ေမွာ္ႏွင္တံအလား သနပ္ခါး

''ေရႊဘိုသနပ္ခါးတံုးမ်ား... ရန္ကုန္လိမ္းဖို႔ယူ၊ ဘယ္လိုအသားမည္းမည္း...ဝါဝါညက္ညက္ျဖဴ...

ပုဇြန္ေတာင္ ၾကည့္ျမင္တုိင္သူနဲ႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေတာ္သူ...ေရႊဘုိသနပ္ခါးလိမ္းၾကရင္ျဖင့္ စိမ္းစိမ္း ညက္ ညက္ျဖဴျဖဴ  ႀကံႀကံဖန္ဖန္ ရန္ကုန္သူ မႏၲလာျမင့္တုိ႔ ရန္ကုန္သူ၊ မႏၲေလးသြားလုိ႔ အသား မည္းျပန္ သတဲ့ဆူ ''နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္ေရးသား၍ အဆုိေတာ္ မႏၲလာျမင့္ သီဆုိခဲ့ေသာ ''ေရႊဘုိသနပ္ခါး''အမည္ရွိ သီခ်င္းကို နားထဲတြင္ ျပန္လည္ၾကားေယာင္မိသည္။ မိန္းကေလး တို႔၏ သဘာဝအလွကို ဖြဲ႕ဆို ထားျခင္းျဖစ္သည္ ။ ပါးျပင္ႏွစ္ဖက္တြင္ သနပ္ခါးတင္ကာ ပါးကြက္ ထူထူေလးႏွင့္ ဟန္မူပိုေသာ မိန္းကေလး၏ မ်က္ႏွာသည္ နဂို႐ုပ္မေခ်ာေသာ္လည္း သနပ္ခါး ရနံ႔ သင္းပ်ံ႕ပ်ံ႕က အနံ႔ေမႊးၾကဴ တလူလူရွိ၍ ယဥ္စစအလွကို ျမင္ရသူက ဘဝင္က်ေအာင္ လွလိုက္တာဟု ထင္မွတ္ သြားရေပသည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ စာဆိုေတာ္ တစ္ဦးကလည္း သနပ္ခါးျခယ္သ၍ အသြင္သဏၭာန္ လွလာသည့္ မိန္းမပ်ဳိေလး၏ အလွကို စာစီကာျခယ္မႈန္း ျပထားသည္။ ''ဥမၼာဒန္သနပ္ခါး၊ ျမတ္ပါးသို႔ျခယ္လွ်င္၊ နတ္အလားလို႔ တကယ္ထင္မယ္ ၊ အရြယ္ပင္ငယ္ရ၊ ေတာ္ကႏုပန္း ၾကာငံုလို၊ ဂႏၶာ႐ုံထူးတတ္ႏိုင္မွ်၊ အဆင္းေတာ္အဂၤါမွာ၊ ကဥၥနာဟန္ပ မဂၤလာလွ်ံၾကြလို႔ ၊ အနႏၲက်က္သေရ၊ ျခယ္သသူႏုအသား၊ စုဖုရားယိုး မွတ္ ေလာက္ေပ၊ မိုးနတ္ေျခာက္ ဝတႎေျမဝယ္၊ ဣေျႏၵထည္လွတဲ့နတ္မယ္လ်ဘရဏီ၊ ေငး႐ႈရသည္၊ ၿပိဳင္လိုက္တိုင္းဘက္မမီတယ္ ၊ မ်က္ႏွာခ်ီေခါင္ခ်ဳပ္မို႔ေလး...''သနပ္ခါး လူးလိုက္သည့္အတြက္ အရြယ္ႏုပ်ဳိကာ အသားအေရ စင္ၾကယ္ဝါဝင္း ၾကည္လင္သည္။ ႏႈိင္းယွဥ္၍ မရေသာ အလွ ပိုင္ရွင္ကို နတ္ျပည္ေျခာက္ထပ္မွ အလွၾကြယ္ၾကြယ္ ဣေျႏၵထည္လွသည္ ဆိုေသာ နတ္သမီး ေလးပင္ ေငးေမာၾကည့္႐ႈရသည္။ သနပ္ခါးလူး၍ အလွႀကီး လွေနသူေလးမွာ မိမိအလွကို မာန္ကိုးကာ ေခါင္းေမာ့ၿပီး အလွမာန္ တက္ေနမည္ျဖစ္သည္။ သနပ္ခါးသည္ မိန္းကေလးမ်ား အတြက္ ျခယ္သကာ လူးဖို႔ရန္သက္သက္ မဟုတ္ေပ။ လူတို႔အတြက္ ေဆးဖက္ဝင္ေသာ နံ႔သာမ်ဳိး တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ သနပ္ခါး၏တန္ဖိုးကို မသိတတ္ၾက၍ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အသံုးခ်ပစၥည္း အလွအပ ျခယ္သရာတြင္ အသံုးျပဳေလ့ မရွိၾက။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ယခု အခ်ိန္တြင္ သနပ္ခါး၏ တန္ဖိုးကို အထင္မႀကီး အသိအမွတ္ မျပဳဘဲ ဓာတုေဗဒႏွင့္ ေဖာ္စပ္ ထားေသာ အလွျပင္ ပစၥည္းမ်ားကိုသာ အထင္ႀကီး၍ တန္ဖိုးႀကီးႀကီး ေပးဝယ္ကာ သံုးေနၾက သည္။

