အေအးမိတုပ္ေကြးေရာဂါဟာ ကမၻာ ေပၚမွာပ်ံ႕ႏွံ႔ကူးစက္မႈအျမန္ဆံုးနဲ႔အျဖစ္ မ်ားဆံုးေသာေရာဂါတစ္မ်ိဳးပါ။လူတစ္ဦး ဟာ မိုးရာသီ(သို႔မဟုတ္)ေဆာင္းရာသီ မွာ ပ်မ္းမွ်အနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ၾကိမ္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေအးမိ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနသူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ရွဴးခံ၍ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးသင့္သလို အသံုးျပဳထားတဲ့တစ္ရွဴးကို အမိႈက္ပံုး ထဲကိုစနစ္တက်စြန္႔ပစ္သင့္ပါတယ္။ လက္ ကိုင္ပဝါနဲ႔အုပ္ျပီး ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့ အခါ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက အဲဒီလက္ကိုင္ပုဝါ ထဲမွာ ၂နာရီ၊ ၃ နာရီေလာက္ၾကာမွ ေသသြားပါတယ္။ တကယ္လို႔ လူအမ်ား ၾကားမွာ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြက တစ္ေပ၊ႏွစ္ေပ ေလာက္အထိပ်ံ႕ႏွံ႔သြားျပီး ပတ္ဝန္းက်င္မွ ကိုယ္ခံအားနည္းသူဆီကို ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ အလြယ္တကူကူးစက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္ခံရပါက အေအးမိ၊ ႏွာေစး၊ ႏွာရည္က်၊ ႏွာေခါင္းပိတ္၊ ေခ်ာင္းဆိုး (ေခ်ာင္းေျခာက္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ သလို သလိပ္ပါျခင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္)၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲတာ ေတြ ခံစားရပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ အဖ်ားဝင္လာျပီး သလိပ္ေတြပ်စ္လာျခင္း၊ ခြၽဲသလိပ္ေတြ ဝါလာျခင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆိုပါအေျခအေနမ်ိဳးေရာက္မယ္ဆိုရင္ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္မွ ေရာဂါေပ်ာက္ ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ ျပင္ပႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနရေသာ အလုပ္သမား ဝန္ထမ္းေတြတင္သာမကဘဲ ေက်ာင္းေန အရြယ္ကေလးမ်ားအားလံုး ကိုယ္ခံ အားမေကာင္းပါက ကူးစက္ရာသီအဖ်ား ပိုးမႊားေတြ အလြယ္တကူကူးစက္လာႏိုင္ လို႔ အလုပ္ပ်က္/ေက်ာင္းပ်က္ျဖင့္ စိတ္ ညစ္စရာပါ။ အေအးမိဖ်ားနာျခင္းေၾကာင့္ အသက္အႏၲရာယ္မစိုးရိမ္ရေသာ္ျငား၊ အဖ်ားေပ်ာက္ျပီး ေခ်ာင္းတဟြတ္ဟြတ္ စြဲက်န္ရစ္ခဲ့ကာ မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိသူမ်ားကို လက္ဆင့္ကမ္း မကူးစက္ရေလေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ ေအာက္ပါနည္းလမ္း(၁၉)သြယ္ျဖင့္ မွ်ေဝ လိုက္ရပါတယ္။
(၁) အစိမ္းေရာင္၊ အဝါေရာင္ မ်ားမ်ား စားပါ။
အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ စားေပးတာက ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို တိုး တက္ျမင့္မားေစပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပန္းေဂၚဖီစိမ္းထဲတြင္ပါရွိတဲ့ ဓာတု ဓာတ္ေပါင္းစုက အေအးမိလို႔ျဖစ္တဲ့ တုပ္ ေကြးနဲ႔ကူးစက္ဖ်ားနာေတြကို ေကာင္း စြာတိုက္ထုတ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပန္းေဂၚဖီစိမ္းကို ခ်င္း(ဂ်င္း)တစ္ျပား႐ုိက္ ၍ ေရာေႏွာေၾကာ္စားရန္ ကိန္းဘရစ္ခ်္ တကၠသိုလ္ရွိအာဟာရေဗဒပညာရွင္မ်ား က အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္။ အလားတူ အဝါေရာင္သီးႏွံမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ လိေမၼာ္သီး နဲပသံပုရာသီးတို႔ကို ေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လိေမၼာ္ခြံ(သို႔မဟုတ္) သံပရာခြံတို႔ကို ေရေႏြးစိမ္၍ေသာ္လည္း ေကာင္း ေသာက္သံုးတာဟာ တုပ္ေကြး ဖ်ားနာျခင္းကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရာ ေရာက္ပါတယ္။
(၂) အားေဆးမွီဝဲပါ။
ဗီတာမင္စီက ကိုယ္ခံအားကို ျမင့္ တက္ေစၿပီး ဗီတာမင္ဒီက အေအးမိျခင္း ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အေအးမိ တုပ္ေကြးဖ်ားနာျခင္းအတြက္ ဗီတာမင္ စီတစ္ခုတည္းနဲ႔မလံုေလာက္ပါဘူး။ ဗီတာ မင္ဒီအပါအဝင္ အျခားဗီတာမင္နဲ႔သတၱဳ ဓာတ္တို႔ပါဝင္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ မွ်မွ်တတစားေပးရပါမယ္။ ကြၽန္မတို႔ ေန႔ စဥ္စားေသာက္ေသာအစားအစာေတြထဲ မွာ အဆိုပါဓာတ္ေတြတစ္ျပိဳင္နက္တည္း လံုေလာက္စြာမရႏိုင္လို႔ ျဖည့္စြက္စာ အျဖစ္ အားေဆးမွီဝဲ ေပးဖို႔လိုပါတယ္။
(၃) အိပ္ေရးဝဝအိပ္ပါ။
တစ္ေန႔လွ်င္ ရွစ္နာရီနဲ႔အထက္ အိပ္ေရးဝဝအိပ္စက္ျခင္းကေသြးတိုးေရာဂါ နဲ႔အဝလြန္ျခင္းကိုကာကြယ္ေပး႐ံုသာမက အေအးမိႏွာေစးတာမ်ိဳးကို အသက္ရွဴလမ္း ေၾကာင္းထဲက ကူးဆက္ေရာဂါပိုးေတြကို လည္းတိုက္ထုတ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ခုႏွစ္နာရီထက္ေလ်ာ့နည္းၿပီး အိပ္စက္ သူေတြကို ရွစ္နာရီႏွင့္အထက္ အိပ္စက္ သူေတြနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ပါက အိပ္ခ်ိန္နည္းသူ ေတြဟာ အေအးမိကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ ေျခအလားအလာသံုးဆနီးပါးပိုေၾကာင္း အေမရိကန္ေဆးသုေတသီမ်ားက အၾကံ ျပဳထားပါတယ္။
(၄) ပဋိဇီဝေဆးေဆာင္ထားပါ။
ခ်မ္းေအးတဲ့ရာသီမွာ ကိုယ္ခံအား နည္းတဲ့ ကေလးေတြနဲ႔သက္ႀကီးရြယ္အို မ်ားတြင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကူးစက္လြယ္တာ ေၾကာင့္ အိမ္မွာအေအးမိတုပ္ေကြးဖ်ားနာ ေပ်ာက္ေဆး အဆင္သင့္ေဆာင္ထားပါ။ လိုအပ္ပါက အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းမွ ကူးစက္ပိုးေတြကို ၂ဝရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ကာကြယ္ေပးတဲ့ Actimel (ေခၚ)ပဋိဇီဝ ေဆးၾကိဳတင္တိုက္ေကြ်းေပးပါ။
