ဆရာ Rotavirus ႐ိုတာဗိုင္းရပ္ကာကြယ္ေဆးက ဘယ္ေရာဂါအတြက္ထိုးရတာလဲဆရာ။ ဘယ္အသက္အရြယ္မွာ ထိုးရပါသလဲဆရာ။ နာမည္မွာရင္ခြင့္လႊတ္ပါဆရာ။ တူမေလးက ဗိုက္နာလို႔ ေဆးရံုတက္ေနရတာ ဆရာဝန္က အဲဒီကာကြယ္ေဆး ထိုးၿပီးၿပီလားေမးလို႔ပါ။ သားသားက ၆ လထဲမွာပါ။ အဲဒီကာကြယ္ေဆးထိုးရမယ္ဆိုလို႔ပါ။ သမီးတို႔ဆီမွာက စီမံခ်က္ထဲပါတာပဲ ထိုးေပးတယ္ဆရာ။ အျပင္မွာ ဝယ္ထိုးလို႔ရပါသလားဆရာ။ ရန္ကုန္မွာဆိုရင္ေတာ့ ရခ်င္ရမယ္ထင္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးတို႔က မိတၳီလာကဆိုေတာ့ ေဆးဝယ္လို႔ရပါ့မလားမသိဘူး။ ကာကြယ္ေဆး မထိုးထားရင္ေကာ ဘယ္လိုျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။ Rotavirus ေဆးတိုက္ထားရင္ ဝမ္းေရာဂါၾကီးၾကီးမားမားကို ကာကြယ္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ ကၽြန္မေတာ့ တိုက္ထားတယ္။ အသိေတြေတာ့ တိုက္ဖို႔ေျပာထားေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေဆးအေၾကာင္း မသိၾကဘူးဆရာ။
ကေလးေတြ ဝမ္းပ်က္လို႔ ေမးၾကတယ္။ မေအက ဘာစားမိလို႔၊ သန္႔ရွင္းေရးဂရုစိုက္ပါတယ္။ အဲယားကြန္းနဲ႔ထသပ္လို႔လား စသျဖင့္။ အားလံုး မဟုတ္ပါ။ ဝမ္းနဲ႔ပတ္သက္သမွ် (ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းေလ်ာ၊ ဝမ္းကိုက္၊ တိုက္ဖြိဳက္) ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ ပိုးအမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ပါစပ္ကေနဝင္တယ္။ ပါးစပ္ထဲကို မိခင္ႏို႔ကေန ဘာမွမျဖစ္ေစပါ။ ႏြားႏို႔၊ စားစရာ၊ ေသာက္စရာ၊ ကစားစရာ၊ လက္စုပ္ပါ၊ လက္ထည့္တာေတြကေန ပိုးပါႏိုင္တယ္။ ကေလးထိန္းသူလက္ေတြနဲ႔ ကေလးလက္ေတြကို မၾကာခဏ ေဆးတာနဲ႔ ဝမ္းမွာျဖစ္တာအျပင္ တျခားကူးစက္ေရာဂါေတြကိုပါ သက္သာေစပါမယ္။
Rotavirus (ရိုတာဗိုင္းရပ္စ္) ဆိုတာ ကေလးေတြကို ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းပ်က္ေစတဲ့ပိုးျဖစ္တယ္။ တခါတေလဆိုးတယ္။ ဖ်ား-အန္ျပီး ေရဓါတ္ဆားဓါတ္ ခမ္းေျခာက္ေစႏိုင္တယ္။ Rotavirus vaccine ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ Merck & Co., Inc. ကထုတ္တဲ့ RotaTeq (RV5) ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ GlaxoSmithKline Biologicals ကထုတ္တဲ့ Rotarix (RV1) ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ကေလးအသက္ ၁ ႏွစ္အထိ ရိုတာဗိုင္းရပ္စ္ကေနျဖစ္ေစတာေတြရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ၈၅-၉၈% ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္ကေနတိုက္ရတယ္။ ရိုတာဗိုင္းရပ္စ္ကေနျဖစ္ေစတာေတြ အားလံုးရဲ႕ ၇၄-၈၇% ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။
RotaTeq ကာကြယ္ေဆးကို ၂-၄-၆ လေတြမွာ (၃) ခါေပးတယ္။ Rotarix ကာကြယ္ေဆးကို ၂-၄ လေတြမွာ (၂) ခါ ေပးတယ္။ ကေလး (၆) ပါတ္အရြယ္ကစေပးႏိုင္တယ္။ ကေလးအသက္ ၁၄ ပါတ္ + ၆ ရက္သာအထိေပးႏိုင္တယ္။ ဒိထက္ၾကီးတဲ့ကေလးေတြအတြက္ ေလ့လာမႈေဒတာမျပည့္စံုေသးပါ။
ကာကြယ္ေဆးမွာ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈေတြမဆုိးပါ။ ကေလးက နည္းနည္းအေနရခက္လို႔ ငိုႏိုင္တယ္။ ဝမ္းေလွ်ာႏိုင္တယ္။ အန္ႏိုင္တယ္။ နားအလယ္ပိုင္းေရာင္၊ ႏွာေခါင္း-အာေခါင္ေရာင္၊ ေလျပြန္က်ဥ္း၊ ကံမေကာင္းရင္ Intussusception ေခၚတဲ့ အူထဲကို အူေခါက္ဝင္ထာျဖစ္တာလည္း ရွိဘူးတယ္ ။ ေဆးနဲ႔ မတည့္လို႔ အလာဂ်ီရတာလည္း ရွားရွားပါးပါးရႏိုင္တယ္။ ၁ သန္းမွာ ၁ ေယာက္။
မခ်မ္းသာေသးတဲ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ ႏွစ္စဥ္ ကေလးေပါင္း ၄၅၃ဝဝဝ ေယာက္ ဝမ္းေလ်ာလို႔ေသဆံုးေနၾကရတယ္။ ေဆးရံုတက္ရသူက ၂ သန္းရွိတယ္။ ၅-၆-၂ဝဝ၉ ေန႔မွာ WHO ကေန ကေလးကာကြယ္ေဆးထိုးဇယားထဲထည့္ဘို႔ လမ္းညႊန္ထားတယ္။ ၂ဝဝ၉ ဆန္းစစ္မႈအရ ကာကြယေဆးကေန ေသဆံုးမႈကို ၄၅% ကာကြယ္ေပးခဲ့တယ္။ ၂၂၈ဝဝဝ သာေသဆံုးခဲ့တယ္။ ကာကြယ္ေဆးကို ႏိုင္ငံေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္မွာလိုင္စင္ေပးထားျပီးျဖစ္တယ္။
ေစ်းခ်ိဳမယ့္ကာကြယ္ေဆး Rotavac ကို အိႏၵိယမွာ စမ္းသပ္မႈတတိယအဆင့္ေရာက္ေနျပီ။ ကေန႔သံုး ကာကြယ္ေဆး တခါစာကို ရူးပီး ၁ဝဝဝ ေပးေနရတယ္။ ေဆးသစ္ေအာင္ျမင္လာရင္ ၅၄ ရုးပီးသာကုန္က်မယ္။ ဒီကာကြယ္ေဆးေတြက တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဝမ္းေလွ်ာတာေတြကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
