က်မ အသက္၂၉ နွစ္၊ ကေလးတစ္ယာက္ရွိျပီး ကေလးအသက္၂ နွစ္ခြဲဆရာ႐ွင့္။ သားအိမ္ေခါင္းေရာင္တာ စိုးရိမ္ရပါသလား။ ဘာ့ေၾကာင့္ေရာင္တတ္ပါသလဲ။ ဆရာ့ blog မွာမေတြ႔လို႔ပါ။ အမွားပါက ေတာင္းပန္ပါတယ္႐ွင့္ စိတ္ပူလို႔ပါ။
သားအိမ္အဝေရာင္တဲ့ေရာဂါ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတဝက္ေလာက္ တသက္မွာ တခါ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္ ။ ျဖစ္ေနမွန္း မသိၾကတာလဲ မနည္းဘူး။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ေရာင္ရာကေနလဲ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ ဖို-မဆက္ဆံတာ၊ လိင္ဆက္ဆံနည္းဆန္းျပားတာ၊ (ကြန္ဒြမ္) မပါဘဲ ဆက္ဆံတာ၊ အရင္က STDs လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္ဘူးတာ၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အေဖၚမ်ားတာေတြက ဒီေရာဂါပိုျဖစ္ေစပါတယ္။
အရင္ဆံုးသိလာမဲ့လကၡဏာကေတာ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန တခုခုဆင္းတာျဖစ္တယ္။ အျဖဴေရာင္၊ အဝါေရာင္၊ မီးခိုးေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္ေတြ ဆင္းႏိုင္တယ္။ ရာသီဆင္းအျပီး ပိုသိသာတယ္။ ယားမယ္၊ အေနရခက္မယ္၊ ဆက္ဆံရင္ မနာသင့္ပဲနာမယ္၊ ၾကားရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဆက္ဆံေနတံုးျဖစ္ျဖစ္ ေသြးဆင္းမယ္၊ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္မယ္၊ ခါးျဖစ္ျဖစ္ ဆီးစပ္ျဖစ္ျဖစ္ နာမယ္။ ဆိုးတဲ့အဆင့္ျဖစ္လာရင္ အနံ႔ဆိုးဝါးတာေတြ ဆင္းမယ္ ။ ဒိေနာက္ ကိုယ္ပူလာမယ္၊ ပ်ိဳ႕ျခင္လာမယ္။
ေရာဂါလို႔ သံသယနဲ႔လာသူကို ေရာဂါရာဇဝင္ေမးတယ္။ ခံစားေနရာတာအျပင္ လိင္ဆက္ဆံေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးေမးမယ္။ ေမြးလမ္းစစ္ေဆးမယ္။ ေမြးလမ္းကဆင္းေနတာကို ရယူစစ္ေဆးမယ္။ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ဟုတ္-မဟုတ္ကို Pap smear test နည္းနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။
လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲက ဂႏိုရီးယား၊ (ကလာမိုင္ဒီယား)၊ (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊ (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ)၊ လိင္လမ္း ေရယံုေတြကေန ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ HPV လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔ကေန အဲလို ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ဆိုေပမဲ့ Mayo Clinic ကေတာ့ သက္ေသ မရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
ေရာဂါပိုး မဟုတ္ေပမဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းသံုး သန္႔ရွင္းေရးေဆးရည္ေတြ၊ (တကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး လုပ္နည္းစာဖတ္ျပီး လိုက္နာပါ။) ရာသီလာတံုးသံုးတဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ ကိုယ္ဝန္တား ပစၥည္း-ေဆးေတြ၊ သုတ္ပိုးသတ္ေဆး၊ (ကြန္ဒြမ္) ေတြနဲ႔ မတည့္သူေတြမွာလဲ ပိုးဝင္တာ ပိုလြယ္ေစတယ္။
စစ္ေဆးရာမွာသံုးတဲ့ ခြဲစိတ္ကရိယာေတြကေနလဲ ပိုးမသန္႔ရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနားထဲမွာေနတဲ့ ဗက္တီးရီးယားေတြ ပံုမွန္မဟုတ္ရာကေနလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ပိုးေသေဆး။ ပိုးေသေဆးေတြကို မလိုအပ္ပဲမေသာက္ပါနဲ႔။ တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ ရွာမေတြ႔တတ္ပါ။
၁။ (ကလာမိုင္ဒီးယား) ပိုးက (ဂႏိုးရီးယား) ပိုးထက္ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားတယ္။
