Hepatitis C prevention အသည္းေရာင္စီပိုး ကာကြယ္နည္း
၁။ မဂၤလာပါ။ ေယာက္်ားေလးပါ။ အသက္ ၄၈ ႏွစ္၊ အိမ္ေထာင္ရွ။ိ C ပိုးေသေဆးေသာက္ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းၿပီးသားပါ။ အိမ္ေထာင္ဖက္မွာ C ပိုးရွိေန အကာကြယ္မယ့္လိင္ဆက္ဆံလွ်င္ ကြ်န္ေတာ့ကို C ပိုးျပန္လည္ကူးစက္ ႏိုင္ပါသလားခင္ဗ်ား။
၂။ ကြၽန္မေယာက္ခမပါ။အသက္က ၅၂ ရိွပါၿပီ။ AIDS က လြန္ခဲ့တဲ့ဆယ္ႏွစ္ထဲက ရိွပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ငါးလေလာက္က အသဲေျခာက္ၿပီး c ပိုးျဖစ္ေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ ဝမ္းလဲခဏခဏေလ်ာပါတယ္။ ၿပီခဲ့တဲ့လက ေသြးအန္ၿပီး ေသြးဝမ္းေတြသြားလို႔ ေဆးရံုတင္လိုက္ပါတယ္။ ဆရာကေတာ့ အသဲေတာ္ေတာ္ေျခာက္ေနၿပီလို႔ေျပာတယ္႐ွင့္။ လူကေတာ့ ပိန္တာေလးျဖစ္ေနပါၿပီ။ ကြၽန္မက ကေလးရိွေတာ့ ဘယ္လိုကူးစက္တတ္လဲသိခ်င္လို႔ပါ႐ွင့္။
cပိုးလို႔ေရးတာ အေတာ္အဖတ္ရခက္တယ္။ အဲလိုေရးေမးသူေတြ မနည္းပါ။ ကူးဆက္လို႔ေရးတာကိုလည္း ျပင္လိုက္တယ္။ အဲလိုမွားသူေတြ မနည္းပါ။
၃။ ဆရာ႐ွင့္ ဦးေလးက စီပိုး႐ွိၿပီး၊ အဖြားကဘီပိုးျဖစ္ေနလို႔ပါ႐ွင့္။ အတူေနသူေတြပါ ကူးလားလို႔ သိခ်င္လို႔ပါ။
အသည္းေရာင္စီပိုး ေသြးကေနတဆင့္ကူးစက္တယ္။ စီပိုးရွိေနသူတဲ႔ေသြးက ကိုယ့္ေသြးထဲဝင္လာႏိုင္ရင္ကူးတယ္။ ပိုးပါေနတဲ့ေသြး သြင္းမိရင္ကူးတယ္။ ပိုးရွိနနသူလွဴတဲ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းလက္ခံမိရင္၊ ေသြးမစစ္ဘဲသြင္းရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ေသြးေသြးခ်င္းထိတာ၊ နားကပ္လဲဝတ္တာ၊ မုတ္ဆိပ္ရိတ္ဒါး၊ သြားတိုက္တံ၊ လက္သဲညွပ္တြဲသံုးတာ၊ တက္တူးထိုးတာ၊ ဟိုေနရာ ဒီေနရာ ကြင္းတပ္တာေတြကေန ကူးႏိုင္တယ္။ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေတြ၊ ေသြးနဲ႔ ေသြးထဲကပစၥည္းသြင္းရသူေတြ၊ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းလွဴတာ လက္ခံရသူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္ေဆးေနရသူေတြ၊ ေဆးရံုမွာ အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ၊ HIV ပိုးရွိေနသူေတြ ကူးႏိုင္တယ္။
လိင္ဆက္ဆံရာကေနလည္း ကူးႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခြင့္အလမ္း နည္းတယ္။ က်ား-က်ားလိင္တူမွာ ပိုကူးစက္ႏိုင္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံဘက္ မ်ားသူေတြ၊ ဆက္ဆံဘက္မွာ တျခားလိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုရွိေနရင္၊ လိင္ဆက္ဆံတာ ၾကမ္းတမ္းရင္၊ ကူးစက္ဘို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမယ္။ လိင္လမ္းကေနကူးတာ HIV နဲ႔ B တို႔ေလာက္ မဟုတ္ပါ။ တလင္တမယား လိင္ကေနကူးတယ္ဆိုတာ ရွားပါတယ္။
