တစ္ႏွစ္မွ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါ သာ ေပါေပါမ်ားမ်ား ေတြ႕ရ၍ လူတုိ႔မက္မက္ေမာေမာ ရွိၾကသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ဘီစီရာစု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္းက တ႐ုတ္လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ အစားအစာ အျဖစ္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေဆးဝါးအျဖစ္ေသာ္ လည္းေကာင္း မႈိကိုစတင္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု သမိုင္းအေထာက္ အထားမ်ားအရ သိရသည္။ စား၍ရေသာ မိႈတုိ႔တြင္ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေသာ အာဟာရဓာတ္ႏွင့္ ဂုဏ္သတၱိမ်ားစြာ ပါဝင္ေပ သည္။ မႈိတြင္ပါဝင္ေသာ ႐ႈပ္ေထြးကစီဓာတ္ (Polysaccharides) မ်ားသည္ လူ၏ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို ေကာင္းမြန္ေစ သည္။ Triterpenes ဟုေခၚေသာ စတီး႐ိြဳက္ႏွင့္တူသည့္ ေမာ္လီက်ဴးငယ္ မ်ားသည္ ခႏၶာကိုယ္ ေရာင္ရမ္းမႈ ကို ေလ်ာ့ပါးသက္သာ ေစႏုိင္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ မေဟာ္မုန္း (Estrogen)ကို ျဖစ္ေစသည့္ Aromatase အင္ဇုိင္းကို ေႏွာင့္ယွက္ဟန္႔တား ႏုိင္သျဖင့္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားလာႏုိင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးသည္။
အသီးအရြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေတြ႕ရေလ့မရွိသည့္ ဘီဝမ္း၊ ဘီတူး၊ ဘီသရီးႏွင့္ ဘီဖုိက္တုိ႔ကဲ့သို႔ ဗီတာမင္ဘီ အုပ္စုမ်ား မႈိတြင္ပါဝင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္၌ ကယ္လ္စီယမ္ စုပ္ယူႏုိင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္ဒီအျပင္ အေရးပါေသာ သတၱဳဓာတ္မ်ား ျဖစ္သည့္ ပိုတက္စီယမ္၊ ေဖာ့စ္ေဖာရပ္၊ ဇင့္ႏွင့္ မဂၢနီဆီယမ္တုိ႔ကို မႈိတြင္မ်ားစြာ ေတြ႕ရသည္။ ဆီလီနီယမ္ကဲ့သုိ႔ အစြမ္းထက္ ဓာတ္တုိးဆန္႔က်င္ ပစၥည္းမ်ဳိးပါ ပါဝင္ေပသည္။ အမွ်င္ဓာတ္မ်ားစြာ ပါဝင္ေသာ မိႈသည္ တစ္ေအာင္စလွ်င္ ကယ္လိုရီ ၂ဝ သာ ပါဝင္သျဖင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းသိမ္းလိုသူမ်ားႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္သည္။ အသားဓာတ္ ပါဝင္သည့္ အတြက္လည္း သက္သတ္လြတ္ သမားမ်ား စားသံုးရန္သင့္သည္။ ယခု အခါ အခ်ဳိ႕မႈိမ်ဳိးစိတ္ တုိ႔ကို ပဋိဇီဝ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား ေဖာ္စပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳလာၾကသည္။ လင္ဇီးကဲ့သို႔ မႈိမ်ဳိးစိတ္ မ်ားကိုလည္း ေစ်းကြက္ဝင္ အားေဆးမ်ားအျဖစ္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳလာျခင္းမွာ မိႈ၏ အစြမ္းသတၱိမ်ား ပင္ျဖစ္ေပသည္။
ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ မႈိကုိ အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာ္ခ်က္ စားသံုးၾကသည္။ မိႈဆီျပန္ခ်က္၊ မိႈခ်ဥ္စပ္ဟင္းဟူ၍ သီးသန္႔တစ္မ်ဳိး တည္း စားသံုးသည့္အျပင္ ကန္စြန္းရြက္၊ ကင္ပြန္းခ်ဥ္၊ အသားအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ႏွင့္ ေရာေႏွာခ်က္ျပဳတ္ စားသံုးေလ့ရွိ သည္။ မိႈႏွင့္ေရာစပ္ ၍ မစားသင့္ေသာ အစားအစာမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ ၎တုိ႔မွာ မိႈႏွင့္ ၾကက္ဟင္းခါးသီး၊ မိႈႏွင့္ခံသီး၊ မိႈႏွင့္ပဲက်ားေလွာ္၊ မိႈႏွင့္ပ်ားရည္/ ႏုိ႔ရည္၊ မိႈႏွင့္ ေဖာင္စီးကဏန္း၊ မိႈႏွင့္ယုန္သား၊ မိႈႏွင့္ ေခ်ေခ်းခါးတုိ႔ ျဖစ္သည္။ စား၍မရေသာ မိႈအခ်င္းခ်င္း (ဥပမာ-ေကာက္႐ိုးမႈိႏွင့္ ဖက္ဆြတ္မိႈ)ကိုလည္း တဲြဖက္၍ မစားသံုးသင့္ေပ။ စားသံုးရန္မိႈကို ေစ်းမွဝယ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္တုိင္ခူးဆြတ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ရရွိၾကသည္။ ေက်းလက္ေဒသမ်ား၌ မိုးရာသီတြင္ မိႈကိုဟင္းစား တစ္မ်ဳိးအေနျဖင့္ ေတာထဲေတာင္ထဲမွ တကူးတက ရွာေဖြခူးဆြတ္ကာ ႏွစ္သက္စြာ စားသံုးၾကသည္။ မိႈရသည့္ မ်က္ႏွာျဖင့္ နဂိုဟင္းထက္ မိႈဟင္းကို မက္ေမာၾကသည္။
ထုိကဲ့သို႔ မႈိကိုကိုယ္တုိင္ ခူးယူစားေသာက္သည့္အခါ လူကိုအႏၲရာယ္ မေပးေသာ၊ အဆိပ္အေတာက္ မျဖစ္ေသာ မိႈျဖစ္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ေတြ႕ရမ်ားေသာ စား၍ရသည့္မိႈမ်ားမွာ ေတာင္ပို႔မိႈ၊ ဖက္ဆြတ္မိႈ၊ ေကာက္႐ိုးမႈိ၊ ဆန္ကြဲမိႈ၊ ႏို႔မိႈ၊ သစ္တံုးမိႈ၊ မိႈေမႊး၊ မိႈဥႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးမိႈတုိ႔ျဖစ္သည္။ မျမင္ဖူး၊ မေတြ႕ဖူးေသာ မိႈမ်ားကို ခူးယူ၍ မစားသံုး သင့္ေပ။ ကမၻာေပၚတြင္ မိႈမ်ဳိးကြဲေပါင္း ၄၅ဝဝဝ ခန္႔ရွိသည့္အနက္ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္သာ စား၍ရေသာ၊ လူကိုေဘးဥပဒ္ မျဖစ္ေသာ မိႈမ်ားျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔အနက္ အမ်ဳိးေပါင္း ၂ဝ ေက်ာ္ကိုသာ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်လ်က္ရွိသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ စား၍ရေသာမိႈႏွင့္ စား၍မရေသာမိႈဟူ၍ ခဲြျခားတတ္ရန္ မွာလည္း အလြန္ အေရးႀကီးသည္။
