တိရစာၧန္ကိုက္တဲ့လူနာ မရွားပါ။ ေလ့လာမႈတခုအရ ၈ဝ-၉ဝ% က ေခြးကိုက္ခံရတာျဖစ္တယ္။ ေၾကာင္ကိုက္တာ ၁ဝ% ရွိတယ္။ ေျခလက္ေတြမွာ အမ်ားဆံုးကိုက္ခံရတယ္။ တျခားေနရာေတြလည္းမလြတ္ပါ။ ၉-၃၆% က ေခါင္းနဲ႔လည္ပင္း အကိုက္ခံရတယ္။ အဲဒီေနရာက ကေလးေတြမွာမ်ားတယ္။
အနာအမ်ိဳးအစားေတြက Abrasions ပြန္းနာ၊ Lacerations စုတ္ျပဲနာ၊ Punctures ေပါက္တာ နဲ႔ Avulsions ကိုယ္ခႏၶာကေန ကြာထြက္လာတဲ့အနာမ်ိဳးေတြျဖစ္မယ္။ ေခြးကုိက္တယ္ဆိုတာ အေကာင္ၾကီးၾကီးသလို ၁၅ဝ ကေန ၄၅ဝ ေပါင္ဖိအားနဲ႔ ခံရတာျဖစ္တယ္။ Crush injury ဖိအားဒဏ္ကိုပါ ထည့္တြက္ရမယ္။
အနာကို ေကာင္းေကာင္း သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေပးရမယ္။ အနာထဲေဆးစရာ Povidone-iodine solution (Betadine) ေဆးရည္ေကာင္းတယ္။ အေရျပားေပါက္ရင္ ပိုလိုတယ္။ စုတ္ျပဲတဲ့အနားေနရာေတြကို ဖယ္ျပစ္ရမယ္။ ကေလးေတြျဖစ္ရင္ အနာကိုပိတ္ျပီး ပိုးေသေဆးေကာင္းေကာင္းေပးႏိုင္တယ္။ လူၾကီးျဖစ္လည္း ခ်ဳပ္လို႔ရတာရွိပါတယ္။ Laceration injuries စုပ္ျပဲနာမ်ိဳးက တခါတည္းခ်ဳပ္လို႔ရႏိုင္တယ္။ Avulsion injuries အမ်ိဳးအစားကို တခါတည္း မခ်ဳပ္သင့္ပါ။
အနာကိုပိုးဝင္လာရင္ နီတာ၊ နာတာ။ ေရာင္တာ၊ ပူတာနဲ႔သိသာမယ္။ ျပည္နဲ႔ မန္းရည္လည္းထြက္ႏိုင္တယ္။ အကိုက္ခံရျပီးေနာက္ ၂၄-၇၂ နာရီမွာ ပိုးဝင္တဲ့လကၡဏာေတြေတြ႔လာမယ္။ မန္းရည္နဲ႔ ျပည္ထြက္ေနတဲ့အနာကို ထြက္စရာေတြ ထြက္ေအာင္လုပ္ေပးရမယ္။
ပိုးေတြထဲမွာ Staphylococcus species, Streptococcus species, Pasteurella multocida, and anaerobic organisms အမ်ိဳးအစားေတြကေနျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ေဆးေပးတာနဲ႔ရမယ္လို႔ မရွိတတ္ပါ။ Amoxicillin and Clavulanate (Augmentin) နဲ႔ Penicillin (Beepen-VK, Pfizerpen) ေဆးေတြကို သံုးရတာမ်ားတယ္။
Tetanus toxoid ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆးထိုးရမယ္။ Rabies virus vaccine (Imovax, RabAvert) ေခြးရူးကာကြယ္ေဆး လိုရင္ထိုးရမယ္။
တိရစာၧန္ကိုက္တာနဲ႔ လူကိုက္တဲ့ဒဏ္ရာေတြကို တခါတည္းမခ်ဳပ္ရ-မရ စဥ္းစားရတယ္။ သြားရည္ဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္း မဟုတ္လို႔ တြန္းလွန္ထုတ္ျပစ္မယ္။ ခ်ဳပ္ရင္ အနာကြဲထြက္လာႏိုင္တယ္။ ညစ္ေပေနတဲ့အနာေတြကိုလည္း တခါတည္း မခ်ဳပ္ရပါ။ ပိုးေတြနဲ႔အညစ္အေၾကးေတြေၾကာင့္ အနာရင္းမယ္။
အဲလိုအနာေတြကို ေဆးထည့္တာနဲ႔ ပိုးေသေဆး၊ အနာသက္သာေဆးေတြေပးရတယ္။ မသင့္တာေတြကုန္ရင္ အနာက အသားႏုတက္လာမယ္။ အေရာင္က ပန္းႏုေရာင္ကေန နီရဲရဲျဖစ္လာမယ္။ ပိုးေသေဆးေတြကလည္းႏိုင္ခ်ိန္မွာ မန္းရည္၊ ျပည္ေတြမရွိေတာ့ပဲ အသားႏုခ်ည္းသာရွိရင္ အနာကိုအသစ္လုပ္ျပီး ခ်ဳပ္ႏိုင္ျပီ။ အနာျပင္က က်ယ္ေနမယ္။
ခ်ဳပ္တဲ့အခါ အနာေဘးပတ္လည္ အေရျပားအေကာင္း ၂ မီလီမီတာကေန လွီးျဖတ္ရမယ္။ တခါတည္း ဆြဲခ်ဳပ္လို႔ရရင္ ခ်ဳပ္မယ္။ အနာက်ယ္ရင္ မရတာကမ်ားတယ္။ အတင္းဆြဲခ်ဳပ္ရင္ အမာရြတ္မလွျဖစ္မယ္။ အေရျပားနဲ႔ အဆီျပင္ၾကား ဓါးနဲ႔ ပတ္ပတ္လည္ ခြြါေပးရင္ (အန္ဒါမိုင္းလို႔ ေခၚတယ္) အေရျပားကို ဆြဲယူျပီး ခ်ဳပ္လို႔အဆင္ေျပမယ္။ တခ်ိဳ႕အနာကို ၂ ထပ္ (အဆီ + အေရျပား) ခ်ဳပ္ရႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က အေရျပားအစားထိုးဖို႔ လိုႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၆-၇-၂ဝ၁၅
https://www.facebook.com/drtintswe/
