အၿပင္မွာသုတ္လြတ္ၿခင္းနဲ.လဲကေလးမရေအာင္တားလို.ရပါတယ္။ကာမဆႏၵ
အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျပီး သုတ္မလြတ္ခင္ အမ်ိဳးသားရဲ. က်င္ေခ်ာင္းကိုအမ်ိဳး
သမီးရဲ.မိန္းမကိုယ္ထဲကေန အခ်ိန္မွီ ထုတ္လြတ္လိုကိတာပါပဲ။ေရွးအက်ဆံုး
ကေလးတားနည္းဆိုလည္းမမွားပါဘူး။တကမၻာလံုးမွာစံုတြဲေပါင္း ၃၅သန္း
ေလာက္သံုးေနၾကပါတယ္။
၁-၁။ဘယ္လိုလုပ္ရမွာလဲ။
ကိုယ္၀န္ဆိုတာေယာက်္ားရဲ.သုတ္ပိုးနဲ.မိန္းမရဲ.မ်ိဳးဥဆံုေတြ.မွၿဖစ္ေပၚလာတာ
ပါ။အၿပင္မွာသုတ္လြတ္ၿခင္းေၾကာင္. မိန္းမကိုယ္ထဲကိုသုတ္ပိုးေတြမ၀င္နိုင္
ေတာ.တဲ.အတြက္ကိုယ္၀န္ကိုတားဆီးနိုင္တာၿဖစ္ပါတယ္။
၁-၂။ဘယ္ေလာက္ထိစိတ္ခ်ရလဲ။
အမ်ိဳးသားေတြကၿပင္မွသုတ္လြတ္တဲ.နည္းကိုမွန္မွန္ကန္ကန္သံုးရင္တစ္နွစ္
အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၀၀ ကို ၄ ေယာက္ေလာက္ပဲကိုယ္၀န္ရွိနိုင္ပါတယ္။
မွန္မွန္ကန္ကန္မသံုးရင္ေတာ. အမ်ိဳးသမီး ၁၀၀ မွာ ၂၇ ေယာက္ေလာက္ ၁
နွစ္အတြင္းကိုယ္၀န္ရွိနိုင္ပါတယ္။
တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ယံုၾကည္မွဳရွိၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္တဲ. လိင္ဆက္ဆံ
ဖူးတဲ.အေတြ.အၾကံဳေကာင္းရွိတဲ. စံုတြဲေတြကေတာ.ထိထိေရာက္ေရာက္သံုး
တတ္ပါတယ္။ကိုယ္ဘယ္ေတာ.ၿပီးမယ္(သုတ္ထြက္မယ္)၊ထိန္းလို.ရနိုင္မရနိုင္
ဆိုတာကိုေကာင္းေကာင္းသိတဲ.ေယာက်္ားေတြပဲသံုးသင္.ပါတယ္။
ပညာရွင္အခ်ိဳ.အၿမင္မွာေတာ.က်င္ေခ်င္းကိုမၿပီးခင္မွာအခ်ိန္မွီထုတ္နိုင္ေပ
မယ္.ကိုယ္၀န္ရွိနိုင္ပါေသးတယ္။ဒါကေတာ.မၿပီးခင္မွာအၾကိဳထြက္တဲ.အရည္
ေၾကာင္.ပါ။အရင္တစ္ေခါက္လိင္ဆက္ဆံၿပီးေတာ.ထြက္ထားတဲ.သုတ္ပိုးအ
ကြ်င္းအက်န္ေတြဟာ ဆီးၿပြန္ထဲမွာက်န္ေနနိုင္ၿပီးမၿပီးခင္အၾကိဳထြက္တဲ.အ
ရည္နဲ.အတူမိန္းမကိုယ္ထဲေရာက္သြားနိုင္တယ္ဆိုၿပီးယူဆၾကလို.ပါ။ဒါေၾကာင္.လိင္ဆက္ဆံမွဳတစ္ခုနဲ.တစ္ခုၾကားမွာဆီးသြားထားရင္ဆီးၿပြန္ထဲမွာကပ္က်န္ေနနိုင္တဲ.သုတ္ပိုးေတြကိုရွင္းနိုင္တာမို.အၿပင္မွာသုတ္လြတ္တဲ.နည္း
ကိုပိုၿပီးထိေရာက္မွဳရွိေစပါတယ္။
သုတ္ပိုးဒါမွမဟုတ္အၾကိဳထြက္တဲ.အရည္ေတြမိန္းမကိုယ္နွဳတ္ခမ္းသားေပၚက်ရင္လဲကိုယ္၀န္ရွိနိုင္တာကိုကိုယ္၀န္ရွိနိုင္တာကိုသတိၿပဳရပါမယ္။ဒါ.အၿပင္ကာ
