အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားမွ ကုန္ၾကမ္းမ်ား၊ ေတာင္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံမွ ေအးခဲအသားမ်ား၊ ရက္လြန္အသားမ်ား အတုိင္းအဆမရွိ ဝင္လာျခင္းႏွင့္အတူ လမ္းေဘးဆုိင္မ်ား၌ သာမက ဆုိင္ႀကီးမ်ား၌ပါ ''အကင္'' ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေဝဆာလာခဲ့သည္။ အေမရိကန္ ကင္ဆာ သုေတသန အဖြဲ႕မွ ထုတ္ျပန္ရာတြင္ အသားေၾကာ္မ်ား၊ အသားကင္မ်ား၊ ပလတ္စတစ္အိတ္ ပတ္ထားသည့္ အစာမ်ား၊ ဆီကဲ့သို႔ေသာ အဆီအမ်ဳိးမ်ဳိး သုတ္လိမ္းၿပီး မီး သို႔မဟုတ္ လွ်ပ္စစ္မီး ျဖင့္ဖုတ္ျခင္း၊ ကင္ျခင္း၊ ျပဳတ္၍ စားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လူတို႔၏ဒီအင္ေအကို ဖ်က္ဆီးႏုိင္ေသာ ဓာတုဓာတ္မ်ား ပါဝင္မႈမ်ားလာျခင္းေၾကာင့္ ကင္ဆာအလြယ္ တကူျဖစ္ေစရန္ အခြင့္ အလမ္းမ်ား ျဖစ္ ေပၚလာေတာ့သည္။
အမည္မသိ အသားမ်ားကို ဆီသုတ္၍ မီးကင္စားျခင္းေၾကာင့္ ထုိအကင္တြင္ အထူးသျဖင့္ ဟုိက္ဒ႐ိုဆုိင္ကလင္းအာမီႏုိ (HCA)ႏွင့္ ပိုလီဝီတစ္ဟုိက္ ဒ႐ိုမက္ တစ္ဟုိက္ ဒ႐ိုကာဗြန္ဓာတ္ (PAH) မ်ားပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ HCA သည္ မီးကင္ထားသည့္ အစာတြင္ ျမင့္မားစြာ ပါဝင္သည္။ သား၊ ငါး၊ ပုစြန္၊ အမဲသားႏွင့္ အျခားအသားမ်ားကို မီးဖုတ္ျခင္း၊ ေၾကာ္ေလွာ္ျခင္း၊ မီးကင္ျခင္းျပဳလုပ္သည့္အခါ အပူခ်ိန္ ၂ဝ၂ ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္ျဖင့္ ကင္ဖုတ္ရာမွ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ား ထြက္လာသည္။ အကင္မ်ားကို မီးေသြးအနည္းငယ္ျဖင့္ မက်က္တက်က္ကင္၊ မီးဖုတ္ေရာင္းခ်ၾကသည္။ အခ်ဳိ႕အသားတုကို ပတ္ထားသည့္ ပလတ္စတစ္မ်ားကိုပင္ မခြာေတာ့ဘဲ ကင္ၾကသည္။
ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသျဖင့္ ဝယ္စားသူက ဝယ္စားၾကသည္။ ထိုအစားအစာမ်ားေၾကာင့္ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားၿပီး အသက္ ဆံုး႐ႈံးၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္၊ ေျမာက္ဘက္ႏွင့္ ေတာေတာင္ထူထပ္သည့္ အရပ္ေဒသ၊ ပင္လယ္ေရျပင္ႏွင့္ နီးစပ္သည့္ အရပ္မ်ားမွာ အသား၊ ငါး၊ ပုစြန္ကို မီးကင္စားတတ္သည္။ ထုိေဒသမ်ားမွာ အသည္းကင္ဆာ အျဖစ္မ်ားၾကသည္။ အလြယ္တကူ စားသံုးတတ္သည့္ အေလ့အထေၾကာင့္ က်န္းမာေရးသတိမရွိတတ္ၾကပါ။
တ႐ုတ္၊ ကိုရီးယား၊ ထုိင္းႏုိင္ငံတို႔မွာပင္ အကင္စားသူမ်ား မ်ားလာသည္။ အကင္ေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ အျခားေရာဂါ (သံထျခင္း)၊ အစာအဆိပ္သင့္ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ကင္ဆာေရာဂါ၏ တရားခံလက္သည္မွာ အကင္၊ အေၾကာ္အေလွာ္မ်ားစြာ စားသံုးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာတုိ႔သည္ အေၾကာ္အေလွာ္၊ အကင္မ်ား စားသံုးၾကရာ လတ္ဆတ္ေသာ ႐ိုး႐ုိးငါးသေလာက္ကင္၊ ပုစြန္ကင္တို႔သာ စားသံုးခဲ့၍ ေလျဖတ္၊ ေသြးတုိးႏွင့္ ႏွလံုး ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေပၚ ခံစားရျခင္းမရွိပါ။ ထုိစဥ္က နာမည္ဆန္းႏွင့္ အကင္ပစၥည္းမ်ား မရွိသလုိ ကုိရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ ယိုးဒယား၊ ဂ်ပန္ကင္မ်ားလည္း ဝင္မလာခဲ့ ေသးပါ။ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ျပန္႔ပြားမႈသည္ က်ပ္တင္ေျခာက္မ်ား ျပဳလုပ္စားေသာက္ျခင္း၊ ဝက္၊ အမဲ၊ ဆိတ္၊ သိုးႏွင့္ ငါးမ်ဳိးစံုတို႔ကို သဘာဝေနအပူျဖင့္ ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ မလွန္းဘဲ မီးေပး၍က်ပ္တုိက္ (မီးပူခံ)စားျခင္းေၾကာင့္ အနီေရာင္ အသားျဖစ္ေသာ အမဲသား၊ ဝက္သား၊ ဆိတ္သားတို႔မွ တစ္ဆင့္ ေဘးျဖစ္ေစသျဖင့္ က်န္းမာေရး အတြက္ ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးမ်ား တတ္သည္။
အေၾကာ္အေလွာ္၊ အကင္မ်ားတြင္ ငါးကင္၊ ပုစြန္ကင္မွလြဲ၍ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာ လူ႔ဘဝကို သက္တမ္းကုန္ အထိ ျဖတ္သန္းႏုိင္ေစျခင္း အလုိ႔ငွာ အကင္ စားသံုး ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ''အကင္ႏွင့္ကင္ဆာ'' အေၾကာင္း သတိျပဳႏိုင္ေစရန္ ရွာေဖြတင္ျပ လုိက္ရပါသည္။
ေဒါက္တာလြင္သန္႔(ေဆး-၂)
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia
