လူသားတိုင္းမွာ မိမိတို႔ခ်စ္ခင္ရာမိသားစုနဲ႔ပတ္၀န္းက်င္တို႔ ရွိၾကပါတယ္။ မိသားစုလု႔ိဆိုလိုက္တာ မိဘ၊ ဘိုးဘြား၊ ေမာင္ႏွမ၊ ဦးေလးစတဲ့ ေသြးနီးသူေတြပါ၀င္သလုိ ၀မ္းကြဲမ်ားလည္းပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာေနနဲ႔ အစ္ကို၊ အစ္မေတြ ေယာကၡမတို႔ ေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ရံ ေကာင္းမြန္ တဲ့မိသားစုက ေကာင္းမြန္တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္သည္ ႏွီးႏြယ္ဆက္စပ္ေနတာလည္း ေျပာဆိုေလ့ ရွိၾကပါတယ္ ။ ထိုနည္းတူစြာ မိသားစု တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ၊ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားျခားနားၾကပါတယ္။
ကေလးအရြယ္တြင္ ထိုကဲ့သို႔ မိသားစု ၊ ပတ္၀န္းက်င္မွာဂ႐ုစိုက္မႈ၊ ကူညီပံ့ပိုးမႈတို႔ငယ္စဥ္ကမရရွိတဲ့ ကေလး ဟာ ထိခိုက္လြယ္ေသာကေလး ျဖစ္လာပါတယ္။ ထိုကေလးေတြဟာ နာမက်န္းျဖစ္ျခင္း၊ တစ္ခါ တစ္ရံ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရေသာ၊ ႏွိပ္စက္ခံရေသာ ကေလးအလုပ္သမားျဖစ္လာၿပီး တစ္ခါ တစ္ရံ ေစာစီးစြာ အိမ္ေထာင္က်ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ားကိုပါ ရင္ဆိုင္ရႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါ့ျပင္ မိဘမ်ား အဆင္မေျပမႈ ၊ မိဘတာ၀န္ပ်က္ကြက္ေသာမိဘမ်ားရဲ႕သားသမီးမ်ားသည္ မိဘ်ားမွဂ႐ုစိုက္မႈ၊ ပတ္၀န္းက်င္မွ လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈကို ခံေနရပါတယ္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ကာမူ ကေလးတိုင္းသည္ အေျခခံက်တဲ့ လိုအပ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ အစားအစာ၊ အ၀တ္အစား၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးစတဲ့ ပံ့ပိုးဂ႐ုစိုက္မႈမ်ားရရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္မ်ားကို ပံ့ပိုးေပးရန္မွာ ကေလးမ်ား၏ မိဘမ်ားႏွင့္ ကေလးတို႔ေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္က လြန္စြာအေရးႀကီးပါတယ္ ။
ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္
ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေနတဲ့ အခ်ိန္လည္းျဖစ္ၿပီး (10-19)ႏွစ္အထိကို ဆယ္ေက်ာ္သက္ အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး လူငယ္လူ ရြယ္အုပ္စုအျဖစ္ (10-24) ႏွစ္အထိကို သတ္မွတ္ပါတယ္။ လူငယ္လူရြယ္အုပ္စုက ႏိုင္ငံလူဦးေရးရဲ႕ အဓိကအုပ္စုလည္းျဖစ္႐ံုသာမကဘဲ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္က ကေလးဘ၀မွ လူႀကီးဘ၀သို႔ ေျပာင္းလဲခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ထိုကာလက စိတ္ပိုင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္းသာမက လူမႈပိုင္း ဆိုင္ရာေတြလည္း ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ေနခ်ိန္လည္းျဖစ္ၿပီးသည္။ ပ်ဳိေဖာ္၀င္ခ်ိန္မွာ လ်င္ျမန္ေသာ ႐ုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ေသာ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးမႈႏွင့္အတူ လိင္မႈ ဆိုင္ရာ စိတ္ကစားမႈမ်ားပါရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီလိုေျပာင္းလဲမႈမ်ားအား လံုးသည္ ပံုမွန္ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ တစ္ခုသာျဖစ္ပါတယ္ ။
