ဆရာ႐ွင့္က်မ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ပါ။ က်မ လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ ႏွစ္၊ သားဦးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ထားခ်ိန္မွာ က်မရဲ႕ ပါးႏွစ္ဖက္မွာ တင္းတိတ္ထြက္လာတာ ေပၚလိုက္ေပ်ာက္လိုက္ပါဘဲ။ က်မကေရႊျပည္နန္းသနပ္ခါး တစ္မ်ိဳးဘဲ အျမဲလိမ္းပါတယ္။ က်န္တာဘာဆိုဘာမွ မလိမ္းပါဘူး။ တျခားတခုခုကိုလိမ္းမိရင္လည္း အဖုေလးေတြ ထြက္လာတတ္လို႔ မလိမ္းပါဘူး ။ ယခု လုပ္ငန္းခြင္သြားရေတာ့ ပါးေပၚကတင္းတိတ္ေတြက ပိုမဲၿပီးေပၚ လာပါတယ္ ။ ဘယ္လိုေပ်ာက္ေအာင္လုပ္သင့္ပါသလဲဆရာ။
အေရျပားမွာ အေရာင္ရင့္ အစက္-အကြက္ေတြ ျဖစ္လာတာကို Hyperpigmentation လို႔ေခၚတယ္။ ဒီလို ျဖစ္တာေတြ ထဲမွာ မွဲ႔ေျခာက္၊ တင္းတိပ္စသျဖင့္ပါတယ္။ အရုပ္ဆိုးအက်ဥ္းတန္တာကလြဲရင္ ဒုကၡမေပးပါ။ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ အေရာင္က လိုတာထက္ ပိုရင့္ေနတာပါ။ ဘာမဆို ပိုလဲမေကာင္း၊ လိုလဲမေကာင္းတာခ်ည္းဘဲ။ Melasma (Chloasma faciei) ဆိုတာကို တင္းတိပ္လို႔ ေျပာရမယ္။
Melanin (မယ္လနင္) ဆိုတာ အေရျပားကို အေရာင္လုပ္ေပးထားတဲ့ ဆိုးေဆးပါ။ အသားညိဳ၊ အသားမဲသူေတြမွာ သူကမ်ားေနတယ္။ အသားမျဖဴသူေတြက ပိုကံေကာင္းၾကတယ္။ (မယ္လနင္) ကေန ေနေရာင္ထဲပါတဲ့ ခရမ္းလြန္-ေရာင္ျခည္ရန္က အကာကြယ္ေပးေနတယ္။ အျဖဴမေတြ Tan ျဖစ္ေအာင္ အဝတ္အစားေတြ ခြ်တ္ႏိုင္သေလာက္ ခြ်တ္ျပီး ေနေရာင္ျခည္ခ်ိဳးေနၾကရတယ္ မဟုတ္လား။ (မယ္လနင္) က ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ မိႈပိုးကေန အကာကြယ္တယ္။ အပူဒဏ္၊ ဓါတုဒဏ္ေတြကေနလဲ ကာကြယ္မႈေပးတာမို႔ ခုခံမႈစနစ္ရဲ႕ အျပင္ဆံုးခံတပ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ သူက ဆံပင္မွာလဲ ရွိတယ္။ (အျဒီနယ္-ဂလင္း) နဲ႔ ဦးေႏွာက္ထဲမွာပါ ရွိတယ္။ Melanin မရွိသူေတြကို Albinism လူျဖဴလို႔ ေခၚတယ္။ တကုိယ္လံုး အသားအေရ၊ ဆံပင္၊ မ်က္လံုး၊ အားလံုး ျဖဴေဖြးေနတဲ့သူေတြ။ မ်ိဳးဗီဇျပႆနာတခုပါ။
အေရျပားမွာ အစက္အေပ်ာက္ျဖစ္တာ တရားခံနံပါတ္တစ္က ေနေရာင္ပါ ။ UV rays ခရမ္း လြန္ေရာင္ျခည္က ျဖစ္ေစတာပါ။ ေရာင္ရမ္းတာက ေနာက္အေၾကာင္းတရား။ ထိခိုက္၊ အနာျဖစ္၊ အပူေလာင္၊ ဝက္ျခံေပါက္၊ ႏွင္းခူနာျဖစ္၊ Psoriasis လို အေရျပားနာ စတာေတြေၾကာင့္က တိုက္ရိုက္ျဖစ္ရတာ မဟုတ္ဘဲ အနာက်က္ဘို႔လုပ္ရင္း အညိဳကြက္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ တျခားလဲ ရွိႏိုင္ေသးပါတယ္။ Addison’s disease ဆိုတဲ့ Adrenal gland (အဒရီနယ္) အိတ္ အားနည္းတဲ့ေရာဂါ မွာ ျဖစ္တယ္ ။ လည္ပင္ၾကီးေရာဂါရွိသူေတြမွာ ၄ ဆ ပို ျဖစ္ၾကတယ္ ။
အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သိသိသာသာ ၉ဝ% အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေဟာ္မုန္းက အဓိကက်လို႔ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အေျပာင္းအလဲက လအစ၊ လအလယ္၊ လအဆုံး၊ အျမဲေျပာင္းလဲေနတယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြက ေဟာ္မုန္းေတြ ခ်ည္းဘဲ။ အပ်ိဳေဘာ္မဝင္ေသးရင္ အျဖစ္နည္းတယ္။ အိမ္ေထာင္က်၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ ကေလးဖြါး၊ ေသြးဆံုး ေဟာ္မုန္းေတြ ေျပာင္းလဲ မဆံုးပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးကို မ်က္ႏွာျမင္တာနဲ႔ (ေမြးတာ မဟုတ္ေသးပါ) သိသာတယ္။ ကိုယ္ဝန္နဲ႔အတူ အဲလိုျဖစ္လာတာကို Chloasma လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တို႔ရဲ႕ မ်က္ႏွာဖံုးလို႔ ေခၚၾကတယ္။ အလွအပ အသံုးအေဆာင္ေတြကလဲ အဆင္မသင့္ရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးရိုးကိုလဲ ၃ဝ% အျပစ္ရွာႏိုင္ပါေသးတယ္။
ဒီေရာဂါဟုတ္-မဟုတ္ Wood lamp နဲ႔ စမ္းရင္ သိတယ္။ အမွန္အတိုင္း ဝန္ခံရရင္ ေပ်ာက္ဘို႔ ခက္ပါတယ္။ ျဖစ္လာတာလဲ ေျဖးေျဖး၊ ေပ်ာက္ဘို႔ရာလဲေႏွးေႏွး။ ၾကာပါလိမ့္မယ္။ မေပ်ာက္ေတာ့တာလဲ ရွိသလို ျပန္ေပၚတာလဲ ရွိမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေၾကာင့္ ျဖစ္သူေတြ ေမြးအျပီးမွာ သက္သာေပ်ာက္ကင္း သြားတတ္ပါတယ္။ တားေဆးေၾကာင့္၊ ေဟာ္မုန္းေဆးေၾကာင့္ ျဖစ္ရသူေတြလဲ အဲလိုပါဘဲ။
တင္းတိပ္ကိုကုသဘို႔ အမ်ားဆံုးသံုးတာက လိမ္းေဆးနည္း၊ ဓါတုေဆးနဲ႔ အေပၚယံခြာထုတ္နည္း၊ အႏုနည္းနဲ႔ အေပၚယံခြါနည္းနဲ႔ ေလဆာနည္းေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ေလဆာဟာ ဦးစားေပးနည္း မဟုတ္ပါ။
လိမ္းေဆးနည္း၊
• 2% Hydroquinone (HQ) creams ကိုအမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ေဆးနာမည္ေတြက Esoterica နဲ႔ Porcelana ျဖစ္တယ္။ Obagi Clear, Glyquin, Tri-Luma နဲ႔ Solaquin ေတြက 4% creams ျဖစ္တယ္။ အေရာင္ရင့္တဲ့ ေနရာကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္ လိမ္းရတယ္။ ညေနခင္းမွာ ေဆးေပၚကေန Sunscreen လိမ္းသင့္တယ္။ ဒီေဆးနည္းက Epidermal type အမ်ိဳးအစား ပိုေကာင္းတယ္။ (Hydroquinone + tretinoin + topical steroid) ေဆး ၃ မ်ိဳးေရာထားတာက အထိေရာက္ဆံုး ျဖစ္တယ္။
• Azelaic acid (Azelex, Finacea) ျဖစ္တယ္။ 15%-20% ကိုသံုးတယ္။ ယားနာ၊ နီတာ၊ အေပၚေရကြာတာ ေလာက္သာ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးရွိတယ္။ ၁၄-၃ဝ ရက္အၾကာမွာ သက္သာလာမယ္။ Azelaic acid cream, lotion or gel ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ တေန႔ ၂ ၾကိမ္လိမ္းပါ။
• Cryotherapy, Medium-depth chemical peels, Fraxel Laser treatment ေတြနဲ႔ကုတာ ဘာျဖစ္လာမလဲ အမွန္းရ မလြယ္လွပါ။ ဆရာဝန္ ေတာ္ဘို႔လိုတယ္။ လူနာလဲ ကံေကာင္းဘို႔လိုတယ္။
• Fluocinolone Acetonide ေဆးကေတာ့ (ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္) ျဖစ္တယ္။ အေရာင္ေလွ်ာေစမယ္၊ ယားတာ သက္သာမယ္၊ ေသြးေၾကာေတြက်ဥ္းေစမယ္။ ေဆးေတြနဲ႔မတည့္သူ၊ မ်က္စိမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ဝင္ေနသူ၊ herpes simplex keratitis, vaccinia, and varicella, mycobacterial infections မ်က္စိေရာဂါေတြကို မသံုးရပါ။ တေန႔မွာ ၂-၄ ၾကိမ္လိမ္းပါ။ ၃-၆ လအထိၾကာႏိုင္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တပတ္ ၃ ၾကိမ္သာလိမ္းခိုင္းတယ္။ မ်က္ႏွာ၊ ေပါင္ျခံ၊ ခ်ိဳင္းေနရာေတြဆိုရင္ ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ မလိမ္းသင့္ပါ။ မ်က္စိထဲမဝင္ေစရ။ ေဆးအထူၾကီး မလိမ္းရ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးလိမ္းျပီး အေပၚကဖံုးထားရမယ္။ Fluocinolone acetonide/Hydroquinone/Tretinoin ေခၚတဲ့ေဆး ၃ မ်ိဳးတြဲလိမ္းေဆးကို Tri-Luma, Triglow နာမည္ေတြနဲ႔လာတယ္။ Melasma တင္းတိတ္အတြက္သံုးတယ္။ Hydroquinone (HQ) 2-4% ကို အမ်ားသေဘာတူထားတယ္။ (Alphaquin HP, Alustra, Eldopaque, Eldopaque Forte, Eldoquin, Eldoquin Forte, Esoterica, Esoterica Sensitive Skin, Glyquin, Glyquin-XM, Lustra, Melanex, Melanol, Melpaque HP, Melquin HP, Melquin-3, Nuquin HP, Solaquin, Solaquin Forte, Viquin Forte) နာမယ္ေတြနဲ႔လာတယ္။ ဂရုတစိုက္ေတာ့ လိမ္းရပါမယ္။ အေရျပားခြ်တ္ေဆးလို႔ ေခၚၾကတယ္။ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ နဂိုသေဘာျပန္ျဖစ္ပါတယ္။ Hydroquinone 2–4% cream or lotion ညအခ်ိန္လိမ္းပါ။ ၂-၄ လ။ ၂၅% မွာ အေရျပားတာျဖစ္လာတတ္တယ္။ အျပင္းစားကို တာရွည္မသံုးသင့္ပါ။
• Hydroquinone, Azelaic acid, and Retinoic acid (Tretinoin) ေတြ ေရာထားတာ ျဖစ္တယ္။ (2% Kojic acid in a gel containing 10% Glycolic acid and 2% Hydroquinone) ၃ မ်ိဳး ေရာထားတာလဲရွိတယ္။
• Kligman formula ဆိုတာ (Fluocinolone acetonide 0.01% + Hydroquinone 8% + Tretinoin 0.1%) ျဖစ္တယ္။ (SPF) ေန႔စဥ္ ေနေရာင္ကာကြယ္နည္းျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာကို Zinc oxide နဲ႔ Titanium dioxide ေဆးေတြနဲ႔ဖံုးေပးျပီး ေနေရာင္ထဲက UV rays (UV-A and UV-B) ကို ကာကြယ္ေပးတယ္။
• Kojic acid or kojic acid dipalmitate ကိုလည္းသံုးႏိုင္တယ္။
• Methimazole (antithyroid drug) cream ကိုလည္းသံုးႏိုင္တယ္။
• Salicylic acid လိမ္းႏိုင္တယ္။
• Soybean extract ပဲပုပ္ကေနထုတ္တဲ့ေဆးလည္းသံုးႏိုင္တယ္။
• Topical corticosteroids such as hydrocortisone ေဆးလိမ္းႏိုင္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးသတိထားရမယ္။
• Topical retinoids (tretinoin) လိမ္းႏိုင္တယ္။
• Tretinoin (Avita, Retin-A) 0.025%, 0.05% 0.1% cream; 0.01%, 0.025%, 0.1% gel; 0.05% solution ခရင္မ္၊ ဂ်ဲလ္၊ အရည္။ ဗီတာမင္ (ေအ) ပါတယ္။ ေနေလာင္လို႔ အေရျပားပ်က္စီးတာကို သက္သာေစမယ္။ ဝက္ျခံအတြက္လဲ သံုးတယ္။ အေရးအေၾကာင္းေတြလဲ သက္သာေစတယ္။ အေရျပား အေနရခက္ျပီး ကြာက်တတ္တယ္။ ဆိုးတဲ့ တင္းတိပ္ကို HQ % မ်ားမ်ားနဲ႔ Tretinoin + Corticosteroids + Glycolic acid ေတြေရာထားတဲ့ေဆးမ်ိဳး သံုးႏိုင္တယ္။
• Tri-Luma ေဆး ၃ မ်ိဳးတြဲဆိုတာ (Fluocinolone acetonide 0.01% + Hydroquinone 4% + Tretinoin 0.05%) ၃ မ်ိဳး ေရာထားတာျဖစ္တယ္။ ၆-၈ ပါတ္အထိသံုးရတာမ်ားတယ္။ ဆရာဝန္က မခိုင္းဘဲ ဒိထက္ေတာ့ ပိုမသံုးသင့္ဘူး။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာ မသံုးသင့္ပါ။ (Hydroquinone 4%, Tretinoin 0.05%, and fluocinolone acetonide 0.01%) ၃ မ်ိဳးတြဲလိမ္းေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္လိမ္းရတယ္။ FDA ကေန လက္ခံတားတယ္။
• Ascorbic acid ဗီတာမင္စီလည္းေသာက္ပါ။ အေထာက္အကူရမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
