၁။ Dr ရွင့္ ေက်းဇူးျပဳၿပီး Postpartum အေၾကာင္း၊ မီးေနသည္ ေရွာင္ရန္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္က မလိုလားအပ္တဲ့ အယူသည္း မီးေနသည္အေၾကာင္းေလး ေရးေပးပါရွင္။ အျပင္မထြက္ရတို႔ အဝတ္အစား ထူေနေအာင္ ဝတ္ရတာတို႔ စာမဖတ္ရတို႔ တခ်ိန္လံုး အခန္းထဲပဲေအာင္းရတာတို႔ စသျဖင့္ မလိုအပ္တဲ့အေၾကာင္းေလး ေတာင္းဆိုပါတယ္ရွင္။
၂။ မဂၤလာပါဆရာ ကေလးမီးဖြားထားသည့္ မိခင္ေတြက ဆပ္ျပာတလေလာက္မသံုးရဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ လူႀကီးေတြက ဆပ္ျပာမသံုးရဘူး ေျပာေျပာေနလို႔ပါ ရွင္းျပေပးေစလိုပါတယ္ ရွင့္ ေက်းဇူးပါဆရာ ။
၃။ ဆရာ ကြ်န္မအသက္ ၃၂ ႏွစ္။ ဒုတိယကိုယ္ဝန္ ၆ လရွိပါျပီ။ ကေလးေမြးျပီး ဘယ္ႏွစ္ရက္ႀကာရင္ ေခါင္းေလွ်ာ္လို႔ ရပါလဲဆရာ။ ပထမကေလးေမြးျပီးတံုးကေတာ့ လူႀကီးေတြက တလေနရမယ္ဆိုလို႔ ေတာ္ေတာ့္ကို စိတ္ညစ္စြာ သည္းခံျပီးေနခဲ့ရပါတယ္ ။ ေရေတာ့ေဆးရံုက အိမ္ျပန္ေရာက္တာနဲ႔ပံုမွန္ခ်ိဳးပါတယ္ဆရာ ။ ကြ်န္မခြဲေမြးတာပါ။ ခုကိုယ္ဝန္လဲ ခြဲေမြးမွာပါ။ မီးတြင္းဘယ္ႏွစ္ရက္ဆို ေခါင္းေလွ်ာ္ဖို႔သင့္ေတာ္မလဲဆိုတာေျပာျပေပးပါဆရာ။ ေက်းဇူးပါဆရာ။
၄။ မဂၤလာညခ်မ္းပါဆရာ။ သမီးသိခ်င္တာေလးေမးပါရေစ။ လူႀကီးမိဘေတြကေျပာတတ္ၾကတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေနေစာင္းရင္ေရမခ်ိဳးရဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါသလားဆရာ။ မီးဖြားရင္ေရပါတယ္ေျပာပါတယ္။ အမွန္လားဆရာ။
၅။ ဆရာ မီးေနသည္ ဝက္သားမစားရဘူးဆိုတာ ဟုတ္ပါသလားရွင္။ အိမ္ကလူႀကီးေတြက မစားနဲ႔ဆိုလို႔ပါ။ ဘာမ်ား ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးျဖစ္နိုင္ပါသလည္းရွင္။
၆။ ဆရာရွင့္ ျမန္မာနည္းေရွးစြဲအရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေလာင္းေတြဟာ မေမြးခင္ ေလေဆးကို ေသာက္ၾကပါတယ္ ။ ေသာက္ခိုင္းၾကပါတယ္ ။ ကေလးေလပါရင္ မိခင္မ်ားအနည္းငယ္ဒုကၡေရာက္ၾကတယ္ေျပာၾကပါတယ္။ ေလေဆး ေသာက္ျခင္း မေသာက္ျခင္းသည္ ကေလးတြင္ ေလပါျခင္း မပါျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ပါလားဆရာ။ ရိုးရိုးေမြးလၽွင္ ေသာက္ဖို႔ လိုအပ္ျပီး ခြဲေမြးလၽွင္ မလိုအပ္ပါဆိုတာ ဟုတ္ပါသလားဆရာ။ ေလေဆးေသာက္ပါက ကေလးတြင္ အသားဝါပါလာႏိုင္ေခ် မ်ားတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါလားဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာရွင့္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ မီးတြင္းမွာ က်န္းမာေရးအယူအဆအမွားေတြ ေနရာတိုင္းမွာရွိပါတယ္။ ေမးခြန္းမွာပါတဲ့ေလေဆးဆိုတာ ဘာလည္း။ ေရာင္းေနတဲ့ေလေဆးဆိုတာအားလံုးက တူၾကပါသလား ။ အဲလိုေဆး သူမ်ား တိုင္းျပည္မွာ မရွိပါ ။ ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသမီးေတြသာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရတာ မဟုတ္ပါ ။ ျမန္မာျပည္မွာ လူဦးေရ သန္း ၅ဝ ရွိတယ္ ။ တကမာၻလံုးမွာ သန္း ၇ ေထာင္ရွိတယ္ ။ ဗမာေဆးမျမင္ဘူးတဲ့လူဦးေရတြက္ၾကည့္ပါ ။
၁။ ကိုယ္ဝန္ရွိလာရင္ အားအင္ေတြတိုးလာတာျဖစ္တယ္လို႔ ထင္မွတ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ အခက္အခဲေတြ အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္ေက်ာ္ရပါမယ္ ။ တခ်ိဳ႕မွာ အားအင္ ဆုတ္ယုတ္ၾကတယ္။ ေမာပန္းၾကတယ္။ တခ်ိန္လံုး ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္ေနတတ္တယ္ ။
၂။ စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္တတ္ၾကတယ္။ စိုးရိမ္စရာရွိေတာ့ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မလြန္ကဲသင့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကို စနစ္တက် ကိုယ္ဝန္အပ္တာ၊ စစ္ေဆးတာေတြ မလြဲမေသြ လိုအပ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆရာဝန္မေျပာနဲ႔ သားဖြါးဆရာမနဲ႔ေတာင္ မေတြ႔ရပဲ အေကာင္းေမြးပါတယ္။
၃။ ေမြးဖြါးလို႔နာက်င္မႈဆိုတာ ဓမၼတာမို႔ ဘာမွအကူအညီလုပ္ေပးေနစရာမလိုဘူး ယူဆၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲလိုမဟုတ္ပါ။ ေမြးဖြြါးတဲ့အခါ မနာေစေအာင္ Epidural ေခၚ ခါးထံုေဆးနည္းကို လိုခ်င္သူက ေတာင္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။
၄။ ကေလးကို သဘာဝနည္းအတိုင္းေမြးတာ မေလွ်ာ္ဘူးလို႔ထင္ၾကသူေတြရွိတယ္။ အဲလိုလုပ္တာ ေတာက်တယ္လို႔ ေျပာသူေတြလည္းရွိတယ္ ။ အမွန္က အနာသက္သာေစေအာင္ လိုခ်င္လိုမယ္ ။ အေမြးျမန္ေအာင္ လိုခ်င္လိုမယ္။ ရိုးရိုးေမြးမရလို႔ ဆန္းဆန္းေမြးရတာကလြဲရင္ သဘာဝနည္းထက္ေကာင္းတာ မရွိပါ။
၅။ ေမြးျပီးတာနဲ႔ ကေလးအေမဘဝေရာက္ေတာ့မယ္လို႔ အေကာင္းျမင္လြန္းသူတခ်ိဳ႕လည္းရွိတယ္။ အဲလိုဘဝကို တန္းေရာက္သူေတြရွိသလို အခ်ိန္ယူျပီးမွသာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကေလးအေမလို႔ သိလာသူေတြလည္းရွိတယ္ ။
