ဆရာ က်မ အသက္ ၂၇ ပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၅လျပည့္ကာနီးပါျပီ။ ၫညဆို ၾကြက္တက္တာ ၃ရက္ရွိပါျပီ အားေဆးက အိုဘီမင္ ေသာက္ပါတယ္။ ႏြားနို႔ေသာက္ရင္ သက္သာတယ္ဆိုလို႔ပါ။ ဟုတ္ပါသလားရွင့္။
မၾကာခဏ ေမးၾကတယ္။ အလိုအေလွ်ာက္ ေျခေထာက္ ၾကြက္သားေတြမွာ ကြက္ျပီး၊ ရုတ္တရက္နာတာကို ေခၚတယ္။ ညပိုင္းမွာ ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိေသးပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတာေတြ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား-အားကစား၊ ဓါတ္ဆား-မွ်ေျခပ်က္ျခင္း၊ အဖ်ားပိုင္း အာရံုေၾကာ-ေသြးေၾကာ-ၾကြက္သားေရာဂါမ်ား၊ ေက်ာက္ကပ္စစ္ယူမႈ ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္းနဲ႔ တခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ ဘာလို႔ ျဖစ္မွန္းမသိတာလဲ ရွိတယ္။ အသက္ၾကီးလာေလ အျဖစ္မ်ားေလ။
(RCTs) စနစ္တက်ေလ့လာမႈ ၁၂ ခုလုပ္ခဲ့တယ္။ အနာသက္သာေဆးမ်ား၊ အတက္သက္သာေဆးမ်ား၊ (ကယ္လ္စီယမ္) ဓါတ္ဆား၊ ေျခေထာက္ကို ၾကပ္ၾကပ္စည္းတဲ့ ေျခအိတ္၊ (မက္ဂနီဆီယမ္) ဓါတ္ဆား၊ ဗီတာမင္နဲ႔ ဓါတ္ဆားမ်ား၊ (ကြီနင္း) ေဆး၊ (ကြီနင္း + (သီယိုဖိုင္လင္း)၊ (ဆိုဒီယမ္-ကလိုရိုက္)၊ ကိုယ္လက္ဆန္႔တန္း-ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို စမ္းသပ္ခဲ့တယ္။
Quinine ငွက္ဖ်ားေဆးကေန သိသိသာသာသက္သာေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးကို ဘယ္ေလာက္ အေလးခ်ိန္နဲ႔ ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာ ေပးရမယ္ဆိုတာ အတိအက် မသိရေသးဘူး။ ငွက္ဖ်ားေဆးနဲ႔အတူ (သီယိုဖိုင္လင္း) ေဆးပါတြဲေပးရင္ (ကြီနင္း) တမ်ိဳးထဲေပးတာထက္ ပိုျပီးသက္သာမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ Quinine ေဆးေၾကာင့္ ႏွလံုးခုန္မမွန္တာ၊ ေသြးမံႈနည္းတာ၊ ေဆးနဲ႔ မတည့္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြနဲ႔ လံုးဝမသင့္တာေတာ့ သိၾကျပီးသားပါ။
အနာသက္သာေဆးေတြ၊ အတက္သက္သာေဆးေတြ၊ (ကယ္လ္စီယမ္) ဓါတ္ဆား၊ ေျခေထာက္ကို ၾကပ္ၾကပ္စည္းတဲ့ ေျခအိတ္၊ (မက္ဂနီဆီယမ္) ဓါတ္ဆား၊ ဗီတာမင္နဲ႔ ဓါတ္ဆားေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈကို အေသအျခာမေျပာႏိုင္ပါ။
RCT ေဆးကုသနည္းေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈကို စနစ္တက် ေလ့လာမႈအရ ထြက္လာတဲ့ ရလဒ္ေတြ -
၁။ Quinine ငွက္ဖ်ားေဆး
Quinine (ကြီနင္း) ေပးတာဟာ ညအခ်ိန္ ၾကြက္တက္တာကို ၄ ပါတ္မွာ သက္သာေစတာ အတိအက် သိရတယ္။
၂။ Quinine + Theophylline
Quinine တမ်ိဳးထဲေပးတာတထက္ Theophylline နဲ႔ပါတြဲေပးတာဟာ ပိုသက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား နည္းနည္းေလးသာ ေတြ႔ရေသးတယ္။
၃။ Analgesics အနာ-အကိုက္ သက္သာေဆးေတြ
ဒီလိုေဆးေတြေပးလို႔ ၾကြက္တက္တာကို သက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ အေထာက္အထား မရွိေသးပါ။
၄။ Vitamin E
ဗီတာမင္ (အီး) ေပးလို႔ ၾကြက္တက္တာကို သက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားမရွိပါ။
၅။ Magnesium salts မက္ဂနီဆီယမ္ဓါတ္ဆား
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ၾကြက္တက္တာအတြက္ Magnesium lactate, Magnesium citrate ေပးတာ ၃ ပါတ္ေနရင္ သက္သာေစတယ္လို႔ အေထာက္အထား ေတြ႔ရတယ္။
၆။ Calcium Salts ကယ္လ္စီယမ္ဓါတ္ဆား
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ၾကြက္တက္တာအတြက္ (ကယ္လ္စီယမ္) ေပးရင္ သက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား မရွိပါ။
၇။ Multivitamins and minerals ဗီတာမင္မ်ား
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ၾကြက္တက္တာအတြက္ ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ဓါတ္ဆားေတြေပးတာနဲ႔ သက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထား မရွိပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