(၅) နံနက္စာစားပါ။
နံနက္စာ ပံုမွန္စားသူေတြဟာ၊ နံနက္ စာ လံုးဝမစားသူေတြထက္ အေအးမိကူး စက္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခနည္းပါးေၾကာင္း Cardiff University ရွိ အေမရိကန္ ေဆးတကၠသိုလ္က အၾကံျပဳထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ခံအားေကာင္းေစဖို႔ နံနက္စာထဲမွာ ဗီတာမင္ဘီအုပ္စုမ်ား၊ သံဓာတ္နဲ႔သြပ္ဓာတ္ပါရွိေသာအစားအစာ မ်ားကိုစားေပးၾကဖို႔ ေဆးသုေတသီမ်ား က ထပ္ေလာင္းအတည္ျပဳထားပါတယ္။
(၆) လက္ေဆးပါ။
ေဆးသိပၸံပညာရွင္ေတြရဲ႕ ဓာတ္ခြဲ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ၊အေအးမိဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးရွိေသာသူ ကိုင္တြယ္ထားတဲ့တံခါး လက္ကိုင္ဖုမ်ားေပၚတြင္ က်န္ရွိခဲ့တဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးမႊားေတြဟာ၂၄နာရီေက်ာ္ အထိ အသက္ရွင္ႏိုင္ၾကတယ္ဟု သိရပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားသံုးတံခါးလက္ ကိုင္ဖုေတြ၊ အေရာင္းစင္တာရိွပစၥည္းတဲ့ တြန္းလွည္းေတြ၊ တံခါးလက္ရန္းေတြကို တစ္ခါသံုးတစ္ရွဴးျဖင့္ကိုင္တြယ္ပါ။ ၄င္း တို႔ကိုကိုင္တိုင္တြယ္ျပီးပါက မိမိ၏ မ်က္လံုး-ႏွာေခါင္းတို႔ကို မတို႔ထိၾကဘဲ ဆပ္ျပာသံုး၍ လက္စင္စင္ေဆးေၾကာပါ။
(၇) လက္ကို ဖြက္(ဝွက္)ထားပါ။
အေအးမိေဝဒနာခံစားရသူရဲ႕ လက္၊ ခံတြင္း၊ ႏွာရည္တို႔မွကူးစက္ျပန္႔ပြားေစႏိုင္ တာေၾကာင့္ ေရာဂါရွိသူရဲ႕ လက္နဲ႔အျခား အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကိုမကိုင္တြယ္ မထိမိသင့္ပါ။ ႏွာေခ်ေခ်ာင္းဆိုးရာမွာ လည္း က်န္းမာေရးအသိျဖင့္ လက္ (သို႔ မဟုတ္)လက္ကိုင္ပဝါ(သို႔မဟုတ္)တစ္ခါ သံုးတစ္ရွဴးအုပ္ပါ။ ကေလးငယ္မ်ားကို ဖက္ရမ္းနမ္း႐ႈပ္ျခင္းမျပဳရသင့္ပါ။
(၈) ပလုတ္(အာလုတ္)က်င္းပါ။
ေရေႏြးျဖင့္ ပလုတ္(အာလုတ္) က်င္း ျခင္းက လည္ေခ်ာင္း/လည္မ်ဳိတို႔မွ အခြၽဲ အက်ိမ်ားႏွင့္ ဗိုင္းရပ္စ္မ်ားကို သန္႔စင္ ေပးတာေၾကာင့္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းကို သက္သာေစပါတယ္။ ဂ်ပန္႐ိုးရာကုထံုး မ်ားတြင္ နံနက္အိပ္ရာထ သြားမတိုက္မီ တစ္ခ်ိန္ေန႔လယ္စာႏွင့္ညစာစားျပီးခ်ိန္ မ်ားတြင္တစ္ႀကိမ္စီ စုစုေပါင္း တစ္ေန႔ သံုးၾကိမ္မွ် ေရၾကက္သီးေႏြးခန္႔ျဖင့္ အာလုတ္က်င္းေလ့ရွိျပီး ထိုသို႔ျပဳက်င့္ ျခင္းက အေအးမိႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ကို ၃၆ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါ ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ တယ္ဟု ဂ်ပန္ေဆးသုေတသီမ်ားက အတည္ျပဳထားပါတယ္။
(၉) ဟင္းခတ္အေမႊးအၾကိဳင္ေဆာင္ပါ။
င႐ုတ္သီးအေျခာက္မႈန္႔ထဲတြင္ ပါရွိ ေသာ Capsaicin ဓာတ္ဟာ အင္းဆက္ ပိုးမႊားေတြကိုေသေစသည့္ျပင္ အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္းကိုပြင့္လန္းလာေစပါတယ္။ အလားတူ ၾကက္သြန္ျဖဴထဲရွိ Allicin ဓာတ္ကလည္း ကိုယ္ခံအားစနစ္ကို ေကာင္းေစတဲ့ သဘာဝပဋိဇီဝဓာတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တာေၾကာင့္ အေအးမိေစတတ္တဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြကို တိုက္ဖ်က္ေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေအးမိ တုပ္ေကြးနဲ႔ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းအတြက္ ခ်င္း ျပဳတ္ရည္က အေကာင္းဆံုးေဆးတစ္ခြက္ လို႔ တ႐ုတ္ေဆးသုေတသီမ်ားက ဆိုထား ပါတယ္။
(၁ဝ) အရက္အလြန္အကြၽံမေသာက္ပါႏွင့္။
အခ်ိဳ႕ယမကာလုလင္မ်ားကလည္း မိုးေအးေအးကိုအေၾကာင္းျပ၍ အရက္ကို ေဆးျဖစ္ဝါးျဖစ္ မီွဝဲၾကတယ္။ လိုအပ္ သည္ထက္ပိုမိုေသာက္သံုးပါက အသည္း ကိုထိခိုက္ေစတဲ့အျပင္ ပင္ပန္းအားယုတ္ ၿပီး အေအးမိကူးစက္ပိုးတို႔ကို ခံႏိုင္ရည္ မရွိေတာ့ေပ။
(၁၁) ေရေသာက္မပ်င္းပါႏွင့္။
ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရဓာတ္အလံု အေလာက္ရရွိမွသာ စားထားသမွ် အာဟာရမ်ားကိုစုပ္ယူႏိုင္ျပီး ခြန္အား အျဖစ္ေျပာင္းလဲေပး႐ံုတင္သာမကဘဲ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိ မသန္႔စင္ေသာအညစ္ အေၾကးမ်ားကို ေခြၽး၊ ေသြး၊ သလိပ္၊ ဆီး၊ ဝမ္းအျဖစ္ ကူညီစြန္႔ထုတ္ေပးပါ တယ္။ ဓာတ္ႀကီးေလးပါးညီမွ်ရင္ ကိုယ္ခံအားေကာင္းကာ ျပင္ပကူးစက္ ေရာဂါမ်ားလည္း အလြယ္တကူဝင္မလာ ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
(၁၂) လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း(ေရ ေႏြးၾကမ္း)ေသာက္ပါ
လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းေသာက္ ျခင္းက တုပ္ေကြးျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးေတြကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေအးမိတုပ္ေကြးျဖစ္ တဲ့အခါ ေကာ္ဖီအစား လက္ဖက္ ရည္ၾကမ္းပူပူေသာက္ေပးပါ။
(၁၃) လမ္းမွန္္မွန္ေလွ်ာက္ပါ
တစ္ေန႔ အနည္းဆံုးနာရီ ဝက္ခန္႔ လမ္းမွန္မွန္ေလွ်ာက္ျခင္း က ဇီဝကမၼလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳျပီး ျပင္ပေရာဂါ ေတြကိုလည္း တိုက္ထုတ္ေပးႏိုင္ ပါတယ္။
(၁၄) အျဖဴေရာင္သၾကားေရွာင္ပါ
အေရာင္ခြၽတ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖဴဆြတ္၍ မႈန္႔ညက္ေနေသာ သၾကားေတြဟာ ကိုယ္ခံစြမ္းအား ကို လံုးဝေကာင္းက်ိဳးမျပဳပါ။ ဒါ ေၾကာင့္ အမႈန္႔အပြင့္ၾကီးၿပီး ဝါၾကင္ ၾကင္အေရာင္ရိွတဲ့ သဘာဝသၾကား ႔ကိုသာသံုးသင့္ပါတယ္။
(၁၅) မ်က္လံုးကိုကာကြယ္ပါ
အေအးမိ/တုပ္ေကြးရွိ သူက မိမိေရွ႕တြင္ႏွာေခ်လာပါက မ်က္ႏွာ ကိုတစ္ဖက္သို႔ လႊဲထားလိုက္ပါ သို႔မဟုတ္ မ်က္လံုးကိုပါ ပိတ္ ထားပါ။ သင့္ႏွာေခါင္းသာမက မ်က္လံုးကလည္းေလထဲရွိ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးမ်ားကို စုပ္ယူႏိုင္စြမ္းရွိလို႔ပါျဖစ္ ပါတယ္။
(၁၆) အေကာင္းျမင္စိတ္ဓာတ္ ေမြးျမဴပါ
ေဒါသထြက္ျခင္း၊ အဆိုးျမင္ စိတ္ရွိျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း စတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အတက္ အက်ေၾကာင့္ ဃသမအင်သူ ဟိုမုန္း ထြက္ရွိလာပါတယ္။ ထိုအခါ ဟို မုန္းမ်ားညီညြတ္မွ်တမႈကို ပ်က္စီး ေစျပီး ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်ဆင္း လာတာေၾကာင့္ အေအးမိလြယ္ပါ တယ္။
(၁၇) ယူကလစ္ဆီေဆာင္ပါ
ယူကလစ္ပင္ရဲ႕ အဆီဟာ အေအးမိ/ႏွာေစး/ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း အတြက္ ပိုးသတ္ေဆးအျဖစ္အလြန္ အသံုးတည့္တာေၾကာင့္ ယူကလစ္ ဆီကို ရွဴေဆးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ယူကလစ္ပင္အရြက္ႏွင့္ ကိုင္းတို႔ကို ေရေႏြးေျဖာေရခ်ိဳး၍လည္းေကာင္း အီတလီႏိုင္ငံ႐ိုးရာကုထံုး မ်ားတြင္ အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါ တယ္။
(၁၈) ေဆးလိပ္ေရွာင္ပါ
ေလးလိပ္ေသာက္ျခင္းက ႏွာ ေခါင္းႏွင့္အဆုပ္အတြင္းရွိ ေရာဂါ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေသာ အေျမႇးပါး ေလးမ်ားကိုထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တုပ္ေကြးျဖစ္ ေစတဲ့ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးေတြကို ရွဴ႐ႈိက္ မိတဲ့အခါ ပ်က္စီးျပီးျဖစ္ေနတဲ့ ထို အေျမႇးပါးေလးေတြက ကာကြယ္ မေပးႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
(၁၉) စိုထိုင္းမႈမွကာကြယ္ပါ
စိုစြတ္ေနတဲ့ဧရိယာမွာေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ မႈိပိုးမႊားေတြ ရွင္သန္ ေပါက္ဖြား လြယ္ပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္မိမိအိမ္နဲ႔ပတ္ဝန္းက်င္ကို စိုစြတ္ထိုးမႈိင္းမႈမျဖစ္ရေအာင္၊ ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းေအာင္၊ အလင္းေရာင္ဝင္ေအာင္၊မႈိနံ႔ေပ်ာက္ ေအာင္ အထူးဂ႐ုျပဳေပးပါ။
အထက္ပါနည္းလမ္း (၁၉) သြယ္ကို လက္ကိုင္ထား၍ စိုစြတ္ ေအးျမတဲ့မိုးဥတုႏွင့္ေဆာင္းဥတု ေတြမွာ မိမိနဲ႔မိမိပတ္ဝန္းက်င္ကို က်န္းမာေရးအသိျဖင့္ ၾကိဳတင္ကာ ကြယ္ႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း။
ေပါက္ေပါက္ / ျပည္ေထာင္စုေန ့စဥ္
http://uniondaily.net/News/DetailView.aspx?id=5632&path=SubNews/OpinionHealth.aspx
