ေခါင္းတျခမ္းကိုက္ျခင္းကိုအဂၤလိပ္လို (Migraine) လို႕ေခၚပါတယ္ ။ေခါင္းရဲ႕ဘယ္ဖက္ (သို႕) ညာဖက္
တျခမ္းတည္းတာ ထိုးထိုးကိုက္တတ္ျပီး တခါတရံမူးေဝေအာ႕အန္ျခင္းေတြပါျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။ ထိုေခါင္းတျခမ္း ကိုက္တတ္ျခင္းပာာတခါျဖစ္လ်ွင္ အနည္းဆံုးနာရီပိုင္းမွ အမ်ားဆံုး၃ - ၄ ရက္ခန္႕အထိျကာျမင္႕တတ္ပါတယ္ ။
အခ်ိဳ႕မွာမိမိရဲ႕တေန႕တာလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကိုမလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေလာက္သည္အထိဆိုးဆိုးရြားရြား ျပင္းထန္တတ္ျကတာကိုလည္းေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္။
ဘာေတြေျကာင္႕ျဖစ္ပြားတတ္သလဲ…
ေခါင္းတျခမ္းကိုက္ျခင္းကို ျဖစ္ပြားေစတဲ႔အခ်က္ကိုတိတိက်က် ရွင္းျပႏိုင္ျခင္းမရွိေပမယ္႔ မ်ိဳးရိုးဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္း က်င္ ဆိုင္ရာနဲ႔ေတာ႔မ်ားစြာဆက္ႏြယ္မွွဳ ရွိတာကိုေတြ႔ရပါတယ္ ။ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာရံုေျကာမ်ားအတြင္းရွိ ဓာတ္ေတြမညီမ်ွမွဴ႔ေျကာင္႔ျဖစ္တယ္လို႔ယူဆထားျကပါတယ္ ။ Serotonin ဆိုတဲ႔ ဓာတ္တမ်ိဳးနဲ႕ ဆက္သြယ္မွဴရွိတယ္လို႔ယူဆထားျကပါတယ္ ။
ဘယ္အခ်က္ေတြက ျဖစ္ပြားေအာင္လံွဳ႔ေဆာ္ေပးသလဲ…
အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ေပာာ္မုန္းဓာတ္ေျပာင္းလဲျခင္း ၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ အိစထရိုဂ်င္ ေပာာ္မုန္း အတတ္အက်ႏွင္႔ ဆက္စပ္မွဳရွိတတ္ပါတယ္ ။ သေႏၶတားေဆးေသာက္ေနတဲ႔အမ်ိဳးသမီးအခ်ိဳ႔နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေပာာ္မုန္းေဆးေသာက္ေနရသူအခ်ိဳ႔မွာလည္းျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္ ။
အဆီအစိမ္႔မ်ားလြန္းတဲ႔အစာေတြ ၊ အငန္မ်ားလြန္းတဲ႔ အစာေတြေျကာင္႔လည္း ျဖစ္ပြားႏိုင္သလို အစာခံလြန္းျခင္းေျကာင္႔လည္းျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳမွဳန္႔ေတြ ဆိုးေဆးေတြ ၊ အရက္ ၊ ဘီယာနဲ႔ ကာဖိန္းဓာတ္မ်ားလြန္းတဲ႔ အခ်ိဳရည္ေတြေျကာင္႔လည္းျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္ ။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖိစီးမွဳမ်ားလြန္းျခင္း ၊အိပ္ခ်ိန္နည္းပါးျခင္းနဲ႔ ပင္ပန္းလြန္းျခင္းတို႔ေၾကာင္႔ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။
လကၡဏာမ်ား…
ေခါင္းတစ္ျခမ္ကိုက္ျခင္း (migraine) ရဲ႕လကၡဏာေတြကိုအဆင္႔ ၄ဆင္႔ခြဲျခားနိဳင္ပါတယ္ ။ Prodrome, aura, headache နဲ႔ post dromeဆိုျပီးသတ္မွတ္ထားပါတယ္ ။
Prodromeလို႔ေခၚတဲ႔ ကနဦးအဆင္႔ဟာေခါင္းကိုက္ျခင္းမစခင္ ၁ရက္ ၂ရက္ အလိုမွာျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေတာ႔မယ္ဆိုတာကို ျကိုတင္ျပတဲ႔ အဆင္႔ျဖစ္ပါတယ္ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ဇက္ေတာင္႔တင္းျခင္း ၊ ေလးလံထိုင္းမိွဳင္းျခင္းနဲ႔ စိတ္ခံစားမွဳေျပာင္းလဲျခင္းအစရွိသည္႔ လကၡဏာေတြျပ တတ္ပါတယ္ ။
Aura အဆင္႔ဟာေခါင္းကိုက္ျခင္းမစခင္ နဲ႔ စေနစဥ္အတြင္းမွာေပၚေပါက္လာတတ္ပါတယ္။ ျဖစ္တတ္တဲ႔ လကၡဏာေတြကေတာ႔ ကိုယ္တျခမ္းထံုက်င္ျခင္း ၊ အျမင္အာရံုေ၀၀ါးျခင္း ၊ အလင္းတန္းမ်ားျမင္ရျခင္း ႏွင္႔ ကိုယ္တျခမ္းေလးလံျခင္းေတြ ကိုခံစားရတတ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ကေတာ႔ aura အဆင္႔ကို မေရာက္ ဘဲေခါင္းကိုက္ျခင္း အဆင္႔ကိုေရာက္သြားတတ္ပါတယ္ ။