သနပ္ခါးသည္ အေမႊးရနံ႔ မလြန္ၾကဴးေသာ္လည္း သင္းသင္းေမႊးေမႊး ေခြၽးကေလး တစိုစို အသားအေရေအး ကာ ခံစားမႈကို ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ ေပးေလသည္။ အဆင့္အတန္း မနိမ့္ေသာ ျမန္မာ့ရင္းျမစ္ သနပ္ခါး စစ္စစ္ျဖစ္သည္ ။ ျမန္မာ့သနပ္ခါးစစ္စစ္၏ အရသာသည္ ပူသည္၊ ခါး သည္၊ အနည္းငယ္စပ္သည္၊ အစာကိုေၾကေစသည္၊ ေလကိုရေစ သည္၊ ေသြးကိုၾကြေစသည္၊ အခိုးကိုပြင့္ေစသည္။ ေသြးသားကို ၾကည္လင္ေစၿပီး အသားအေရကို ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္း ေစသည္။ ငန္းဖမ္းေရာဂါကို အထူးႏိုင္နင္းသည္။ သနပ္ခါးသည္ ျမန္မာ့ေဝါဟာရ စစ္စစ္ျဖစ္ သည္။ ျမန္မာသမားေတာ္တို႔၏ ႀကံဆခ်က္အရ ခႏၶာကိုယ္ကို သနေစေသာ (သို႔မဟုတ္) ခႏၶာကိုယ္၏ အညစ္အေၾကးတို႔ကို ဖယ္ရွားျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေစျခင္း တို႔ ျပဳလုပ္ေပးသည္ ။ (သနခါ-သနေစေသာအရာတို႔ကိုခါထုတ္ေပးသည္)သနပ္ခါး၏ ႐ုကၡေဗဒအမည္ (Limonia acidissma, Narigi crenulata) ျဖစ္သည္။ သနပ္ခါး၏ အရသာသည္ ခါးသည္။ ခႏၶာကိုယ္ အတြက္ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳသည္။ ခါးေသာ အရသာသည္ အေရထူ အေရ ျပားကို အားျဖည့္ေပးသည္။ ထို႔ျပင္ ေသြးေလကို ညီၫြတ္ေစ၍ ေသြးကို သန္႔စင္ေစသည္။ ေသြးလည္ပတ္မႈကို ထိန္းေပးသည္။ ႏွလံုးကိုမ်ားစြာ အက်ဳိးျပဳေသာ ေဆးဖက္ဝင္ ပစၥည္းျဖစ္ သည္။ ျမန္မာ့ ေဆးပညာရွင္တို႔ အဆိုအမိန္႔အရ သနပ္ခါးသည္ အျမစ္၊ ပင္စည္၊ အရြက္၊ အသီးကအစ လူတို႔အတြက္ လြန္စြာ အသံုးဝင္ေလသည္။ အျမစ္-ဝမ္းႏုတ္ေဆး၊ ေခြၽးထုတ္ ေဆးတို႔ ေဖာ္စပ္ရာတြင္ ထည့္သံုးေလ့ရွိသည္။ နႏြင္းမႈန္႔ႏွင့္ေသြး၍ ေသာက္ေပး၊ လိမ္းေပး ပါက မီးယပ္ေရာဂါသည္မ်ား ေသြးသား မွန္ကန္ေစသည္။ သနပ္ခါးအျမစ္ကို ဆားထည့္ၿပီး ေသြးလိမ္းပါက အေညာင္းအညာကို ေပ်ာက္ေစသည္။ ကေလးမ်ား အေအးမိ၍ ေနထိုင္ မေကာင္းျဖစ္လွ်င္ သနပ္ခါး အျမစ္တံုးကိုေသြးၿပီး သနပ္ခါးအႏွစ္ကို ကြမ္းရြက္စိမ္းရည္ႏွင့္ တိုက္လွ်င္ေပ်ာက္သည္။ သနပ္ခါးအျမစ္တံုး ကိုေသြးကာ ေန႔စဥ္မွန္မွန္ လိမ္းပါက အသား အေရစင္ၾကယ္ၿပီး မွဲ႔ေျခာက္၊ တင္းတိပ္၊ ဝက္ၿခံဖုထြက္ျခင္းတို႔ ေပ်ာက္ေလသည္။

