STD http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/chlamydia-std.html
- Personal hygiene for women အမ်ိဳးသမီးမ်ား တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/personal-hygiene-for-women_19.html
- STDs Basic လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေသာေရာဂါမ်ားအေျခခံ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/stds-basic.html
- Vaginal itching မိန္းမကိုယ္ ယားျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vulvovaginitis.html
- Vaginal Discharge ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွ အျဖဴဆင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vaginal-itching.htm
- Vulvovaginitis အမ်ိဳးသမီးအဂၤါ ေရာင္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/vaginal-itching.html
- White Discharge အျဖဴဆင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/07/white-discharge.html
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
