Uolithiasis (Renal Stones) လို႔ေခၚတဲ့ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာ ဂါ ျဖစ္ပြား ရတဲ့ အေၾကာင္း ရင္းေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါ အဓိက အုပ္စု ႀကီးႏွစ္ခုရွိပါတယ္။
ပထမ အုပ္စုကေတာ့ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာ ရွိတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခုေၾကာင့္ ဆီးေက်ာက္တည္ ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ Parathyroid လို႔ ေခၚတဲ့ ဂလင္းက အလုပ္ေတြ ပိုလုပ္လို႔ ေသြးထဲမွာ Calcium လို႔ ေခၚတဲ့ ထံုးဓာတ္ေတြ မ်ားလာ ၿပီး ေက်ာက္တည္ တာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါမ်ဳိးကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဝန္နဲ႔ သမားေတာ္မ်ားက ေရာဂါ ရွာေဖြၿပီး ကုသရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကိုေတာ့ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ဖို႔ မလြယ္ကူပါဘူး။
ဒုတိယအုပ္စုကေတာ့ နဂိုဘာေရာဂါမွ မရွိဘဲ အေနအထိုင္ အစား အေသာက္ မွားယြင္း ေနလို႔ ဆီးေက်ာက္တည္ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမဆံုးနဲ႔ အေရအႀကီးဆံုး ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ေရမ်ား မ်ားေသာက္ ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရင္ ဆီးမ်ားမ်ားသြားၿပီး ဆီးအနည္က်တာ မျဖစ္ေတာ့ တဲ့အတြက္ ေက်ာက္ တည္ဖို႔ အလားအလာ အလြန္နည္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သာမန္လူ တစ္ေယာက္ အတြက္ တစ္ေန႔ ၃ လီတာေလာက္ ေသာက္သင့္ ပါတယ္။ မနက္မိုး လင္းအိပ္ရာထခ်ိန္ ကေန စၿပီး ႏွစ္နာရီ သံုးနာရီ ျခား တစ္ခါ တစ္ဖန္ခြက္စီ ေသာက္ေပးရင္ဘာမွ အပန္းမႀကီးဘဲ အက်ဳိး အမ်ားႀကီးရႏိုင္ပါတယ္။
ဆီးေက်ာက္တည္ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့သူေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ေရေသာက္တဲ့ အေလ့အထ နည္းတာေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေႏြရာသီ လိုအခါမ်ဳိး မွာ ေခြၽးထြက္ မ်ားတဲ့အတြက္ ေရပို ေသာက္သင့္ပါ တယ္။ ေရေသာက္ နည္းရင္ ဆီးက နည္း လာၿပီး ျဖစ္လာပါမယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဆီး မွာ ပါဝင္ေန တဲ့ ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ Calcium တို႔ Oxalate လို Phosphate စသည့္ သတၱဳ ဓာတ္ ေတြဟာ ဆက္လက္ ေပ်ာ္ဝင္ႏိုင္ျခင္း မရွိလို႔ အနည္းက်လာပါမယ္။ အဲဒီ အနည္ကေန တစ္ ဆင့္ တျဖည္းျဖည္း စုစည္းလာမယ္။ မာလာမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဆီးေက်ာက္အျဖစ္ ေျပာင္းသြားပါ မယ္။
႐ိုး႐ိုးေသာက္ေရဟာ မ်ားမ်ားေသာက္ဖို႔ အတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ ပါတယ္။ ေသာက္ ေရဆိုတာ ေသာက္ေရသန္႔ ျဖစ္ေစ၊ က်ဳိခ်က္ထား တဲ့ေရျဖစ္ေစေကာင္းပါတယ္။
