ေရေႏြးနဲ႔ေရခ်ိဳးရင္လည္း BP တက္ႏုိင္ေတာ့ ေရွာင္ခုိင္းတာကုိ နားလည္ေပမယ့္ ေသြးဖိအားက်ေစမွာ ကုိလည္းေရွာင္ ဆုိတာကုိ နည္းနည္း ေရာသြားလုိ႔ပါ ။ သိခ်င္တာႏွစ္ခုက ေရကူးရင္ Hypertension အတြက္ ဘယ္လုိေရွာင္သင့္ပါသလဲ။
ေရခ်ိဳးတာနဲ႔ BP ေသြးဖိအား ဆက္စပ္တာကို ေလ့လာမႈေတြ လုပ္ထားတယ္။ Hypertension ေသြးတိုးေရာဂါသည္ေတြနဲ႔ ေသြးတိုး မရွိသူေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာတယ္ ။ ေသြးတိုးရွိေန သူေတြမွာ ေရခ်ိဳးျပီးျပီးခ်င္း ေသြးဖိအား တက္လာျပီးေနာက္ ခ်က္ခ်င္း ျပန္က်တာ ေတြ႔ရတယ္ ။ ေရခ်ိဳးျပီး ရင္ ေသြးတိုးကို ပံုမွန္ေရာက္ေစမွာ ခက္ခဲတာလဲ ေတြ႔ရေသးတယ္။ ေရခ်ိဳးလိုက္တာနဲ႔ ေသြးဖိအား ရုတ္တရက္တက္တာကေန
- Collapse during the bath သတိလက္လြတ္ျဖစ္တာ၊
- Brain anemia ဦးေႏွာက္ေသြးမဝျဖစ္တာ၊
- Heart attack ႏွလံုးေဖါက္ျပန္မႈ နဲ႔
- Blood vessel bursting ေသြးေၾကာေပါက္တဲ့ အႏၠရာယ္ေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွရင္ Stroke (စထုပ္ခ္) ရျပီး အသက္ကို ရန္ရွာႏိုင္တယ္။ ဒီေလ့လာမႈက အႏုတ္သေဘာျဖစ္တယ္။
ေရခ်ိဳးလို႔ ေသြးဖိအားတက္မွာကို ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲ -
- အရက္ေသာက္ျပီး ေရမခ်ိဳးပါနဲ႔။ အရက္ေၾကာင့္ ေသြးဖိအား ျမန္ျမန္က်ေစတယ္။
- ေဆာင္းရာသီမွာ ေရခ်ိဳးခန္းကို အရင္ေႏြးလာေအာင္လုပ္ျပီးမွသာ ေရခ်ိဳးပါ။
- ေရသိပ္ပူတာ မခ်ိဳးပါနဲ႔။ ေရေႏြးနဲ႔ ၾကာၾကာမခ်ိဳးပါနဲ႔။
- လက္ေတြကို ေရခ်ိဳးကန္ရဲ႕ ေဘာင္ေတြေပၚမွာ တင္ထားရင္း ေရစိမ္ပါ။ ဒါမွ သတိလက္လြတ္ျဖစ္ရင္ ေရနစ္တာ မျဖစ္မယ္။
ေနာက္ေလ့လာမႈတခု -
ေရေႏြးခ်ိဳးျခင္း နဲ႔ Sauna bath ေရေႏြးေငြ႔ခ်ိဳးနည္းေတြဟာ Congestive heart failure (CHF) ႏွလံုး အလုပ္မလုပ္တဲ့ ေရာဂါ ရွိေနသူေတြနဲ႔ မသင့္ေလွ်ာ္ပါလို႔ နားလည္လက္ခံထားခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ Thermal vasodilation အပူခ်ိန္နဲ႔ ေသြးေၾကာက်ယ္ျခင္းကို စနစ္တက် ေလ့လာၾကည့္တယ္။ စမ္းသပ္မႈကို Dilated cardiomyopathy ႏွလံုးေရာဂါ ရွိေနသူ လူနာ ၃၄ ေယာက္ကို စမ္းသပ္ခဲ့တယ္။
အပူခ်ိန္ ၄၁ ဒီဂရီ-စီ မွာ ၁ဝ မိနစ္ၾကာ၊ တဝက္ထိုင္ အေနအထားနဲ႔ ေရပူခ်ိဳးခိုင္းတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးက Sauna အပူေငြ႔သံုး ေရခ်ိဳးနည္းနဲ႔ ၆ဝ ဒီဂရီ-စီ မွာ ၁၅ မိနစ္ၾကာ ပက္လက္ အေနအထား ေနခိုင္းတယ္ ။ ေသြးဖိအား၊ (အီးစီဂ်ီ)၊ (ဒေရာ့ပလာ-အက္ကိုဂရမ္)၊ ထုတ္ေလ နဲ႔ ႏွလံုးထဲရွိ ဖိအားတိုင္း စက္ေတြ ေရပူခ်ိဳး နည္းေတြ အျပီး နာရီဝက္ၾကာအထိ တပ္ဆင္ထားတယ္။
- ေသြးဖိအား အေပၚဂဏန္း သိသိသာသာေျပာင္းလဲမႈ မရွိဘူး။
- ေရပူခ်ိဳးသူေတြမွာ ေသြးဖိအား ေအာက္ဂဏန္း (p < 0.01) က်ျပီး၊ ေရေႏြးေငြ႔ခ်ိဳးသူေတြမွာ (p < 0.01) က်တယ္။
- rate ႏွလံုးခုန္မွဳန္းက ၂ဝ-၂၅ တက္လာတယ္။