လသားေရာဂါကူးစက္မွာကိုဒီနည္းနဲ.မကာကြယ္နိုင္ပါဘူး။
၁-၃။ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးရွိလား။
ကိုယ္.ကိုကိုယ္ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္သူအားလံုးအႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ.သံုးလို.ရပါတယ္
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမရွိပါဘူး။
၁-၄။ေကာင္းကြက္ေတြကဘာရွိလဲ။
-ကိုယ္.အနီးနားမွာကြန္ဒံုး၊ကိုယ္၀န္တားေဆးစတာေတြမရွိရင္လဲဒီနည္းကိုသံုး
နိုင္ပါတယ္။
-ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးလံုး၀မရွိပါဘူး
-ကိုယ္၀န္တားေဆး၊ထိုးေဆးေတြလိုဆရာ၀န္ညြန္ၾကားခ်က္ယူစရာမလိုပါဘူး
-ပိုက္ဆံကုန္စရာမလိုပါဘူး။
-ကြန္ဒံုးသံုးရင္း ဒါမွမဟုတ္ သားအိမ္ေခါင္းအစြပ္(cervical cap)သံုးရင္းနဲ.
စိတ္ခ်ရေအာင္အၿပင္မွာ သုတ္လြတ္ၿခင္းၿဖင္.လဲ ထိေရာက္မွဳၿမွင္.တင္နိုင္ပါ
တယ္။
၁-၅။ခ်ိဳ.ယြင္းခ်က္ကဘာေတြလဲ။
အၾကီးမားဆံုးခ်ိဳ.ယြင္းခ်က္လို.ဆိုနိုင္တာကေတာ. က်င္ေခ်ာင္းကိုအၿပင္ထုတ္
တာအခ်ိန္ကိုက္မၿဖစ္တာပါပဲ။အခ်ိန္ကိုက္အၿပင္ထုတ္နိုင္ဖို.
-ကိုယ္ကိုကိုယ္ယံုၾကည္မွု၊ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္မွဳနဲ.အေတြ.အၾကံုရွိဖို.လိုပါတယ္။
-သုတ္လြတ္ၿမန္တဲ.သူမၿဖစ္ဖို.လိုပါတယ္။
-ဘယ္အခ်ိန္ထုတ္ရမယ္ဆိုတာမွန္းနိုင္တဲ.သူၿဖစ္ရပါမယ္။
-ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြနဲ. လိင္ဆက္ဆံမွဳအေတြ.အၾကံဳသိပ္မရွိတဲ.သူေတြအတြက္မသင္.ေတာ္ပါဘူး။
၂။သုတ္ေသေဆး
သုတ္ေသေဆးဆိုတာသုတ္ပိုးေတြလွဳပ္ရွားမွဳမရွိေအာင္လုပ္ေပးတဲ.ဓာတု
ပစၥည္းေတြပါပဲ။ခရင္မ္၊ဂ်ဲလ္၊အရည္ေပ်ာ္ေဆးခဲ စတဲ. ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ.ရွိနိုင္ပါ
တယ္။သူခ်ည္းပဲသံုးလို.ရသလို တၿခားနည္းေတြ(ဥပမာ-သားအိမ္ေခါင္းအစြပ္
)နဲ.လဲတြဲဖက္သံုးၿပီးထိေရာက္မွဳပိုရွိေအာင္လုပ္ၾကပါတယ္။
၂-၁။ဘယ္လိုလုပ္ရမွာလဲ။
သုတ္ေသေဆးကိုထိုင္ေနရင္း ဒါမွမဟုတ္လွဲရင္းမိန္းမကိုယ္ထဲထည္.ရပါမယ္။
သားအိမ္ေခါင္းမွာစြပ္မိေအာင္ထည္.ပါ။လက္နဲ.ထည္.လို.ရသလို ေဆးဘူးထဲ
မွာ စြပ္တံပါရင္လဲသံုးနိုင္ပါတယ္။လိင္မဆက္ဆံခင္ ၁၀ မိနစ္အလိုေလာက္မွာ
ထည္.ရတာပါ။ဒါမွသားအိမ္ေခါင္းကိုပိတ္မိၿပီး သုတ္ပိုးနဲ. မမ်ိဳးဥ ထိေတြ.မွဳမရွိ