အဆိပ္အေတာက္ပါေသာ မိႈတုိ႔သည္ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ဘဲ ဖူးပြင့္တတ္သည္။ အေရာင္လွပ ေတာက္ေျပာင္သည္။ အနံ႔စူးရွ ဆုိးရြားသည္။ မိႈ႐ိုးတံတြင္ ႀကီးမားတုတ္ခိုင္ေသာ ''ေျခခ်င္း''ပါတတ္သည္။ မိႈထီးရြက္ အေပၚဘက္ မ်က္ႏွာျပင္ တြင္ အစက္အေျပာက္မ်ား ပါတတ္သည္။ မိႈထီးရြက္ႏွင့္ ေျခခ်င္းအၾကားတြင္ အကြင္းပို၊ အဖုပိုမ်ားပါ တတ္သည္။ မသန္႔ရွင္း ညစ္ပတ္ေသာ ေနရာမ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ား အနီးတြင္ ေပါက္တတ္သည္။ ၎သြင္ျပင္ လကၡဏာမ်ားအျပင္ အဆိပ္အေတာက္ ရွိေၾကာင္းကို စမ္းသပ္ၾကည့္ႏုိင္သည္။ မိႈ႐ိုးတံကို ေခ်ၾကည့္ သည့္အခါ မည္းနက္သြား ပါက၊ ႏုိ႔ေရာင္အရည္မ်ား ထြက္လာပါက အဆိပ္အေတာက္ ပါဝင္ႏုိင္သည္။
ဆားရည္ထဲတြင္ အဆိပ္အေတာက္ ရွိေသာမိႈကို ထည့္ၾကည့္ပါက မႈိထီးရြက္၏ ေအာက္ဘက္ မ်က္ႏွာျပင္မ်ား ျပာသြား၊ နက္သြားသည္။ ဆားရည္လည္း အေရာင္ေျပာင္းလဲသြားသည္။ မိႈဟင္းခ်က္ေသာ အိုးထဲသို႔ ေငြႀကိဳးမွ်င္ တစ္ခု ထည့္ၾကည့္ပါက အဆိပ္အေတာက္ရွိလွ်င္ ၎ေငြႀကိဳး၏ အေရာင္မွာ အနက္ေရာင္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြား သည္။ အဆိပ္ရွိေသာ မိႈတုိ႔တြင္ ေသမင္းဦးထုပ္ေခၚ Amanita halloides အုပ္စုဝင္မိႈသည္ စားၿပီးနာရီပိုင္း၊ ရက္ပိုင္းအတြင္း အသည္းႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္မ်ား ပ်က္စီးေသဆံုးႏုိင္သည္။ အခ်ိန္မီ အသည္းႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ အစားျပန္ထုိးႏုိင္မွသာ အသက္ရွင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ Psilocybin ကဲ့သို႔ မိႈမ်ဳိးႏြယ္စု တုိ႔သည္လည္း စားသံုးသည္ သူအား အျမင္အၾကား ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္ကေယာက္ ကယက္ျဖစ္ျခင္း စသည္တုိ႔ကို စားၿပီး နာရီပိုင္းအတြင္း ခံစားရႏုိင္သည္။ အျခားေသာ လူကိုအသက္အႏၲရာယ္ ထိခိုက္ေစသည္ အထိ ဒုကၡေပးႏုိင္ေသာ မႈိအမ်ဳိးအစားေပါင္း မ်ားစြာလည္း ရွိေသးသည္။
အမ်ားစုေသာ မိႈတုိ႔သည္ စားသံုးသူတုိ႔ႏွင့္ မတည့္သည့္အခါ ေအာ့အန္ျခင္း၊ မ်က္စိမ်ားျပာလာျခင္း၊ မူးေဝလာျခင္း၊ ႐ုတ္တရက္ ျပင္းထန္စြာ ဝမ္းဗုိက္နာက်င္ျခင္း၊ ေခြၽးေစးမ်ား၊ တံေတြးမ်ား အလိုလိုထြက္လာျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း အသက္႐ွဴႏႈန္း ျမန္လာျခင္း၊ ဝမ္းသြားျခင္းတုိ႔ကို ျဖစ္ေစႏုိင္သည္။ မိႈအဆိပ္ျပင္းထန္ပါက အသက္ဆံုး႐ံႈးရသည္ အထိ အႏၲရာယ္ရွိသည္။
''အသြားမေတာ္တစ္လွမ္း၊ အစားမေတာ္တစ္လုတ္“ ဟူေသာ စကားအရ အဆိပ္ရွိေသာ မိႈကို မွားယြင္းစြာ စားသံုးမိလွ်င္ အစားတစ္လုတ္ထဲႏွင့္ပင္ အသက္ေသဆံုး သြားႏိုင္သည္။ မိႈအဆိပ္သင့္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္း ရင္းမွာ အဆိပ္ရွိေသာမိႈကို စား၍ရေသာ မိႈဟုယူဆၿပီး စားသံုးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ''ဥစၥာကံေစာင့္ အသက္ ဥာဏ္ေစာင့္'' ဟူသည့္အတုိင္း စား၍ရေသာမိႈႏွင့္ အဆိပ္ရွိေသာ မိႈတုိ႔ကို အသိဥာဏ္ျဖင့္ ခဲြျခားဆင္ျခင္၍ စားသံုးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းလိုက္ရပါသည္။
ျမ၀တီ