စိတ္လိင္မႈဆိုင္ရာျဖစ္စဥ္
လူသားတစ္ေယာက္အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းတစ္ခုလည္းျဖစ္ၿပီး မိမိတို႔၏ ဇိ၀႐ုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေျပာင္း လဲ မႈ နဲ႔ မိမိတို႔ႀကီးျပင္းလာ ေသာ မိသားစုပတ္၀န္းက်င္ရွိ လူအမ်ားစုထံမွ သင္ယူေလ့လာ ထားေသာ အမူအက်င့္မ်ားကို ေပါင္းစည္းမိေသာ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ျဖစ္စဥ္လည္း ျဖစ္လို႔။ စိတ္လိင္မႈဆိုင္ရာျဖစ္စဥ္မွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလည္းလြန္စြာအေရးပါေနပါတယ္။ လူငယ္မ်ားရဲ႕ လိင္မႈဆိုင္၇ာခံစားခ်က္မ်ားေဖာ္ျပျခင္း က မိမိတို႔မိသားစု၊ ပတ္၀န္းက်င္ရွိဥပေဒ၊ အေလ့အထ၊ က်င့္ထံုးတို႔အကုန္လံုးပါ၀င္ပတ္သက္ေနပါတယ္။
လူငယ္မ်ားအတြက္ လိင္မႈဆိုင္ရာသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားက ယေန႔အခ်ိန္မွာ ဗံုးေပါက္ကြဲသလို စိတ္႐ႈပ္ေထြးစရာ ေျမာက္ျမားစြာရွိေနၾက တယ္။ ဥပမာ - သီခ်င္း၊ မဂၢဇင္း၊ ႐ုပ္ရွင္၊ ေရဒီယို၊ ပညာေပး သူမ်ားသာမကဘဲ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားမွေပးေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ ဒါေပမ့ဲ မိဘမ်ားအေန န႔ဲလည္း မိမိတို႔သားသမီးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အခ်စ္၊ လိင္မႈေရးရာနဲ႔ သားဆက္ျခားျခင္းအစရွိတဲ့ မ်ဳိးဆက္ပြားက်န္းမာ ေရး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေဆြးေႏြးမႈမရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ အဲဒီသတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးျခင္းက သားသမီးမ်ားကို လိင္မႈေရးရာမ်ားတြင္ ပိုမိုပတ္သက္သြားေစႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ျမင္မိျခင္းျဖစ္ႏိုင္သလို မိဘမ်ားကိုယ္တိုင္လည္း ထုိအရာမ်းာတြင္ သိရွိမႈနည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ထိုက့ဲသို႔မိဘမ်ား၊ အုပ္ထိန္းသူမ်ားက တိတ္ဆိတ္ေနေလ သားသမီး မ်ား က မိမိတို႔သိလို ေသာ ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာအခ်က္အလက္မ်ားကို မိမိတို႔ရြယ္တူ သူငယ္ခ်င္း အခ်င္းခ်င္း ကိုသာ မွီခိုေနေလျဖစ္ပါတယ္ ။ တစ္ခါတစ္ရံ မဂၢဇင္း၊ ဗီဒီယို အင္တာနက္အစရွိသည္တို႔မွ မိမိတို႔ သိလို သည္ မ်ားကို ရွာၾကည့္ၾကပါတယ္ ။
ကိုယ္တိုင္ရွာေဖြျခင္းသည္ အမ်ားအားျဖင့္ မမွန္မကန္၊ ႐ႈပ္ေထြးေသာ၊ လြဲမွားေသာအယူအဆ၊ အျပဳအမူမ်ားကိုျဖစ္ေစရန္ပံ့ပိုးေပးသလို တစ္ခါတစ္ရံ လံုး၀မွားယြင္းေသာ ဗဟုသုတကို ရရွိေစႏိုင္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲအေနျဖင့္ ဗဟုသုတမ်ားမွ မွန္ကန္ေသာဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားရရွိရန္မူ လြန္စြာေ၀းကြာလ်က္ရွိပါတယ္။ ပ်ဳိေဖာ္၀င္ခ်ိန္႐ုပ္ပိုင္း၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ားနဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ သေႏၶတားဆီးျခင္းတို႔ရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုသိရွိျခင္းဟာ လူငယ္တို႔အ တြက္ မွန္ကန္ေသာ အဆံုးအျဖတ္မ်ားကို လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္တြင္ ခ်မွတ္ႏိုင္ေစရန္ ပံ့ပိုးေပးပါတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္က်န္းမာတဲ့ လူငယ္ ဘ၀ျဖစ္ဖို႔အ တြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားစြာရွိၿပီး မွန္ကန္ေသာအခ်က္လား၊ စိတ္ကူးအေတြးေခၚလားဆိုသည္ကို မွန္ကန္စြာခြဲျခားႏိုင္ေစရန္မွာ လြန္စြာ အေရးႀကီးပါတယ္။ မိမိတို႔ခံစားခ်က္ကို တစ္ပါးသူမထိခိုက္ေစဘဲ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုေစျခင္း၊ သက္တူရြယ္တူဖိအားမ်ားမွ တြန္းလွန္ျခင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံျငင္းဆိုျခင္းသာမက မိမိတို႔အျပဳအမူမ်ားရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ားကိုသိရွိျခင္းစသည္တို႔သည္လည္း လူငယ္လူရြယ္တို႔အ တြက္ လြန္စြာအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္အမ်ားစုဟာ မိမိတို႔လူပ်ဳိ၊ အပ်ဳိ၀င္ခ်ိန္တြင္ လံုေလာကေသာ ဗဟုသုတမရွိၾကဘဲ ပတ္၀န္းက်င္ မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ေသာအရာမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ဂ႐ုမျပဳမိျခင္းႏွင့္ မွန္ကန္ေသာအခ်က္အလက္မ်ားမဟုတ္ျခင္းတို႔က လူငယ္မ်ားအၾကားမွာ ဆက္လက္ တည္ရွိေနၾကပါတယ္ ။
အဲဒီအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားေၾကာင့္ လိင္မႈဆိုင္ရာကိစၥမ်ားမွာ ေစာစီးစြာပတ္သက္မိ ျခင္း၊ မေရွာင္ရွားႏိုင္ျခင္း၊ လိင္မႈဆို္င္ရာေရာဂါမ်ားရရွိျခင္း၊ မလိုလားအပ္ေသာကိုယ္၀န္ရျခင္း၊ သေႏၶတားေဆးကိုအသံုးျပဳမႈနည္းျခင္း၊ လိင္မႈ ဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ အႏၲရာယ္ကင္းေသာအျပဳအမူမ်ားက်င့္သံုးမႈနည္းျခင္း၊ အႏၲရာယ္မ်ားေသာ အျပဳအမူမ်ား က်င့္သံုးျခင္းစသည္တို႔မွာ လူငယ္မ်ားအၾကားတြင္ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ၿပီး မ်ဳိးဆက္ပြးာက်န္းမာေရး အေျခခံမ်ားကို ထိုလူငယ္ထုတြင္ျပန႔္ပြားေစရန္အတြက္ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ေအာင္ျမင္လုပ္ေဆာင္ရန္ လြန္စြာ အေရးပါလ်က္ရွိကာ ဗဟုသုတျဖန္႔ျဖဴးေပးရန္အတြက္ သက္တူရြယ္တူ ပညာေပးသူမ်ားမွာလည္းလြန္စြာ အေရးပါေသာေနရာတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္လာေနပါတယ္။
ဖိုးေထြး
Health Guide
https://www.facebook.com/healthguidemyanmar