Headache လို႕ေခၚတဲ႔ ေခါင္းကုိက္ျခင္းအဆင္႔ကေတာ႔ အနည္းဆံုး ၄ နာရီ မွ အမ်ားဆံုး ၇၂ နာရီအထိ ၾကာရွည္တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ျပင္းထန္မွဳကေတာ႔ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ မတူညီၾကပါဘူး။ အမ်ားစုကေတာ႔ ေခါင္းတဖက္တည္းထိုးကိုက္တတ္ၾကေပမယ္႔ အခ်ိဳ႕ကေတာ႕ ႏွစ္ဖက္လံုး ကိုက္တတ္ ၾကပါတယ္ ။ စူးရွလြန္းတဲ႔ အလင္းေရာင္ေတြ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ အသံေတြ ေၾကာင္႔ပိုမို ဆိုးရြား တတ္ပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ေတြကေတာ႔ မူးေ၀ေအာ႔အန္ျခင္း ၊ မ်က္စိျပာျခင္းနဲ႔ သတိလစ္တတ္ျခင္းတို႔ေတြ အထိ ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။
ေခါင္းကိုက္ျခင္းအဆင္႔ ျပီးသြားရင္ေတာ႔ ၂၄နာရီအတြင္းမွာ post dromeဆိုတဲ႔ အဆင္႔ ျဖစ္ေပၚ လာတတ္ပါတယ္ ။ ေခါင္းမၾကည္ျခင္း ၊ မူးေ၀ျခင္း ၊ ေလးလံထိုင္းမွိဳင္းျခင္း ၊ စိတ္ရွဳပ္ေထြးျခင္းနဲ႕ စိတ္တိုလြယ္ျခင္းတို႔ ခံစားရတတ္ပါတယ္ ။
ကုသျခင္းႏွင္႔ကာကြယ္ျခင္း…
ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေရာဂါကို ကုသရာမွာေရာဂါလကၡဏာကို ကုသျခင္းနဲ႔ ေနာက္ထပ္ျဖစ္ပြားမွဳကို ကာကြယ္ရန္ အတြက္ကုသျခင္းဆုိျပီး ၂ပိုင္းရွိပါတယ္ ။ ေရာဂါလကၡဏာကို ကုသရာမွာေခါင္းကိုက္ခဲျခင္း အတြက္ ပါရာစီတေမာ(paracetamol) ၊ အက္စ္ပရင္ (asprin) နဲ႔ အိုင္ဗ်ဴပရိုဖန္ (ibuprofen) တို႔လို သာမန္အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား နဲ႔ triptanကဲ႔သို႔ေသာေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳနိဳင္ပါတယ္ ။ Ergotamine နဲ႔ caffeine တို႔ေပါင္းစပ္ထားတဲ႔ေဆးမ်ားကိုလည္း အသံုးျပဳနိဳင္ပါတယ္ ။ မူးေ၀ေအာ႔အန္ျခင္းအတြက္ metoclopramide တို႔လို အအန္ေပ်ာက္ေဆးမ်ားကို သံုးေပးနိုင္ပါတယ္ ။ အရမ္းျပင္းထန္လြန္းေအာင္ကိုက္ခဲတဲ႔ အေျခအေနမ်ိဳးမွာေတာ႔ coedineကဲ႔သိုေသာမူးယစ္ေစတတ္တဲ႔ အကိုက္အခဲေပ်ာင္ေဆးမ်ားကုိ အသံုးျပဳရပါတယ္ ။ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္တဲ႕ အခန္းထဲမွာ သက္ေတာင္႔ သက္သာနားေနျခင္းကလည္း ေ၀ဒနာကို သက္သာေစပါတယ္ ။
မၾကာခဏျဖစ္ပြားတတ္တဲ႔ သူမ်ားကိုထပ္မံျဖစ္ပြားမွဳ အၾကိမ္အေရအတြက္ ေလ်ာ႔နည္းေစရန္ ကာကြယ္မွဳေပးတဲ႔ အေနနဲ႔ beta blocker (e.g – propranolol), calcium channel blocker (eg. Verapamil) နဲ႔ tricyclic antidepressant ေဆးမ်ားကို ဆရာ၀န္ညြွန္ၾကားထားတဲ႔ အတိုင္းေသာက္သံုး ရပါမယ္ ။ ဒါ႔အျပင္ကိုယ္ခႏၶာကိုအႏိွပ္ခံျခင္း ၊ တရားထိုင္ျခင္း ၊ စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားေလ်ာ႔နည္းေအာင္ေနထိုင္ျခင္း ၊ သင္႔ေလ်ာ္ေသာ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားျပဳလုပ္ေပးျခင္း ၊ အိပ္ေရး၀၀အိပ္ျခင္းနဲ႔ ဗီတာမင္ နဲ႔ သက္ေစာင္႔ဓာတ္မ်ားကို လိုအပ္တဲ႔ပမာဏျပည္မီေအာင္ စားသံုးေပးျခင္းတို႔ျဖင္႔ လည္းေခါင္းတျခမ္း ကိုက္ျခင္း ေ၀ဒနာကို မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္နိုင္ပါတယ္ ။
ဒီပီ(ေဆး ၁)
Health Guide
https://www.facebook.com/healthguidemyanmar