အသည္း ေရာင္ ေရာဂါေဝဒနာ စတင္ ခံစားေနရခ်ိန္တြင္ သနပ္ခါး အျမစ္တံုးကို ဆားႏွင့္ေသြး ကာ ေရေႏြးၾကမ္းပန္းကန္ တစ္ဝက္ခန္႔ ေသာက္ေပးလွ်င္ သက္သာသည္။ ပင္စည္-သနပ္ခါး၏ ပင္စည္ သည္ ထြက္ေပၚလာေသာ အေပြးအေခါက္ေပၚ မူတည္ကာ တန္ဖိုးရွိေလသည္။ အကိုင္းအခက္၊ အတက္ကအစပင္ ႏွစ္ထပ္ေပြး အေခါက္ထူပါက က်စ္လ်စ္သိပ္သည္း၍ ပိုၿပီး ေစ်းေခၚေကာင္းသည္။ ပင္စည္သည္ သနပ္ခါး တစ္ပင္လံုးတြင္ ေရာင္းပန္း အလွဆံုးျဖစ္သည္။ ဝက္ၿခံအမာရြတ္ရွိသူမ်ား သနပ္ခါး ကို ပ်စ္ပ်စ္ေသြးၿပီး ေန႔၊ ည လိမ္းေပးလွ်င္ေပ်ာက္သည္။ မိတ္၊ အင္ပ်ဥ္၊ အသားအေရ ယားယံလွ်င္လည္း သနပ္ခါးႏွင့္ဆားေရာၿပီး လိမ္းေပးရသည္။ သနပ္ခါးသည္ ေန႔စဥ္လိမ္းေပးပါက အသားအေရ ကို ေခ်ာမြတ္ႏူးညံ့ေစသည္ ။ အရြက္ကို ဝက္႐ူးျပန္ ေရာဂါအတြက္ ေဆးေဖာ္စပ္ရာတြင္ ပါဝင္သည္။ အနာႀကီး ေရာဂါသည္မ်ား အတြက္ အရြက္ျပဳတ္ရည္ကို ေရခ်ဳိး ၿပီး ေခြၽးေအာင္းေပး လွ်င္ ေရာဂါ သက္သာ သည္ ။ အရြက္ ျပဳတ္ရည္ကို ဆားခတ္၍ ေသာက္ပါက ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို ေပ်ာက္ေစ သည္ ။ အရြက္ေျခာက္ကို အမႈန္႔ျပဳၿပီး ေရႏွင့္ေသာက္ပါက အေဖာအေရာင္၊ အနာအဆာတို႔ ေပ်ာက္သည္။ အရြက္-သနပ္ခါး(အသီး)ကို အဆိပ္ေျဖေဆး၊ ခြန္အားတိုးေဆး၊ ေက်ာက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးႏွင့္ ျပင္းထန္ေသာ အဖ်ားေရာဂါေဆးတို႔ ေဖာ္စပ္ရာတြင္ ပါဝင္ အသံုးျပဳသည္။ အသီး-အသီး ျပဳတ္ရည္ကုိ ခပ္ေႏြးေႏြးတြင္ ငံုေပးပါက သြားနာျခင္း၊ သြားကိုက္ျခင္းတုိ႔ကုိ သက္သာေစသည္။

၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ထုိင္းႏိုင္ငံရွိ သုေတသီ တစ္စုသည္ သနပ္ခါးအေခါက္တြင္ ပါဝင္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္း မ်ားကို အေသးစိတ္ ေလ့လာၾကရာ သနပ္ခါးတြင္ အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္ (ေခၚ) ခႏၶာကိုယ္အား အက်ဳိးျပဳဓာတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္း တစ္မ်ဳိး ပါဝင္သလို အသားအေရ ေရာင္ရမ္းျခင္းကို သက္သာေစသည့္ ဓာတ္မ်ားအျပင္ ဗက္တီးရီးယားမ်ား ကို ေသေစသည့္ ဓာတ္ႏွင့္ အေရျပား အေရာင္ကို ေျပာင္းလဲျဖစ္ေစ သည့္ ေဟာ္မုန္း ထြက္ရွိမႈကို ဟန္႔တား ေပးသည့္ဓာတ္မ်ား ပါဝင္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ သနပ္ခါးသည္ ေနပူဒဏ္ အျပင္ ေနေလာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစသည့္ အဆင့္ျမင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကိုပါ ကာကြယ္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ေဖာ္စပ္ ထားေသာ အလွျပင္ ပစၥည္းတို႔ထက္ ျမန္မာ့႐ိုးရာ သနပ္ခါး ကို ေက်ာက္ပ်ဥ္ သန္႔သန္႔ေလးမွာေသြးၿပီး ရနံ႔သင္းသင္း ေမႊးေမႊးေလးကို လူးကာ ေခြၽးေလး တစို စို ႏွင့္ ေအးေအးေလး ခံစားရေသာ အရသာသည္ မိန္းကေလးတို႔အတြက္ သဘာဝ မူပိုင္အလွ သာျဖစ္ေလသည္ ။

သဘာဝ မဟုတ္ေသာ ေခတ္မီအလွျပင္ ပစၥည္းတို႔မွာ သိပၸံပညာထြန္းကား လာမွ ေပၚေပါက္ လာ ၾကျခင္းျဖစ္သည္ ။ ဆရာႀကီး စစ္ကိုင္း ဦးဖိုးသင္း၏ အဆိုအရ လြန္ခဲ့ ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၄ဝဝ ေက်ာ္ကာလ သေရေခတၱရာ ဗိႆႏိုး မိဖုရားတို႔ ေခတ္ကာလကတည္း က ရွိခဲ့သည္။ သုပညာပရႏၲတိုင္း ေကာင္းစားစဥ္က ထိုေခတ္ရွိ အမ်ဳိးသားတို႔သည္ သနပ္ခါး ကို အသံုးခ်၍ လိမ္းျခယ္ေလ့ရွိေၾကာင္း (ဆရာမ ႀကီး ေဒၚေစာမံုညင္း ၏ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး ဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႕မႈ)မွ ေတြ႕ရသည္ ။ သနပ္ခါးကို ေန႔စဥ္လိမ္းရန္ မေသြးႏိုင္၊ အခ်ိန္မေပးႏိုင္လွ်င္ အဆင္သင့္ ရေစရန္ ေသြးထားၾကသည္။ ထိုအခါတြင္ ေသြးၿပီးသားသနပ္ခါး မပုပ္မသိုး၊ အနံ႔ မပ်က္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းရာတြင္ ျမန္မာ့နည္းစနစ္ႏွင့္ ထိန္းသိမ္းၾကေလသည္။ ေရွာက္ရည္၊ သံပရာရည္မ်ား ထည့္သလို ေက်ာက္ခ်ဥ္ကိုလည္း အမႈန္႔ျပဳကာ ထည့္ၾကသည္။ သို႔မွသာ ၾကာရွည္ခံၿပီး မပုပ္မသိုးဘဲ သနပ္ခါးကို ရရွိမည္။ အခ်ဳိ႕ကမူ ေငြမတ္ေစ့ေလးမ်ား ထည့္ထား ေလသည္ ။

သနပ္ခါးသည္ ျမန္မာ့ရင္းျမစ္အပင္ စစ္စစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း နံ႔သာငါးပါးႏွင့္ ႏႈိင္း ယွဥ္ပါက သင္းပ်ံ႕ေသာ ရနံ႔ထြက္ကနည္းေလသည္။ ယေန႔ေခတ္ သိပၸံနည္းပညာ စနစ္ျဖင့္ ပါဝင္ေသာဓာတ္ကို ေလ့လာေသာ အခါတြင္ ကူမာရင္ဓာတ္က အဓိကပါဝင္သည္ ။ သနပ္ခါး သည္ ျမန္မာမိန္းကေလးမွန္လွ်င္ အလွျပင္ ပစၥည္းအျဖစ္ႏွင့္ သာမက က်န္းမာေရး အတြက္ပါ လိမ္းရန္ ေဆာင္ထားသင့္ေသာ ပစၥည္းအ မွန္ျဖစ္ေလသည္ ။ အမ်ဳိးမ်ဳိးသံုးစြဲ၍ ရေသာေၾကာင့္ သနပ္ခါးတံုးေလးသည္ ေမွာ္ဝင္ပစၥည္း၊ ေမွာ္ႏွင္ တံေလးႏွင့္ တူေလသည္မုိ႔ ''ေမွာ္ႏွင္တံအလား သနပ္ခါး''ဟူ၍ပင္ တင္စား လုိက္ခ်င္ပါေတာ့သည္။

ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia