“ ၀ါဆို၀ါေခါင္ ေရေတြႀကီးလို႔…သေျပသီးမွည့္ ေကာက္စို႔ကြယ္။ ခရာဆူးခ်ံဳ ဟိုအထဲက …ေမွ်ာ့နက္ မည္းႀကီး တြယ္တတ္တယ္။ ေမွ်ာ့ နက္ဆိုတာ ခ်ိဳနဲ႔လားကြဲ႕…ေျမြနဂါးေ တာင္ ေၾကာက္ဖူးကြယ္။ တို႔လဲေၾကာက္ေပါင္ အတူသြားစို႔… အုန္းလက္ႏြားေလး ထားခဲ့မယ္။ သြားကြယ္…သြားကြယ္ ”
မိုးတြင္းကာလ သေျပသီးမွည့္ေပၚခ်ိန္ေရာက္တဲ့အခါတိုင္း ဆရာၾကီးမင္းသု၀ဏ္ေရးသားခဲ့ပါေ သာ ငယ္ငယ္တုန္းကေက်ာင္းမွာ သံျပိဳင္ ဆိုခဲ့ဖူးတဲ့ကဗ်ာေလးကို ေအာက္ေမ့သတိယမိပါ တယ္္။ တစ္ႏွစ္ မွတစ္ၾကိမ္သာ အသီးသီးတဲ့သေျပၾကီးပင္တို ့ဟာ အရိပ္ရ ႏွစ္ရွည္ပင္ အမ်ိဳး အစားျဖစ္ၾ က ပါတယ္။ ပင္စည္ရဲ ့အသားဟာ ေရဒဏ္ခံႏိုင္တာေၾကာင့္ လည္း ေရွးအခါ က ျမန္ မာ ႏွင့္ အိႏိၵယနိုင္ငံ ေတြရဲ ့ မီး ရထားစလီဖားတံုးေတြ၊ ေမာ္တာစက္ထိုင္ခံုေတြ၊ အိမ္ေ ထာင္ပရိေဘာဂ အိမ္ေဆာက္ပစၥည္းေတြ၊ လယ္ယာသံုးပစၥည္း ေတြမွာ သေျပပင္မ်ားရဲ ့ပင္ စည္ေ တြကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္္။ ၾကက္ေသြးရ င့္ေ ရာင္ ဆန္ဆန္ နက္ေမွာင္ေသာ သေျပ သီး မွည့္၏ အရသာမွာ ခ်ိဳ၍၊ အတန္ငယ္ခ်ဥ္ဖန္ျပီး လွ်ာေပၚမွာ ခရမ္းေရာင္စြဲထင္က်န္ရစ္ ခဲ့ပါ တယ္္။ အသီးထဲမွာ အျဖဴေရာင္အေစ့ တစ္လံုး ပါရွိျပီး၊ ထိုအေစ့ကေန အပင္စိုက္ပ်ိဳးနိုင္ ပါ တယ္။(သေျပၾကီးအမ်ိဳးအစားျဖစ္ကာ၊ အရိပ္အာ၀ါသ ေကာင္းတာေၾကာင့္ ေက်းဌက္ သာလိ ကာ တို ့ေပ်ာ္ေမြ ့ၾကျပီး၊ ရြက္ညွာႏုမ်ားကလည္း ၄င္းသတၱ၀ါေလးေတြအတြက္ ၀မ္းစာအာဟာ ရ ျဖစ္ေစပါတယ္) ထို သေျပၾကီးပင္ေတြကို အာရွတိုက္၏ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံ တို ့မွာ အ မ်ားအျ ပားေ တြ ့ရျပီး၊ အေနာက္နိင္ငံမွာေတာ့ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ဖေလာ္ရီဒါ နဲ ့ဟာ၀ိုင္အီတို ့မွာေ တြ ့ရ တတ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ရာသီစာသီးႏွံအျဖစ္စားေလ့ရွိျပီး၊ အိႏိၵယ နဲ ့အေမရိကန္ျပည္ေ ထာင္စုမ်ားမွာေတာ့ အသီးကိုအခ်ဥ္ေဖာက္ကာ ၀ိုင္၊ ရွာလ ကာ ရည္မ်ားခ်က္လုပ္ျခင္း၊ ယို၊ ဂ်ယ္လီ စသည္ ျဖင့္ စားေသာက္ၾကပါတယ္။ အသီးသာမက၊ အေစ့၊ အရြက္၊ ပင္စည္ႏွင္ ့အေခါက္တို ့က လည္း လြန္စြာေဆးဘက္၀င္လွရာ၊ ေရွးျမန္မာၾကီးမ်ားက “အိမ္ေရွ႕မွာ သေျပၾကီးပင္ တစ္ပင္စိုက္ထား ရံုျဖင့္ က်က္သေရမဂၤလာျပည့္၀ေစတဲ့အျ ပင္ ေ ဆးဆရာတစ္ဦး အိမ္သို႔ပင့္ထားေလသည္” ဟု ဆိုရိုးရွိခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာေဆးသိပၸံပညာရွင္မ်ား၏ လက္ေတြ ့စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားအရ၊ သေျပသီးမွည့္ ၁၀၀ ဂရမ္ ထဲမွာ လူသားတို ့ က်မၼာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေစ၍ ေခ်ဖ်က္လြယ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ ၀.