- CHF ႏွလံုးေရာဂါမ်ိဳး ရွိသူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိေစတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။
- ေရေႏြးနဲ႔ ေရခ်ိဳးရင္ BP ေသြးဖိအား က်ေစႏိုင္တာကို Acute hemodynamic effects ေခၚတယ္။ ရုတ္တရက္ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ေသြးေၾကာ က်ယ္ေစျခင္း ျဖစ္လာလို႔ ေသြးဖိအားကို က်ေစတယ္။
ေရခ်ိဳးျပီးရင္ ေသြးတိုးကို ပံုမွန္ေရာက္ေစမွာ ခက္ခဲတာလဲဆိုတာက စမ္းသပ္မႈျပဳေနခ်ိန္မယ္ လူနာေတြရဲ႕ လည္ပင္းမွာ ေသြးဖိအားကို သိေနႏိုင္တဲ့ Sensor (ဆင္န္ဆာ) ကရိယာေလးက ေသြးဖိအားကို ထိန္းညွိမႈ လုပ္ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ Arteriosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေနသူေတြအတြက္ (ဆင္န္ဆာ) ကေန ေကာင္းေကာင္း မသိေစႏိုင္ဘူး ။ ကရိယာ တပ္ထားတဲ့ ေသြးေၾကာနံရံက ထူေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးဖိအား အရင္အေနျပန္ေရာက္ေစဘို႔ ခက္ခဲတာ ျဖစ္တယ္ ။
ေရပူစမ္းကို ကမာၻလွည့္ခရီးသြားေတြ လာေအာင္ ေၾကာ္ညာစာမွာေတာ့
ေရေႏြးနဲ႔ ေရခ်ိဳးတာ ဟာ ႏွလံုးခုန္တာ ပိုျမန္လာေစျပီး ေသြဖိအားလည္း က်ေစတယ္လို႔ သုေတသနတခုကို ကိုးကားထားပါတယ္။ ေရရဲ႕ အပူေၾကာင့္ ေသြးေတြက ကိုယ္မ်က္ႏွာျပင္မွာ ပူေႏြးလာေအာင္ ႏွလံုးကေန အလုပ္ပို လုပ္ေပးမယ္။ ဒိေနာက္ ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္ေစရာကေန ေသြးတိုးက်ေစမယ္လို႔ ရွွင္းလင္းခ်က္လဲပါတယ္။
သဘာဝေဆးနည္းထဲမွာ
ေသြးတိုးက်ေအာင္ Hot espom bath ေရေႏြးမွာ ဆားခါးထည့္ျပီး ေရခ်ိဳးခိုင္းတယ္။ အေမရိကန္ အိပ္ေမြ႔ခ်အသင္းက အေျပာအရ ေရေအးနဲ႔ ေရခ်ိဳးရင္ ေသြးတိုး က်ေစမယ္၊ ေသြးေၾကာထံုးတာ သက္သာေစမယ္၊ ေသြးေၾကာနံရံထူေနတာ သက္သာေစမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
Epsom salt ဆားခါး
• ဓါတုေဗဒလို Magnesium sulfate (MgSO4) ျဖစ္တယ္။ ေရခ်ိဳးရာမွာသံုးတတ္လို႔ Bath salts ေခၚတယ္။
• ေဆးကုရာမွာ ဆားခါးသံုးတာကို Flotation therapy လို႔ေခၚတယ္။ Epsom salts 1% w/v solution ကိုသံုးျပီး ထိေရာက္မႈကို ေလ့လာဘူးတယ္။
• ပါးစပ္ကေန Laxative or Osmotic purgative ဝမ္းႏႈတ္ေဆးအျဖစ္သံုးႏိုင္တယ္။
• ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးေဆးအေနနဲ႔လဲ သံုးတယ္။ Eclampsia ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ေသြးဆိပ္တက္ေရာဂါမွာ သံုးတယ္။
• ကေလး လမေစ့ခင္ေမြးမွာကို တားဘို႔ရာလဲ သံုးတတ္တယ္။
• ဦးေႏွာက္ ထိခိုက္မိသူေတြလဲ ဦးေႏွာက္ေရာင္တာက်ေစဘို႔ သံုးႏိုင္တယ္။
• လိပ္ေခါင္းထြက္က်ေနျပီး ျပန္မဝင္ႏိုင္တာ၊ ကေလးငယ္ေလးေတြ စအုိကြ်ံက်ေနတာေတြအတြက္ ဆားခါးကို (ပါရာဖင္) အဆီနဲ႔ေရာျပီး ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ေဆးထည့္ေပးႏိုင္တယ္။
• Barium chloride poisoning အဆိပ္သင့္တာကို ေျဖေဆးအေနနဲ႔လဲ သံုးတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