မွာပါ။ဒါ.အၿပင္ သုတ္ပိုးေတြလွုပ္ရွားမွဳမရွိေအာင္လဲထိန္းခ်ဳပ္ေပးပါတယ္။ထည္.ၿပီးတစ္နာရီအတြင္းမွာပဲ အာနိသင္ရွိပါတယ္။တခါဆက္ဆံတိုင္းတခါ
ထည္.ေပးဖို.လိုပါတယ္။
၂-၂။ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ရလဲ။
ညြန္ၾကားခ်က္အတိုင္းအတိအက်သံုးရင္ ၁နွစ္အတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၀၀ကို
၁၅ ေယာက္ေလာက္ပဲ ကိုယ္၀န္ရွိ္နို္င္ပါတယ္။ေသခ်ာမသံုးရင္ေတာ. ၁နွစ္အ
တြင္း ၁၀၀မွာ ၂၉ ေယာက္ေလာက္ ကိုယ္၀န္ရွိနိုင္ပါတယ္။သုတ္ေသေဆးတ
ခုထဲသံုးရင္ေတာ.ထိေရာက္မွဳနည္းပါတယ္။ကြန္ဒံုး၊အၿပင္မွာ သုတ္လြတ္တဲ.
နည္းေတြနဲ.တြဲသံုးရင္ထိေရာက္မွဳပိုရွိပါတယ္။
၂-၃။ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးရွိလား။
မ်ားေသာအားၿဖင္.ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးတစ္စံုတစ္ရာမေတြၾကပါဘူး။ဓာတ္
မတည္.လို.အေရၿပားယားယံတာမ်ိဳးပဲ ေတြ.ေလ.ရွိပါတယ္။အဲဒီအခါက်ရင္
တၿခားတံဆိပ္တခုခုကိုေၿပာင္းသံုးလုိ.ရပါတယ္။
၂-၄။ေကာင္းကြက္ေတြကဘာရွိလဲ။
-ဘယ္လိုထည္.ရတယ္ဆိုတာသိၿပီးတာနဲ. ေနာက္တခါထည္.ဖို.လြယ္သြားပါ
ၿပီ။
-အိပ္ကပ္၊ပိုက္ဆံအိတ္ ထဲမွာထည္.ၿပီးေဆာင္ထားနိုင္ပါတယ္။
-ကိုယ္.အမ်ိဳးသားေဖာ္ကထည္.ေပးရင္း လိင္စိတ္ပိုၾကြေအာင္လုပ္နိုင္ပါတယ္။
မိန္းမရဲ.ေဟာ္မုန္းေပၚသက္ေရာက္မွဳမရွိတဲ.အတြက္ရာသီလာတဲ.ပံုစံမေၿပာင္း
လဲနိုင္ပါဘူး။
ဆရာ၀န္ညြန္ၾကားခ်က္ယူစရာမလိုပါဘူး။
-ကေလးနို.တိုက္စဥ္မွာလဲသံုးနိုင္ပါတယ္။
၂-၅။ခ်ိဳ.ယြင္းခ်က္ကဘာေတြလဲ။
-ေသခ်ာမထည္.တတ္ရင္ သားအိမ္ေခါင္းအေပၚကိုသုတ္ေသေဆးမေရာက္
တဲ.အတြက္ထိေရာက္မွဳက်နိုင္ပါတယ္။
-တခ်ိဳ.အမ်ိဳးသမီးေတြက သုတ္ေသေဆးထည္.ထားတာကို ရွဳပ္တယ္လို.ဆို
ၾကၿပီးဆက္ဆံေနစဥ္အတြင္း ထြက္က်တယ္လို.ဆိုပါတယ္။
၃။ရက္ေရွာင္ၿခင္း
ရက္ေရွာင္နည္းဆိုတာကေတာ. အမ်ိဳးသမီးမွာမမ်ိဳးဥေၾကြလို.ကိုယ္၀န္ရွိနိုင္
မယ္.ရက္ေတြကိုတြက္ခ်က္ၿပီး အဲဒီေန.ေတြမွာလင္မယားအတူတူမေနပဲ
ဒါမွမဟုတ္ ကြန္ဒံုးသံုးၿပီးေနတဲ.နည္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။အဲဒီနည္းသံုးဖို.ဆိုရင္ အ
မ်ိဳးသမီးဟာရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ကိုေသေသခ်ာခ်ာသိရပါမယ္။ရာသီလာတဲ.
ပံုစံေပၚမူတည္ၿပီး အၾကမ္းအားၿဖင္. ၂ နည္းခြဲၿခားထားပါတယ္။
၃-၁။ပံုေသရက္အတိုင္း ရာသီလာသူမ်ားအတြက္
အမ်ိဳးသမီးတစ္ခ်ိဳ.ရဲ.ရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ဟာ တလ နဲ.တလ အတူတူပါပဲ။
ပထမဆံုး ရာသီလာတဲ.ရက္ကစၿပီး ေနာက္တလ ရာသီမေပၚခင္အခ်ိန္ထိ
၂၈ ရက္ ၾကာတယ္ဆိုရင္လတိုင္းဒီအတိုင္းပါပဲ။အတိုးအေလ်ာ.မရွိပါဘူး။
ဒီလိုဆိုရင္ရာသီေသြးစေပၚတဲ.ရက္ကေနစၿပီး ေရတြက္လို. ၈ ရက္ေၿမာက္
ေန.ကေန ၁၉ ရက္ေၿမာက္ေန.အတြင္းဟာ ကေလးရနိုင္တဲ.ရက္ေတြလို. သတ္မွတ္နိုင္ပါတယ္။ဒီရက္အတြင္းမွာလင္မယားအတူတူမေနတာ၊ကြန္ဒံုးသံုးၿပီးေနတာေတြနဲ.ကိုယ္၀န္တားနိုင္ပါတယ္။အဲဒီရက္အတြင္းမဟုတ္
ရင္ေတာ.ကြန္ဒံုးမသံုးပဲေနလို.ရပါတယ္။ရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ ၂၆ရက္ထက္
နည္းၿပီး ၃၂ ရက္ထက္မ်ားတဲ.သူေတြဒီနည္းကိုမသံုးသင္.ပါဘူး။
၃-၂။ပံုေသရက္အတိုင္းရာသီမလာသူမ်ားအတြက္
တခ်ိဳ.အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ. ရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ေတြဟာတစ္လ နဲ.တစ္
လ မတူပါဘူး။တစ္ခ်ိဳ.လမွာ ၂၉ ရက္ၿဖစ္ၿပီး တစ္ခ်ိဳ.လမွာ ၃၁ ရက္ၿဖစ္ေန
တတ္ပါတယ္။ဒီလိုဆိုရင္ ရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ေတြကို ၈ လ ေလာက္မွတ္
တမ္းတင္ထားဖို.လိုပါတယ္။၁၂ လေလာက္မွတ္ထားနိုင္ရင္ေတာ.ပိုေကာင္း
ပါတယ္။ရာသီစက္၀န္းၾကာခ်ိန္ ၂၇ ရက္ထက္နည္းတဲ.သူေတြ ဒီနည္းကို မသံုးသင္.ပါဘူး။မွတ္ၿပီးၿပီဆိုရင္ ရာသီစက္၀န္းအတိုဆံုး (ဥပမာ-၂၇ ရက္) နဲ.