စီပိုးရွိတဲ့မိခင္ကေန ကေလးကို ၄-၅% ေလာက္သာ ကူးေစႏိုင္တယ္။ ဖေအမွာ စီပိုးရွိေနေပမဲ့ သူ႔ကေလးကို ေသြးမထိမခ်င္း မကူးပါ။ ပိုးရွိတဲ့မေအက ႏို႔တိုက္တာနဲ႔ မကူးပါ။ ရာသီေသြးကေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္။
စီပိုးရွိေနသူဟာ ေသြးမလွဴရပါ၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမလွဴရပါ၊ သုတ္ပိုးမလွဴရပါ။ ပိုးရွိေနသူခ်က္ျပဳတ္တာစားမိလို႔ မကူးပါ။ လက္တြဲတာ၊ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ေခြ်း၊ သြားရည္၊ မ်က္ရည္ေတြကေနမကူးပါ။ ပန္းကန္၊ ဇြန္း၊ ဖန္ခြက္၊ အိုး-ခြက္ အတူသံုးလို႔ မကူးပါ။ ရင္ခ်င္းအပ္-ပါးခ်င္းကပ္-လက္ဆြဲ ႏုတ္ဆက္တာေတြကေန မကူးပါ။ အသာအယာ ႏုတ္ခပ္ခ်င္း စုပ္တာနဲ႔လဲ မကူးပါ။ ေရအတူေသာက္လဲ မကူးပါ။ ျခင္နဲ႔ အင္းဆက္ပိုးေတြကေနကူးစက္တာ မေတြ႔ေသးပါ။ စီပိုးကာကြယ္ေဆး မရွိေသးပါ။
စီပိုးရွိေနရင္ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲ
ေသြးစစ္လို႔ စီပိုးေတြ႔ေပမဲ့ ၇ဝ-၈ဝ% မွာဘာမွ မခံစားရသလိုရွိေနမယ္။ ခံစားရသူေတြမွာလဲဆိုးတာမပါဘူး။ ကိုယ္ပူ၊ အားယုတ္၊ အစားပ်က္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္၊ ဗိုက္နာ၊ ဆီးအေရာင္ရင့္၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အဆစ္နာ၊ ဆီး-အသားအေရ-မ်က္လံုး ဝါ၊ ရက္တိုေရာဂါလကၡဏာေတြဟာကူးစက္ပိုးဝင္လာခဲ့တဲ့ေနာက္ ၆-၇ ပါတ္အၾကာမွာ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ၂ ပါတ္ကေန ၆ လ လဲ ၾကာႏိုင္တယ္။ သူတို႔အထဲက ၆ဝ-၈၅% က နာတာရွည္ ျဖစ္လာရင္ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ရွိတဲ့သူေတြမွာသာရွိမယ္။ သူ႔အသည္းက ပ်က္စီးစျပဳလာမယ္။ ႏွစ္ေတြၾကာမွလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္ဆိုတာ ဆိုးဝါးတဲ့ေရာဂါတခုျဖစ္တယ္။ ၅-၂ဝ% ဟာ အႏွစ္ ၂ဝ-၃ဝ အတြင္း အသည္းေျခာက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ၁-၅% ဟာ အသည္းေျခာက္တာ ဒါမွမဟုတ္ အသည္းကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
သစ္ထူးလြင္မွ သတင္းမ်ားကို မလႊတ္တမ္းဖတ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေအာက္က (F)follow ဆိုတာေလးကို click လုပ္လိုက္ပါ။ အမွန္ျခစ္(✔)ေလးျဖစ္သြားရင္ ရပါၿပီ။ သတိ - follow အေရွ႕မွာ အမွန္ျခစ္(✔)ေလး ရွိေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ follow လုပ္ၿပီးသားမို႔ပါ။ ထပ္လုပ္စရာမလုိပါဘူး၊
Labels:
က်န္းမာေရး
မွတ္ခ်က္ေရးသားလုိတဲ့ စာဖတ္ပရိတ္မ်ား ေတာင္းဆုိခ်က္အရ ဖြင့္ေပးလုိက္ပါျပီ။ မွတ္ခ်က္မ်ား ေရးသားႏုိင္ပါျပီ။
ေနာက္ဆုံးရ သတင္းမ်ားကုိ ေအာက္ပါ Tweets မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Tweets ရဲ ့ေဘးေဘာင္တန္းကုိ ဆဲြခ်ျပီ မိမိတုိ ့စိတ္၀င္စားတဲ့ သတင္းေခါင္းစဥ္ ေအာက္က Link ကုိ ႏွိပ္ျပီ အျပည့္အစုံဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။
Tweets by @thithtoolwin