၆။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈအျပည့္ရွိသူတိုင္း ဘယ္အရာမဆို ရင္ဆိုင္ကိုင္တြယ္ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္လို႔ မွတ္ထင္ထားတတ္ၾကတယ္။ အျမဲတမ္းေတာ့ အဲလိုမရႏိုင္ပါ။ ယဥ္ေက်းမႈေတြက မတူၾကပါ။ လြန္ကဲတာေတြကို တေျဖးေျဖးျပင္ယူၾကရတယ္။
၇။ ႏို႔အလိုလိုထြက္လာမယ္။ အမ်ားစုမွာမွန္ေပမယ့္ လူတိုင္းေတာ့ အဲလိုမဟုတ္ပါ။ ကေလးကို ခ်က္ခ်င္းႏို႔မတိုက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာ ႏို႔ထြက္တာေနာက္က်မယ္။ အေတာ္ၾကိဳးစားယူရတာရွိတတ္တယ္။ လက္ေလွ်ာ့လိုက္ရာအထိ ရွိတတ္တယ္။
၈။ Postpartum mood disorder မီးတြင္းကာလစိတ္မူေျပာင္းကာ ကေလးကိုထိခိုက္မယ္။ ထင္တတ္တယ္။ အျမဲမမွန္ပါ။
၉။ ေမြးျပီးရင္ အိပ္ေရးပ်က္မယ္။ လူတိုင္းမွာ အဲလိုမဟုတ္ပါ။
၁ဝ။ ကိုယ့္ကေလးကိုခ်စ္တဲ့မိခင္တိုင္းဟာ ခ်စ္ရမယ့္တာဝန္ကိုလည္းခ်စ္တယ္။ လူတိုင္းမွာအဲလိုမရွိပါ။
၁၁။ ဘယ္သူကမွ ငါ့ကိုနားမလည္ၾကဘူး။ အဲလိုထင္သူရွိတယ္။ အဲတာ အျမဲမမွန္ပါ။
၁၂။ Baby Blues ဝမ္းနည္းစိတ္ျဖစ္ျခင္းနဲ႔ Postpartum Depression မီးတြင္းစိတ္ဓါတ္က်ျခင္း။ ဒီႏွစ္မ်ိဳးကမတူပါ။ ကေလးေမြးျပီးစ ဝမ္းနည္းစိတ္က ယာယီသာျဖစ္တယ္။ ၈၅% ျဖစ္တတ္တယ္။ ၂-၃ ပါတ္ေနရင္ပံုမွန္ေရာက္တယ္။ မီးတြင္းစိတ္ဓါတ္က်တာက ၁၅-၂ဝ% ျဖစ္တယ္။ ၾကာေနႏိုင္တယ္။ ေဆးကုသမႈလိုမယ္။
ဒီအခ်က္ေတြက သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာရွိတဲ့ အယူအဆအလြဲေတြျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာရွိတာေတြက ပိုမ်ားတယ္။ ဆပ္ျပာမသံုးရဆိုတာ ျမန္မာျပည္မွာသာ ေျပာၾကတယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး အေရးၾကီးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ ။ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ေမြးျပီးစမွာ အစားအေသာက္စားတာ အပ်ိဳတုန္းကနဲ႔ ကြာျခားတာ မရွိသေလာက္ပါ။ ပိုစားရတာေတြ ရွိလာမယ္။ အပူအစပ္လို႔ေျပာတာေတာ့ ေရွာင္ႏိုင္ေရွာင္ေပါ့။ အသား-ငါး-ဥ ေရွာင္ရတာ မရွိပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံေတြကို ပိုေတာင္စားေပးရတယ္။ ေရွးလူၾကီးမွာ အဲလိုအလြဲေတြ ရွိသလို ေခတ္ လူေတြ ေျပာတာေတြထဲမွာလည္း မလုပ္သင့္တာေတြ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အတြက္ေကာင္းပါတယ္ဆိုတဲ့ ေဆးေၾကာ္ျငာေတြ ျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေရးဟာ ႏိုင္ငံေရးလိုပဲ အင္မတန္ေငြအတြက္လုပ္ၾကတာ အလြန္မ်ားတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