အခ်ဳိ႕ေတာင္ေပၚေဒသေတြမွာ ရွိတဲ့ တြင္း ေရေတြမွာ Calcium လို႔ေခၚတဲ့ ထံုးဓာတ္ေတြ အလြန္ မ်ားျပားစြာ ပါတဲ့ အတြက္ ဒီလိုေရမ်ဳိးကို အစိမ္း မေသာက္သင့္ပါဘူး။ ဒီေရကို က်ဳိခ်က္ လိုက္ရင္ ေပ်ာ္ဝင္ေနတဲ့ ထံုးဓာတ္ေတြ ဟာ ေအာက္ကို အနည္ က်လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အေအး ခံ၊ ေရစစ္နဲ႔ စစ္ၿပီး ေသာက္ရင္ ေကာင္း ပါတယ္။ ဘယ္ေဒသ က ေရ မဆို အစိမ္းမေသာက္ ဘဲ က်ဳိခ်က္ေသာက္ျခင္းဟာ က်န္းမာေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ေဖ်ာ္ရည္ေတြပါ။ သဘာဝ သစ္သီး ေဖ်ာ္ရည္ေတြျဖစ္တဲ့ သံပရာရည္တို႔၊ နာနတ္ရည္တို႔၊ သေဘၤာသီးေဖ်ာ္ရည္တို႔၊ ဖရဲသီး ေဖ်ာ္ရည္ တို႔ဟာ အင္မတန္ ေကာင္းပါတယ္။ ေျပာစရာရွိတာက ဒီေဖ်ာ္ ရည္ေတြေသာက္ ရင္ သၾကားမထည့္ဘဲ ဒီ အတိုင္းေသာက္ရင္ အေကာင္း ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိႀကိဳက္လို႔ ထည့္ ခ်င္ရင္ေတာင္ အတတ္ႏိုင္ ဆံုး အနည္းဆံုးသာ ထည့္သင့္ ပါတယ္။ သၾကားမ်ားမ်ားစားရင္ ေသြး ခ်ဳိ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တဲ့အျပင္ ဆီးေက်ာက္တည္ ျခင္း ကိုပါ ျဖစ္ေစႏိုင္ လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ သဘာဝနည္းနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ အခ်ဳိရည္ေတြ ၊ အဲဒီ အခ်ဳိရည္ အမ်ားစု ဟာ Refined Sugar လို႔ေခၚ တဲ့ Glucose တို႔ Sucrose တို႔နဲ႔ ေရေဖ်ာ္ထား တာျဖစ္ၿပီး အေရာင္ အနံ႔ကိုေတာ့ Chemical ေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ဳိရည္ ေတြမွာ NaHCO3 (ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ ကာဗြန္နိတ္) လို႔ေခၚတဲ့ ဆိုဒါေတြပါမယ္။ ၾကာၾကာခံေအာင္ Preservative ေတြထည့္ထားမယ္။ အဆိုးဆံုးက Phosphoric Acid ေတြ ျဖစ္ၿပီး ဒါေတြ အားလံုးဟာ ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္း ကို အားေပးပါတယ္။ အခ်ဳိရည္ေသာက္တိုင္း ေသာက္တိုင္း ဆီးထဲမွာ ပါတဲ့ Calcium ေတြ Oxalate ေတြ စြန္႔ထုတ္မႈမ်ား လာတဲ့အတြက္ ဆီးေက်ာက္ တည္ဖို႔ အခြင့္ အလမ္းမ်ားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဆီးေက်ာက္ မတည္ေစ ခ်င္ရင္ေတာ့ အခ်ဳိရည္ေတြကို တစ္ခါ တစ္ရံမွသာ ေသာက္သင့္ ပါတယ္။ တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ၾကဥ္ႏိုင္ရင္ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာဂါ သာမ က ဆီးခ်ဳိေရာဂါကိုပါ ကာကြယ္ရာေရာက္ပါ တယ္။
ေကာ္ဖီတို႔၊ လက္ဖက္ရည္တို႔ကိုလည္း မ်ား မ်ားမေသာက္သင့္ပါဘူး။ တစ္ေန႔ သံုးခြက္ ထက္ ပိုမေသာက္သင့္ပါဘူး။ ေကာ္ဖီက ပိုဆိုးပါ တယ္။ ေကာ္ဖီမႈန္႔ ဆိုတာ ေကာ္ဖီအေစ့ကို တိုက္႐ိုက္ အမႈန္႔ႀကိတ္ ထား တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာ္ဖီေစ့ကို ဓာတ္ခြဲၾကည့္ရင္ Purine alkaloid ေတြမ်ား စြာ ပါဝင္ပါတယ္။ Purine အုပ္စုမွာပါတဲ့ Caffeine ဓာတ္ဟာ အနည္း ငယ္ေသာက္ရင္ ဥပမာ တစ္ ခြက္ႏွစ္ခြက္ေသာက္ရင္ စိတ္ကိုၾကည္လင္ လန္းဆန္းတက္ၾကြေစေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်ားမ်ားေသာက္ခဲ့ရင္ Caffeine ဓာတ္ ဟာ ဆီး ေက်ာက္တည္ျခင္းကို အားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပညာရွင္ အမ်ားစုက တစ္ေန႔သံုးခြက္ အထိပဲ ေသာက္သင့္ တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္လည္း အလားတူပါပဲ။
ကြမ္းယာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကြမ္းယာထဲမွာ ပါတဲ့ ထံုးေတြဟာ Inorganic Calcium ေတြ ျဖစ္လို႔ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ကြမ္းယာ စားျခင္းဟာ လူကို ဘယ္လိုမွ အက်ဳိးမျပဳ ႏိုင္ပါဘူး။ ပါလာတဲ့ Calcium ေတြ ဟာ ဆီး ေက်ာက္တည္ဖို႔အတြက္ အလြန္ပဲ အားေပးပါ တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆီးေက်ာက္တည္သူ အမ်ားစုဟာ ကြမ္းယာစားတဲ့ ဓေလ့ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ ရပါတယ္။
အသားစားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေျပာရရင္ အသားမ်ားမ်ားစားတဲ့ သူေတြမွာ ဆီးေက်ာက္ တည္ေရာဂါပိုျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အသားေတြေရာ၊ ဝမ္းတြင္း ကလီစာေတြဟာ ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္း ကို အားေပးပါတယ္။ ေတာ္႐ံုသင့္႐ံု စား႐ံုနဲ႔ေတာ့ ျပႆနာ မရွိပါဘူး။ အလြန္ အက်ဴးစားမွသာ ျဖစ္ ႏိုင္ တာျဖစ္ပါတယ္။ ပိုေကာင္းတာကေတာ့ အသားငါးေတြ စားတိုင္း ဟင္းသီး ဟင္း ရြက္ေတြနဲ႔ တြဲစားရင္ပိုၿပီးေကာင္းပါတယ္။ အႏၲရာယ္ကင္း ၿပီး ဆီးေက်ာက္ လည္းမတည္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။
ဟင္းသီးဟင္းရြက္ပဲစားတဲ့ Vegetarian ေတြဟာ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာ ဂါျဖစ္ပြားေလ့ မရွိတာကို ေလ့လာသိရွိရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုေတာ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ထဲမွာ ဆီးေက်ာက္ မတည္ေအာင္ ဟန္႔တားေပးႏိုင္တဲ့ သဘာဝ ဓာတ္ ပစၥည္းေတြ မ်ားစြာ ပါဝင္ေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟင္းရြက္ေတြ စိမ္းေနတာ Chlorophyll (ကလို႐ို ဖီးလ္)ေၾကာင့္ ဆိုတာ လူတိုင္း သိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ Chlorophyll ရဲ႕ Molecular Structure ကို ၾကည့္ရင္ အလယ္မွာ Magnesium ပါဝင္ပါတယ္။ ဟင္းရြက္စိမ္းေတြ စားရင္ Magnesium ေတြ ရပါတယ္။ ဒီ Magnesium ေတြဟာ Calcium ေတြကို အူကေန စုပ္ယူမႈ ကိုေရာ ေက်ာက္ကပ္ ကေန စြန္႔ထုတ္ မႈကိုပါ ထိိန္းခ်ဳပ္ေပးပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ Mg ++ ေတြလံုေလာက္ေအာင္ ရွိရင္ Ca ++ ဆီးထဲမွာ အနည္မက်ႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္စိမ္းေတြဟာ ဆီး ေက်ာက္တည္ျခင္းကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ပါဝင္တဲ့ Fibre ေတြဟာ အူကေန မလိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းေတြ စုပ္ယူမႈ မရွိေအာင္ ဟန္႔ တားေပးတဲ့ အတြက္ ဆီးေက်ာက္ မတည္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးျပန္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Fibre လို႔ ေခၚတဲ့ အမွ်င္ပါတဲ့ အစား အစာေတြ မ်ား မ်ားစားျခင္းဟာ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္႐ံု မွ်မက ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ အူကင္ဆာ ေရာဂါကာကြယ္ေရး အထိပါ ထိေရာက္မႈရွိပါ တယ္။
ဒါတင္မကပါဘူး။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မွာ ပါတဲ့ Vitamin (ဗီတာမင္) အခ်ဳိ႕ဟာ လည္း ဆီးေက်ာက္မတည္ေအာင္ ကာကြယ္ေပး ပါေသး တယ္။
ဥပမာ - Vitamin K ဆိုရင္ ဆီးထဲမွာ Colloid လို႔ေခၚတဲ့ Glycoprotein ေတြ တည္ ေဆာက္ရာမွာ အဓိက လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီ Colloid ေတြဟာ ဆီးအနည္မက်ေအာင္ သတၲဳဓာတ္ေတြကို အရည္ဘဝမွာ ရွိေအာင္ ေဖ်ာ္ေပးႏိုင္ တာေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီးသား ဆီးေက်ာက္ေတြေတာင္ ျပန္ေပ်ာ္ ေအာင္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။