၆ ဂရမ္၊ ကစီဓာတ္ ၁၄ ဂရမ္၊ ခြန္အား ၆၀ ကယ္လိုရီ၊ အဆီဓာတ္ ၀.၂၃ ဂရမ္၊ ပရိုတင္း ၀.၉၉၅ ဂရမ္၊ ေရဓာတ္ ၈၄.၇၅ ဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၁၁.၆၅ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ၁.၄၁ မီလီ ဂရမ္၊ မဂၢနီစီယမ္ ၃၅ မီလီဂရမ္၊ နီအာစင္း (ေခၚ) ဗီတာမင္ဘီ(၃) ၀.၂၄၅ မီလီဂရမ္၊ မီးစုန္း ၁၅.၆ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၅၅ မီလီဂရမ္၊ ရီဘိုဖလာဗင္ (ေခၚ) ဗီတာမင္ဘီ(၂) ၀.၀၀၉ မီလီဂရမ္၊ ဆိုဒီယမ္ ၂၆.၂ မီလီဂရမ္၊ သီအာမင္ (ေခၚ) ဗီတာမင္ဘီ(၁) ၀.၀၁၉ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္ဘီ(၆) ၀.၀၃၈ မီလီ ဂရမ္ ႏွင့္ ဗီတာမင္စီ ၁၁.၈၅ မီလီဂရမ္တို ့အသီးသီး ပါရွိေနပါတယ္တဲ့။
အေျပသီး ႏွင့္ က်မၼာေရး။ (သေျပသီးမွည့္အရသာက ခ်ိဳေအး၍၊ မဆိုသေလာက္ဖန္ပါတယ္္)
(၁) သေျပသီးမွည့္ထဲရွိ သဘာ၀ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းမ်ား နဲ ့ anthocyanin ဓာတ္တို ့က ရင္သားကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးနိုင္တဲ့အျပင္၊ ရင္သားကင္ဆာေ၀ဒနာသည္မ်ား စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ဆက္လက္ျပန္ ့မပြားနိုင္ ေအာင္ သေျပသီးမွည့္ေတြက ဟန္ ့တားေပးႏိုင္ေၾကာင္း ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ Journal of Physiology and Pharmacology(ေခၚ)ေဆးပညာဂ်ာနယ္မွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ University of Rhode Island(ေခၚ)ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္မွာ သေျပသီးမွည့္ေတြကို ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ ခဲ့ရာ၊ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္မလာေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးနိုင္တယ္လို ့ အေျဖထြက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ (၂) ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ က အိႏိၵႏိုင္ငံမွာ သေျပသီးမွည့္ျဖင့္ ၾကြက္မ်ားကိုေဆးသုေတသနျပဳခဲ့ရာ၊ ေသြးထဲရွိဂလူးကို ့စ္ပမာဏကို က်ေစရံု မွ်မက၊ အစာ အိမ္အက္ဆစ္အထြက္မ်ားျခင္းတို ့ကိုပါ ကာကြယ္ေပးနိုင္တယ္လို ့အိႏိၵယေဆးဂ်ာနယ္မ်ားမွာ မွတ္တမ္းတင္ေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ (၃) အစာမေက် ရင္ျပည့္ျခင္းအတြက္ သေျပသီးကို ဆားအနည္းငယ္တို ့၍စားေပးပါ။ (၄) သေျပသီးမွည့္မ်ားဟာ ခႏၶာကို္ယ္အ တြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေနတဲ့ အင္ဆူလင္ထုတ္ေပးႏိုင္ေသာ ပန္ကရိယကို အားေကာင္းေစပါတယ္။ အဲဒီလို ပန္ကရိယကို က်န္း မာေစနိုင္တာေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို သက္သာေစနိုင္တဲ့အတြက္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၀ဒနာ သည္မ်ား သေျပသီးမွည့္ကို မၾကာခဏ စားသံုးေပးသင့္ပါတယ္။ (၅) လိပ္ေခါင္းေသြးယိုစီးသူမ်ားအေနျဖင့္ နံက္ေစာေစာ သေျပသီးမွည့္ကို ပ်ားရည္ျဖင့္စားေပးျခင္းျဖင့္ လြန္စြာ ေဆးစြမ္းထက္ေစပါတယ္္။ (၆) သေျပသီးထဲရွိ အင္ဇိုင္းဓာတ္မ်ားက အသည္းကိုက်န္းမာေစျပီး၊ အသည္းၾကီးျခင္းမွ လည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ (၇) ဦးေရျပားႏွင့္ အေရျပားယားနာမႈိစြဲျခင္းတို ့အတြက္ သေျပသီးသတၱဳရည္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ လိမ္းေပးပါ။ (၈) သေျပသီးရဲ ့သဘာ၀ခ်ိဳေအးဓာတ္က လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစပါတယ္။ (၉) ၀မ္းဗိုက္ အတြင္းထဲသို ့ မေတာ္တဆ ဆံပင္/ဆံစမ်ား နဲ ့သံမႈံ/သံစမ်ား၀င္သြားတဲ့အခါ၊ သေျပသီးစားေပးျခင္းျဖင့္ ၄င္းတို ့ကို သူ ့အလိုလို ေက်ပ်က္သြားေစေၾကာင္း ျမန္မာ့ေဆးက်မ္းမ်ားမွာ ညႊန္းဆိုထားပါတယ္္။ (၁၀) သေျပသီးမွည့္သတၱဳရည္ကို အ၀တ္ျဖင့္စစ္၍ ပုလင္းတြင္ထည့္ျပီး ၅-ရက္ခန္ ့ ၾကာတဲ့အခါမွာ အခ်ဥ္ေပါက္လာပါတယ္။ ၄င္းကို သေျပသီးပုန္းရည္လို ့ေခၚပါတယ္။ ထိုသေျပ သီးပုန္းရည္ကို ေလထိ္ုးေလေအာင့္၊ သရက္ရြက္ၾကီးျခင္း ႏွင့္ ကာလ၀မ္း ေရာဂါတို ့အတြက္ ေသာက္သံုးေပးနိုင္ပါတယ္။ (၁၁) သေျပသီးမွည့္ ၅-လံုး ကို နံက္တိုင္း ၁၅-ရက္တိတိ စားေပးရင္း၊ သေျပပင္စည္ အေခါက္မႈန္႕တစ္က်ပ္သားကို ေန႔စဥ္ ေရေအးျဖင့္ ေသာက္ေပးပါ။ အဲဒီလို အသီးေရာ၊ ပင္စည္အေခါက္မႈန္ ့တို ့ကိုပါ ေန ့စဥ္တြဲစာေပးျခင္းျဖင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ ကင္းေစနိုင္ပါတယ္။
သေျပသီးအေစ့ ႏွင့္က်မၼာေရး။ (သေျပသီးအေစ့က အတန္ငယ္ခ်ိဳဖန္ေသာအရသာရွိပါတယ္္။ သေျပတစ္ပင္လံုး၏ ေဆးဘက္ အ၀င္ဆံုး အစိပ္အပိုင္းဟာ သေျပသီးအေစ့ျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာ့ေဆးက်မ္းမ်ားတြင္သာမက၊ အေရွ ့ေတာင္အာရွေဆးက်မ္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ သိပၸံေဆးသု ေတသီမ်ားက အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သေျပသီးစားတဲ့အခါတိုင္း အေစ့ကိုပါ ၀ါးစားသင့္ ပါတယ္)
(၁) ၀မ္းပ်က္၊ ၀မ္းသြားျခင္း၊ မီးယပ္၀မ္း၊ ေသြး၀မ္းစတဲ့ ၀မ္းေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ သေျပသီးအေစ့၊ သရက္ေစ့၊ ၾကစုသီးတို႕ကို ဆတူေရာေလွာ္၍ အမႈန္ ့ၾကိတ္ေခ်ကာ တစ္ေန ့ ၂-ၾကိမ္ေသာက္ေပးပါ။ (၂) ေသြး၀မ္းသြားျခင္းအတြက္ သေျပသီးအေစ့ ေျခာက္ မႈန္႔နွင့္ သၾကားဆတူေရာ၍ တစ္ေန ့ ၂-ၾကိမ္ေသာက္ေပးပါ။ (၃) အေရျပားေပၚရွိထိခိုက္ဒဏ္ရာမ်ားႏွင့္ ခြဲစိပ္နာမ်ားေတာ္ေတာ္ ႏွင့္ မက်က္ပါက သေျပသီးအေစ့ကို ေရျဖင့္ၾကိတ္၍လိမ္းေပးပါ။ (၄) သေျပသီးအေစ့ေျခာက္ကို အမႈန္႔ျပဳကာ၊ ေရက်က္ေအးျဖင့္ ေန ့စဥ္ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ဒိဌေပ်ာက္ကင္းေစ ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ အာခံတြင္းေျခာက္ ၍ေရငတ္ျခင္း မွလည္း သက္သာလာေစပါတယ္။ (၅) သေျပေစ့ေျခာက္မႈန္ ့ ကို တစ္ေန ့ ၂-ၾကိမ္က် ၂-ဂရမ္စီ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ကိုလက္စ ထေရာ နဲ ့အဆီမ်ားကို က်ေစပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေဆးသုေတသီမ်ားကလည္း သေျပသီးေစ့ဟာ ကိုလက္စထေရာ က်ေစတဲ့ အျခားပဋိဇီ၀ေဆးမ်ားႏွင့္အျပိဳင္ အစြမ္းထက္ျမက္လွေၾကာင္း အၾကံျပဳထားၾကပါတယ္္။ (၆) ဆီးလြန္ေရာဂါ၊ အစာအိမ္အက္ဆစ္ စိမ့္ ထြက္လြန္၍ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းျပည္တည္နာမ်ားအတြက္ သေျပသီးအေစ့ ေျခာက္မႈန္ ့ကို တရုပ္တိုင္းရင္းေဆးမ်ားမွာ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္္။
သေျပပင္အရြက္ ႏွင့္ က်မၼာေရး။ (သေျပရြက္၏ အရသာဓာတ္က ေအးျမေစပါတယ္)