အရွည္ဆံုး (ဥပမာ-၃၂ ရက္)ကိုမွတ္ထားပါ။အတိုဆံုးရက္ထဲက၁၈နုတ္ပါ(ဥပမာ-၂၇-၁၈=၉) အရွည္ဆံုးရက္ထဲက ၁၁ နုတ္ပါ(ဥပမာ-၃၂-၁၁=၂၁)
ပထမရလဒ္က ၉ဆိုရင္ ရာသီစက္၀န္းရဲ.၉ ရက္ေၿမာက္ေန.(ရာသီေသြးေပၚ
တဲ.ေနမွစတင္ေရတြက္ပါ) ဟာကေလးစၿပီးရနိုင္တဲ.ရက္ၿဖစ္ပါတယ္။ဒုတိယ
ရလဒ္က ၂၁ ဆိုရင္ ရာသီစက္၀န္းရဲ. ၂၁ ရက္ေၿမာက္ေန.ဟာ ကေလးရနိုင္
တဲ. ေနာက္ဆံုးရက္ၿဖစ္ပါတယ္။ဒါ.ေၾကာင္. ရာသီစက္၀န္းရဲ. ၉ရက္ေၿမာက္
ေန.ကေန ၂၁ ရက္ေၿမာက္ေန.အထိ ကြန္ဒံုးမသံုးပဲအတူတူေနလို.မရနိုင္ပါ
ဘူး။ရာသီစေပၚတဲ.ရက္က ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ေန.ဆိုရင္ ၁၁ ရက္ေန.ကေန ၂၃ ရက္ေန.အထိကေတာ. က်န္ဒံုးသံုးဖို.လိုပါတယ္။အဲဒီရက္အတြင္းမဟုတ္
ရင္ေတာ. ကြန္ဒံုးသံုးစရာမလိုပါဘူး။
ဒီနည္းေတြကိုစနစ္တက်သံုးစြဲရင္ေတာ. တနွစ္မွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၀၀ ကို၃
ေယာက္ကေန ၅ ေယာက္ေလာက္ပဲ ကိုယ္၀န္ရတယ္လို.ဆိုပါတယ္။မွန္မွန္
ကန္ကန္မသံုးစြဲရင္ေတာ. ၁ နွစ္မွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၀၀ ကို၂၅ ေယာက္ေလာက္
ကိုယ္၀န္ရနိုင္ပါတယ္။
၄။ကြန္ဒံုး
ကြန္ဒံုးကေတာ.ေယာက်္ားရဲ.သုတ္ရည္ေတြမိန္းမကိုယ္ထဲမေရာက္ေအာင္အတားအဆီးလုပ္ေပးတာပါပဲ။ေယာက်္ားကြန္ဒံုး၊မိန္းမကြန္ဒံုးဆိုၿပီးနွစ္မ်ိဳးရွိပါ
တယ္။
၅။သားအိမ္ထဲပစၥည္းထည္.ၿခင္း
သားအိမ္ထဲမွာပစၥည္းထည္.ၿပီးကေလးမရေအာင္လုပ္တဲ.နည္းၿဖစ္ပါတယ္။
သုတ္ပိုးနဲ.မမ်ိဳးဥဆံုေတြ.လို.ေအာင္ၿမင္ထားတဲ.မမ်ိဳးဥဟာသားအိမ္နံရံမွာ
တြယ္ကပ္ထားမွဆက္လက္ၾကီးထြားၿပီး ကိုယ္၀န္အၿဖစ္ရွိနိုင္မွာပါ။ပစၥည္း
ထည္.ထားတဲ.အတြက္သားအိမ္နံရံေၿပာင္းလဲၿပီး တြယ္ကပ္လို.မရနိုင္ေတာ.
တဲ.အတြက္ကိုယ္၀န္မရွိနိုင္ေတာ.ပါဘူး။ကြ်မ္းက်င္တဲ.ဆရာ၀န္က မိန္းမကိုယ္
ကိုအနည္းငယ္ခ်ဲ.ထြင္ၿပီးမွထည္.လို.ရတဲ.အတြက္ကေလး ၁ခါမွမေမြးဖူးေသး
တဲ.အတြက္ အေလး၁ ခါမွမေတြးဖူးေသးတဲယအမ်ိဳးသမီး ေတြသိပ္ၿပီး မသံုးၾကပါဘူး။
အမ်ိဳးသားေရာအမ်ိဳးသမီးပါ နွစ္ေယာက္လံုးနဲ.သင္.ေတာ္မယ္.ကိုယ္၀န္တား
နည္းကိုေရြးခ်ယ္ၿပီးသာယာခ်မ္းေၿမ.လို. စိတ္ေပ်ာ္ရြင္မွဳရရွိနိုင္ၾကပါေစ။
ကိုးကား-www.plannedparenthood.org
www.shcs.ucdavis.edu
က်န္းမာေရးစာတိုမ်ားစုစည္းမွဳ