(ကလာမိုင္ဒီးယား) ကို ကုသရတာ မခက္ပါ။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Azithromycin 500mg ပဌမေန႔၊ 250mg တေန႔တၾကိမ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
• HIV-positive ျဖစ္ေနသူေတြလဲ အတူတူေပးႏိုင္တယ္။
• Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္၊ Rosaramicin ေဆးေတြကို 95% ေပ်ာက္မယ္။
• Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္။ ေဆးေပးတာ ၇၇-၁ဝဝ% ေပ်ာက္တယ္။
• Ofloxacin, Trovafloxacin, Minocycline, Lymecycline, Clarithromycin, Ampicillin, Rifampicin ေဆးေတြ ေပးတာကို တိက်တဲ့အေထာက္အထား မရွိေသးဘူး။
• Ciprofloxacin ေပးတာ ၆၃-၉၂% ေပ်ာက္တယ္လို႔ သုေတသနတခုကေတြ႔ျပီး ေနာက္တခုက မေတြ႔ရဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို Azithromycin တခါတည္းေပးတာက ၇ ရက္ေပးတာထက္ ပိုေကာင္းတယ္။
• ေဆးေသာက္ေနတံုးမွာ အတူေနတာကို တပါတ္ေရွာင္ေနသင့္ၾကတယ္။
၂။ နည္းနည္းပါးပါး ျဖစ္တတ္တဲ့ (HSV) ေရယံု နဲ႔ (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္) ပိုးေတြကေန သားအိမ္အဝရဲ႕ အေပၚယံလႊာကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ေမြးလမ္းေရယံုဆိုရင္ Acyclovir (Zovirax) ေဆးေပးမယ္။
၃။ Mycoplasma genitalium, Streptococci (A and B) (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကလဲ ျဖစ္ေစတယ္။ ပိုးေသေဆးေတြကႏိုင္တယ္။ ဥပမာ Amoxicillin အေမာက္ဆာစလင္ 250-500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္။ (သို႔) 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ (သို႔) 750 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ကေလး = 125-250 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္ ၁ဝ-၁၄ ရက္။ ကေလး = 20-40 mg/kg/day တေန႔ ၃ ၾကိမ္။
၄။ Cytomegalovirus (ဗိုင္းရပ္စ္) ေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ လကၡဏာမျပတာ မ်ားတယ္။
ပိုးေသေဆးေတြက အေတာ္ႏိုင္ပါတယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြဆိုရင္ ဆိုင္ရာ-ႏိုင္ရာေဆးေတြ ေပးရမယ္။ စိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆံမႈျပဳပါ။ ကိုယ့္အေဖၚကိုယ္သိပါ။ အေဖၚမ်ားတာ မေကာင္းပါ။ ေရာဂါပိုးက ေမြးလမ္းမွာ ေရာဂါစကတည္းက သားအိမ္အထိမေရာက္ခင္ ေဆးကုပါ။
ဘာမွမခံစားရလို႔ မကုဘဲေနရင္ ၾကာေတာ့ -
၁။ PID ေခၚ တင္ပဆံုတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္တာ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
၂။ ကေလးမရ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၃။ သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္ႏိုင္တယ္။
၄။ ဆီးစပ္ေနရာ တာရွည္ နာေနတတ္တယ္။
၅။ သူ႔အလိုလို ကိုယ္ဝန္ ပ်က္တတ္တယ္။
၆။ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၇။ ကေလး ေစာေမြးႏိုင္တယ္။
၈။ ေမြးလာတဲ့ကေလး ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ ႏူမိုးနီးယား၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
သားအိမ္ဝဟာ သားအိမ္ကို ပိုးမဝင္ေအာင္ တားထားသလိုလုပ္တာမို႔ သူကေရာင္ေနရင္ သားအိမ္ကိုပါ ေရာင္ေစႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြျဖစ္တယ္။ PID ေခၚ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ေစႏိုင္တယ္။ အဲလိုကေန HIV ဝင္လာမွာလည္းသတိျပဳရမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