(၁) အပူေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ လ်ွာနဲ ့လည္ေခ်ာင္းကဲြျခင္းတို ့အတြက္ အေျပရြက္နုလတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ကို ေရနဲ ့ေရာၾကိတ္ျပီး အာ ခံတြင္းထဲ ငံုထားေပးပါ။ (၂) ျမင္းသရိုက္နာမ်ားအတြက္ သေျပရြက္ႏုသတၱဳရည္ကို ႏြားႏိုုု ့ေရာ၍့ ၇-ရက္ဆက္တိုက္ ေသာက္သံုး ေပးပါ။ (၃) ကင္းကိုက္ခံရတဲ့အခါ၊ သေျပရြက္သတၱဳရည္လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ ကင္းဆိပ္က်ေစပါတယ္။ (၄) မွက္-ျခင္မ်ားကိုက္ျခင္းမွ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့အေနျဖင့္ သေျပရြက္ကိုကိ်တ္ေျခ၍ ရလာတဲ့သတၱဳရည္ကို္ ေျခ-လက္မ်ားမွာ လိမ္းက်ံေပးပါ။ (၅) အိႏိၵႏိုင္ငံ ေဆးက်မ္းမ်ားမွာ အသည္းအားေဆးအျဖစ္ သေျပရြက္ျပဳတ္ရည္ကို တိုက္ေကြ်းေလ့ရွိပါတယ္။
သေျပပင္စည္အေခါက္ ႏွင့္ က်မၼာေရး။ (သေျပေခါက္အရသာက ဖန္ခ်ိဳသည့္အတြက္ ႏႈတ္ျ မိန္ေစ ပါတယ္)
(၁) ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္မ်ားအတြက္ ပင္စည္အတြင္းသားေခါက္ကို မီးျမွိဳက္ျပာခ်၍ နံက္-ေန ့-ည အစာစားျပီးတိုင္း ေရျဖင့္ေသာက္ ပါ။ (၂) သေျပေခါက္ကိုျပဳတ္၍ ငံုေဆးအျဖစ္ငံုေပးျခင္းျဖင့္ ခံတြင္းထဲရွိ အပူဖု-အပူနာမ်ားေပ်ာက္ကင္းကာ သြားမ်ားပါခိုင္မာလာ ပါလိမ့္မယ္။ (၃) အပူလြန္၍ေဖာက္ျပန္ျခင္း ႏွင့္ မီးယပ္ျဖဴဆင္းျခင္းတို ့အတြက္ သေျပေခါက္ကို ၃-ခြက္ ၂-ခြက္တင္ၾကိဳ၍ ေထာ ပတ္၊ ပ်ားရည္၊ သၾကားေရာကာ တစ္ေန ့ ၂-ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ (၄) သေျပေခါက္ကို ႏြားႏို ့ႏွင့္ေရာျပဳတ္၍ တစ္ေန ့၂-ၾကိမ္ ေသာက္ျပီးတိုင္း ေထာပတ္စားေပးပါ။ သည္းေျခေဖာက္ျပန္ေသာေ ရာဂါအတြက္ အေကာင္းဆံုးေဆးျဖစ္ပါတယ္္။
သတိျပဳရန္။
(က) သေျပသီးမွည့္ကို ၾကိဳက္တိုင္းအလြန္အကြ်ံမစားပါႏွင့္ ခြ်ဲသလိပ္ထ၍ ေလခ်ဳပ္ေစပါတယ္။ (ခ) ကုိယ္၀န္ေဆာင္သည္မ်ား မစားသင့္ပါဘူး။ ဓာတ္မတည့္၍ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ေစတတ္လို ့ပါ။ (ဂ) သေျပသီးစားျပီး အီလည္လည္ခံစားရတဲ့အခါ၊ ဂ်င္းစား ေပးပါ။ (ဃ) အမွည့္လြန္အသီးမ်ားစားမိပါက အစာအိမ္အခ်ဥ္ေပါက္ေစတတ္ပါတယ္။ အခ်ဥ္ေပါက္တဲ့အခါ၊ ဇီယာမႈန္ ့ကို ဆား ပုတ္ႏွင့္ ေရာေလွာ္၍ေသာက္ေပးပါ။ (င) သေျပသီး နွင့္ ပီေလာပီနံ တို ့ကို တြဲမစားသင့္ပါဘူး အဆိပ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ (စ) မၾကာ ခဏ အစာမေက်၀မ္းေၾကာတင္းသူမ်ားအဖို ့ သေျပရြက္ႏွင့္ (လံုး၀)မတည့္ပါဘူး။
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္…ေရးသားမွ်ေ၀သည္)