အျခား ဗီတာမင္ေတြအေနနဲ႔ Vitamin B6၊ Vitamin A နဲ႔ Vitamin C တို႔ဟာလည္း ဆီး ေက်ာက္တည္ျခင္းကို ဟန္႔တားေပး ပါေသးတယ္။ Vitamin B6 ကိုေတာ့ ဂ်ဳံ၊ ေျပာင္း၊ အသည္းနဲ႔ Yeast ပါဝင္တဲ့ အစားအစာေတြကေန ရႏိုင္ပါ တယ္။
Vitamin B6 (ဗီတာမင္ဘီစစ္) ဟာ Magnesium (Mg++) ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ တာ ေတြကို ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးပါတယ္။ ၿပီး ေတာ့ Vitamin B6 ဟာ ဆီးထဲမွာ Calcium oxalate စြန္႔ထုတ္မႈ ကို ေလ်ာ့ နည္းေစတဲ့ အတြက္ ဆီးေက်ာက္ မတည္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါ တယ္။
Vitamin A (ဗီတာမင္ေအ) အေနနဲ႔ ကေတာ့ သဘာဝမွာ B-Carotene (ဘီတာက႐ိုတင္း) အေနနဲ႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ အဝါေရာင္ ရွိတဲ့ အသီး အႏွံ ေတြ ျဖစ္ တဲ့ သေဘၤာသီး၊ သရက္သီး၊ မုန္လာဥဝါ ေတြကေန ေပါ မ်ားစြာ ရႏိုင္ပါတယ္။ B-Carotene ကိုစားရင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ Vitamin A အျဖစ္ ေျပာင္းလဲပါတယ္။ Vitamin A ခ်ဳိ႕တဲ့ရင္ ဆီးလမ္း ေၾကာင္းမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ Cell ေလးေတြဟာ ပ်က္ စီးၿပီး ကြာကြာ က်တတ္ပါတယ္။ ဒီဆဲလ္ေလး ေတြေပၚမွာ ေက်ာက္တည္ေလ့ ရွိတာမို႔ Vitamin A မခ်ဳိ႕တဲ့ ရေလေအာင္ B-Carotene ပါတဲ့ အဝါ ေရာင္ အသီးအႏွံေတြကို မၾကာခဏ စားေပးသင့္ ပါတယ္။
Vitamin C (ဗီတာမင္ စီ)လို႔ ေခၚတဲ့ အခ်ဥ္ ဓာတ္ဟာလည္း ပံုမွန္ စားေသာက္ ရင္ ဆီးထဲမွာ ရွိတဲ့ Ca++ (ကယ္လ္ဆီယမ္) ေတြ PO4++ (ေဖာ့စဖိတ္)ေတြကို ေပ်ာ္ဝင္ေစႏိုင္လို႔ ဆီး ေက်ာက္မတည္ေအာင္ ကာကြယ္ေပး ပါတယ္။ ယခု ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆီးေက်ာက္တည္ရင္ Vitamin C (ဗီတာမင္စီ) လိုအပ္ေၾကာင္း သိလာ ပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို 6g အထိ စိတ္ခ်လက္ခ် စားႏိုင္ ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ေဆး႐ံုေတြမွာဆိုရင္ ဆီး ေက်ာက္တည္ေရာဂါသည္ေတြကို Vitamin C (ဗီတာမင္စီ) ေဆးျပားေတြ အျပင္ Magnesium Citrate (မဂၢနီဆီယမ္စီးထရိတ္) Potassium Citrate (ပိုတက္ဆီယမ္စီးထရိတ္) တို႔ကိုပဲ တိုက္ေကြၽးေလ့ရွိပါတယ္။
အိမ္သံုးဆား NaCl ဆိုဒီယမ္ကလို႐ိုက္ ပါ ဝင္တဲ့ (အငန္ဓာတ္) ဟာ လူတစ္ဦး အတြက္ ေန႔စဥ္ လိုအပ္တဲ့ဓာတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္သင့္တင့္႐ံု ေန႔စဥ္စားရင္ အႏၲရာယ္မရွိပါ။ ဒါေပမဲ့ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ မ်ားမ်ား စားခဲ့ရင္ေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါ အျပင္ ဆီးေက်ာက္တည္ေရာဂါ ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုဒီယမ္ 2.3 g (100 mmol) စားတိုင္းဆီးထဲမွာ Calcium ထံုးဓာတ္ 40 mg (1mmol) ပိုမို စြန္႔ထုတ္ေလ့ ရွိတာမို႔ အငန္ ဓာတ္ဟာလည္း ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္းကို အား ေပးတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး လို႔ေျပာႏိုင္ ပါတယ္။ ဆီး ေက်ာက္တည္ေရာဂါ ျဖစ္ေနတဲ့သူဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက ေသြးတိုးေရာဂါသည္ေတြကို ကုသသလိုပဲ အငန္ေလွ်ာ့စားခိုင္းပါတယ္။
ေဒါက္တာေအာင္ဆန္းဝင္း
ရတီ က်န္းမာေရးက႑ (Yati Magazine)
