၁။ ဆရာ႐ွင့္ က်မအသက္က ၃၂ပါ။ သမီးတေယာက္႐ွိပါတယ္ ။ ကင္ဆာဆိုတာ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္တတ္ပါ သလား႐ွင္ ။ က်မ အဖြား ၊ ဦးေလးက လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာနဲ႔ ဆုံးသြားပါတယ္။ ေနာက္ဦးေလးနဲ႔ အကိုကလည္း အသည္းကင္ဆာနဲ႔ ဆုံးသြားပါတယ္။ အမကလည္း သားအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ ဆုံးပါတယ္။ ကင္ဆာ႐ွိ မ႐ွိကို ဘယ္လိုစစ္လို႔ရလည္းဆိုတာ သိပါရေစ႐ွင့္။
(သတ္ပံုျပင္ထားပါတယ္။ ေဆာရီး။)
မိသားစုထဲမွာ ကင္ဆာေဝဒနာသည္တေယာက္ရွိေနရင္ က်န္တဲ့သူေတြမွာလဲ ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိႏိုင္တယ္။ ေမြးလာသူတိုင္း ကင္ဆာျဖစ္မယ္လို႔ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါ။ ဇူလိုင္လ ၂၅ ရက္မွာသိလာရတဲ့ ဥေရာပမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ ဆန္းစစ္မႈ တခုက လူေပါင္း ၂၃ဝဝဝ ေယာက္ကိုေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ မိသားစုရာဇဝင္သာမက Common gene mutations မ်ိဳးဗီဇ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္တူရွိေနသူေတြမွာလည္း မ်ိဳးတူကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေသးတယ္။ ဥပမာ ရင္သားကင္ဆာနဲ႔ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ။ အမ်ိဳးေတာ္တယ္ဆိုတာက မိဘအရင္းေတြ၊ ညီအကိုေတြနဲ႔ ညီအမအရင္းေတြကိုေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။
ဆန္းစစ္မႈရလဒ္မ်ား -
• မိသားစုထဲမွာ အူမၾကီးကင္ဆာရွိသူေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၁႕၅ ဆ ပိုမ်ားတယ္။
• လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ မိသားစုထဲမွာရွိေနရင္ ခံတြင္းနဲ႔ အာေခါင္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၃႕၃ ဆ မ်ားတယ္။
• လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ မိသားစုထဲမွာရွိေနရင္ အစာမ်ိဳျပြန္ကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ၄ ဆ ပိုမ်ားတယ္။
• ရင္သားကင္ဆာ မိသားစုထဲမွာရွိေနရင္ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ၂႕၃ ဆ ပိုမ်ားတယ္။
• ဆီးအိမ္ကင္ဆာ မိသားစုထဲမွာရွိေနရင္ ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္အိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ၂႕၃ ဆ ပိုမ်ားတယ္။
အမ်ိဳးသမီးရင္သားကင္ဆာေတြအမ်ားစုဟာ မ်ိဳးရိုးနဲ႔မဆိုင္ပါ။ ၁၃% သာ မိသားစုရာဇဝင္ရွိတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆန္းစစ္မႈတခုက ဆိုပါတယ္။ ဒီသုေတသနအလိုအရ ညီအမအရင္းမွာ ရင္သားကင္ဆာရွိေနရင္ သူ႔မွာပါ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ၂ ဆ မ်ားတယ္။ ညီအမတေယာက္မကမွာ ရင္သားကင္ဆာရွိေနရင္ သူ႔မွာပါ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ၃-၄ ဆ မ်ားတယ္။
ေယဘုယ်ဆိုရင္ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ ကင္ဆာျဖစ္တယ္ဆိုရင္ မိသားစုဝင္မွာ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ ဥပမာ အေမမွာ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ခဲ့တာက အသက္ ၄ဝ မတိုင္ခင္မွာျဖစ္တာဆိုရင္ အဲလိုမိသားစုရာဇဝင္မရွိသူအမ်ိဳးသမီးထက္ ၂ ဆ ပိုမယ္။ အဲလိုမဟုတ္ပဲ အေမကအသက္ၾကီးမွသာ ကင္ဆာျဖစ္တာေတြရရင္ သူ႔သမီးေတြမွာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ မထူးပါ။
ေယာက္်ားေတြမွာလည္း ရင္သားကင္ဆာမိသားစုထဲမွာရွိေနရင္ သူ႔ညီအကိုေတြ၊ ဦးေလးေတြမွာလဲ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခ ပိုတယ္။
ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ (ဖခင္နဲ႔ အကိုေတြ) အမ်ိဳးရင္းထဲမွာရွိေနရင္ သမီးနဲ႔ ႏွမ-အမေတြမွာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္ေျခပိုတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို အသက္ငယ္စဥ္ကျဖစ္တာဆိုရင္ ပိုသိသာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလ့လာမႈကိန္းဂဏန္းသာသိရေပမဲ့ ဘာေၾကာင့္ဆိုတာ မသိေသးပါ။
Inherited gene mutations ေမြးရာပါ မ်ိဳးဗီဇခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္လာႏိုင္ေျခ
ရင္သားကင္ဆာ မိသားစုလိုက္တာဟာ ေမြးရာပါ မ်ိဳးဗီဇခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ပါေနလို႔ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲလိုရွိေနတာ ၁ဝ% ရွိတယ္။ လူေနမႈပံုစံဆင္တူၾကလို႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာလည္း အဲလိုအလားတူတယ္။ ဒါေၾကာင့္အဲလို မိသားစုရာဇဝင္ ရွိသူေတြကို ရင္သားကင္ဆာ ၾကိဳတင္ဆန္ခါတင္စစ္ေဆးတာအတြက္ လမ္းညႊန္ခ်က္ကို သူမ်ားေတြနဲ႔ မတူတဲ့ အတန္းအစား လုပ္ေပးထားပါတယ္။
1. အသက္ ၃ဝ ကတည္းကစစ္ေနသင့္တယ္။
2. ၆-၁၂ လတခါ Clinical breast exam ေဆးစစ္ရမယ္။
3. Mammogram မင္မိုဂရမ္ တႏွစ္တခါရိုက္ရမယ္။
4. Breast MRI တႏွစ္တခါရိုက္ရမယ္။
တကယ္လို႔ အမ်ိဳးရင္းထဲမွာ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ျဖစ္၊ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ျဖစ္ အသက္ ၃ဝ မတိုင္ခင္က ျဖစ္ထားသူ တေယာက္ေယာက္ ရွိေနသူဆိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ပါ။
Family Cancer Syndromes မိသားစုကင္ဆာ ဆင္ဒရုမ္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/family-cancer-syndromes.html
Family History of Cancer ကင္ဆာမိသားစုရာဇဝင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/family-history-of-cancer.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
