၁။ ဆရာ အံဆုံးေပါက္တာ အရမ္းနာလုိ႔ ကုိက္လဲကုိက္တယ္ဆရာ။ သက္သာေစနုိင္မဲ႔နည္းေလး ေျပာျပေပးပါ။
ေမးတဲ့သူ အသက္-က်ား-မ မသိပါ။ အဲလိုပဲ ဘာမွမေျပာပဲေမးၾကတာ မနက္တိုင္း၊ ညတိုင္း၊ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း။
၂။ ဆရာ သမီးအသက္က ၂၆ပါ။ အံဆံုးေပါက္တာ နာေနလို႔ပါဆရာ။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ အၾကံေပးပါအုန္း။
အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ရာသီ၊ အိမ္ေထာင္ေရးပါ သိခ်င္တယ္။ သြားမွာျဖစ္လို႔ ေျဖလိုက္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သြားကိုက္လို႔ အခုပဲ တေယာက္ကေမးတယ္။
အံဆံုးဆိုတာ လူၾကီးသြား စုစုေပါင္း (၃၂) ေခ်ာင္းထဲက အထက္-ေအာက္၊ ဘယ္-ညာ ေနာက္ဆံုးက သြား (၄) ေခ်ာင္း ျဖစ္တယ္။ တိတိက်က်ဆိုရင္ တတိယေျမာက္ အံသြားေတြျဖစ္တယ္။ အသက္ ၁၂ ႏွစ္ကေန ၂၅ ႏွစ္အတြင္းေပါက္တယ္။ လူဦးေရ ၃၅% မွာ အံဆံုးမေပါက္ၾကပါ။ Impacted wisdom teeth အံဆံုးေပါက္ မထြက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါဆိုတာ ရွိတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာထဲမွာ မတူတာေတြ ရွိတယ္။
• Mesioangular impaction ဆိုတာ ၄၄%မွာျဖစ္တဲ့ အမ်ားဆံုးအမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ အံဆံုးက ေရွ႕ဖက္ဆီကို ေငါထြက္ေနတာမ်ိဳး။ အထက္ အံဆံုးဆိုရင္ ႏုတ္ရတာ အခက္ဆံုးနဲ႔ ေအာက္အံဆံုးဆိုရင္ ႏုတ္ရတာ သိပ္လြယ္တယ္။
• Vertical impaction ဆိုတာက ၃၈% သြားဖံုးအထက္ကို ထြက္မလာႏိုင္တာမ်ိဳး။
• Distoangular impaction ဆိုတာက ၆% အံဆံုးက ေနာက္ဖက္ဆီ ကေစာင္းထြက္ေနတာမ်ိဳး။ ေအာက္အံဆံုးဆိုရင္ ႏုတ္ရတာအခက္ဆံုးနဲ႔ အထက္အံဆံုး ဆိုရင္ ႏုတ္ရတာ သိပ္လြယ္တယ္။
• Horizontal impaction ဆိုတာ ၃% အံဆံုးက ေဘးဖက္ဆီကို ၉ဝ ဒီဂရီေစာင္းထြက္ေနတာမ်ိဳး။
• အထက္အံဆံုးက သြားဖံုးကပြင့္ေနျပီး ထြက္မလာႏိုင္လို႔ ႏုတ္ရရင္ အရိုးကို ဖယ္ေပးရတတ္တယ္။
Partial eruption အံဆံုးက အကုန္မထြက္ႏိုင္ရင္ အေပၚမွာ အဖံုးလိုျဖစ္ေနတာကို Operculum ေခၚတယ္။ သူ႔ေအာက္မွာ ဗက္တီးရီးယားေတြ ေအာင္းေနႏိုင္တယ္။ သြားတိုက္တံနဲ႔ လုပ္ေပးတာလဲ မရျဖစ္ေနတတ္တယ္။ အပ္မပါတဲ့ ေဆးထိုးပိုက္ သံုးျပီး လုပ္ႏိုင္တယ္။ ျပီးရင္ Hydrogen peroxide ေဆးရည္နဲ႔ ေဆးပါ။ နီရဲျပီးေရာင္ေနမယ္။ ပါးစပ္ဟလို႔ ခက္မယ္။ ခံတြင္းနံ႔ ဆိုးလာမယ္။ Extraction သြားႏုတ္ရမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Operculectomy ခြဲစိတ္ရမယ္။ ခြဲစိတ္တာေၾကာင့္ အာရံုေၾကာကိုထိခိုက္မိရင္ လွ်ာထံုတာ ယာယီျဖစ္ေနမယ္။ ကံမေကာင္းရင္ တသက္လံုး ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္ေရာင္တာျဖစ္ေနတာကို Chronic pericoronitis ေခၚတယ္။ Paradental cyst အိတ္လိုလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
သြားထိခိုက္မိတာ၊ သြားပိုးစားတာ၊ ေသြးအေလွ်ာက္လို႔ ေသေနတဲ့သြားေတြေၾကာင့္ သြားပိုးဝင္တာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္တာဟာ သြားထဲက Pulp အေပ်ာ့လႊာမွာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သြားအနားက Bone အရိုးမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Gum tissue သြားဖံုးတစ္ရွဴးမွာလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ပဋိဇီဝေဆးေတြက ဗက္တီးရီးယားေတြကို ေသေစႏိုင္ေပမဲ့ ေသေနတဲ့သြားကိုေတာ့ သက္ေရာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။ ဗက္တီးရီးယားေတြက ပဋိဇီဝေဆးယဥ္တာေတြလဲရွိတယ္။ Erythromycin (အရစ္သရိုမိုင္စင္)၊ Metronidazole (မက္ထရို ႏိုက္ဒါေဇာလ္)၊ Amoxicillin (အေမာက္ဆလင္) နဲ႔ Cephalosporins (ကက္ဖလိုစပိုရင္) ေဆးေတြကိုေပးတယ္။
အနာအကိုက္သက္သာေဆးတခုခုလိုပါမယ္။ ဥပမာ Ibuprofen 200-400 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္။ သြားနဲ႔ခံတြင္းမွာ တခုခုျဖစ္တာတိုင္းအတြက္ ဆားနဲ႔ ေရေႏြးသံုးျပီး ခံတြင္းေဆးတာေကာင္းတယ္။ ေလးညွင္းငံုတာက ထံုတဲ့အစြမ္းရတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
