ဆရာမဂၤလာပါ ကၽြန္မ အသက္ ၄၂ ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္၊ ကေလးမရွိပါ။ ၂၀၁၅ မွာ သားအိမ္အလံုးေၾကာင့္ သားအိမ္နဲ႔ပတ္သာတာ အားလံုးထုတ္ထားရပါတယ္ဆရာ။ ကၽြန္မရဲ႕ လက္ေကာက္ဝတ္အဆစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးနဲ႔ ဒူးေခါင္းႏွစ္ဖက္လံုး နာသလိုကိုက္ေနၿပီး ေျခသလံုးႏွစ္ဖက္လံုးတင္းၿပီး ထိုင္ထမေကာင္းပဲ နာေနလို႔ အေထြေထြ အထူးကုျပၾကည့္ၿပီး ေဆးစစ္ခ်က္နဲ႔ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြပါဆရာ ေဆးစစ္ခ်က္အရ ကၽြန္မက vitamin D အား အရမ္းနည္းတယ္ PTH Intact အရမ္းျမင့္တယ္၊ ႏွလံုးႀကီးေနတယ္၊ အဆီမ်ားတယ္၊ calcium နည္းတယ္ေျပာပါတယ္ ဆရာ။ အရမ္းစိုးရိမ္ရပါသလားဆရာ။ Vitamin D, PTH Intact နဲ႔ ႏွလံုးႀကီးတဲ့ အေၾကာင္းေလးေတြလည္း သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္နဲ႔ စားသင္တဲ့အစားအစာ ေရွာင္ရမဲ့အစားအစာေလးေတြလဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။
PTH intact ဆိုတာဘာလဲ
လူတိုင္းမွာ ပါရာသိုင္းရြိဳက္ဂလင္း ၄ ခုစီရွိတယ္။ လည္ပင္းၾကီးအိတ္ေခၚ သိုင္းရြိဳက္ဂလင္းေနာက္မွာ ကပ္ေနတယ္။ သူတို႔က ေသြးနဲ႔ အရိုးမွာရွိၾကတဲ့ ကယ္လ္စီယမ္ဓါတ္၊ ဗီတာမင္ဒီနဲ႔ ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္ဓါတ္ဆိုင္တယ္။ Parathyroid hormone (PTH) ကိုထုတ္ေပးေနတယ္။ Parathormone လို႔လည္းေခၚတယ္။
ေသြးထဲမွာ ကယ္လ္စီယမ္ဓါတ္ေတြမ်ားေနရင္ Hyperparathyroidism ဟိုက္ပါပါရာသိုင္းရြိဳက္ေရာဂါလား၊ ေက်ာက္ကပ္ နာတာရွည္ေရာဂါလားစစ္ရမယ္။
PTH level မ်ားေနရင္
ကယ္လ္စီယမ္နည္းတာစားရမယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးျခင္း၊ Vitamin D ဗီတာမင္ဒီေဆးေပးျခင္း၊ Phosphate binders ေဆးေပးျခင္း၊ Calcimimetics ကယ္လ္စီယမ္နည္းေဆးေပးျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္လဲျခင္းေတြလုပ္ရမယ္။
ပါရာသိုင္းရြိဳက္ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
Osteoporosis အရိုးအားနည္းျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္ျခင္း၊ ဆီးမ်ားျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း၊ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း၊ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ အရိုး-အဆစ္ေတြနာျခင္း၊ Calcium levels မ်ားျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ စိတ္မၾကည္လင္ျခင္း၊ မွတ္ဥာဏ္နည္းျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း။
ေသြးထဲမွာ ကယ္လ္စီယမ္မ်ားေနတာဟာ Primary hyperparathyroidism (PHPT) အေၾကာင္းခံမရွိပဲျဖစ္တဲ့ ဟိုက္ပါ ပါရာသိုင္းရြိဳက္ေရာဂါကေနပိုျဖစ္ေစတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ေသြးထဲမွာ ကယ္လ္စီယမ္ 10.1 ထက္မ်ားေနရင္ Adenoma အက်ိတ္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Secondary hyperparathyroidism အေၾကာင္းခံရွိတဲ့ ဟိုက္ပါပါရာသိုင္းရြိဳက္ေရာဂါ
နာတာရွည္ ဗီတာမင္ဒီနည္းလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းလို႔ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေစတာကိုေခၚတယ္။ PTH levels မ်ားေနတာေတြ႔မယ္။
ပါရာသိုင္းရြိဳက္ တခုတည္းသာရွိေနလည္း ေနႏိုင္တယ္။ ေလးခုလံုမရွိရင္ေတာ့ ကယ္လ္စီယမ္ေတြလည္းနည္းေနမယ္။ Hypoparathyroidism ဟိုက္ပိုပါရာသိုင္းရြိဳက္ေရာဂါရမယ္။ လည္ပင္းၾကီးေရာဂါခြဲစိတ္ကုသတဲ့အခါ အဲတာေလးခုလံုး ပါသြားတတ္တယ္။
ဗီတာမင္ဒီနည္းေနရင္ အရိုးေတြ ၾကြက္သားေတြ နာမယ္။ ေနေရာင္နဲ႔ထိေတြ႔ရတာနည္းရင္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Osteomalacia ေခၚ အရိုးအားနည္းလို႔ အရိုးက်ိဳးလြယ္မယ္။
Primary hyperparathyroidism ျဖစ္ရင္ ခြဲစိတ္ရမယ္။ ၉% ေပ်ာက္ကင္းမယ္။ ပါရာသိုင္းရြိဳက္အက်ိတ္ေလးခုလံုး ထုတ္မယ္။ Adenoma လည္းထုတ္မယ္။
ဗီတာမင္ဒီနည္းေနရင္ ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္တယ္။ အားနည္းမယ္။ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ အရိုးေတြနာမယ္။ ၾကြက္သားေတြ နာမယ္။ အရိုးကုန္ခမ္းမယ္။ ဆံပင္ကြ်တ္မယ္။ အနာက်က္တာ ေႏွးမယ္။
Parathyroid hormone ပါရာသိုင္းရြိဳက္ေဟာ္မုန္း ပံုမွန္ 10-65 pg/mL or 10-65 ng/L ရွိရမယ္။
ကယ္လ္စီယမ္မ်ားတဲ့အစားအေသာက္ေတြကေတာ့ တို႔ဖူး၊ ဆယ္လ္မြန္ငါး၊ ဆာဒင္းငါး၊ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္၊ ပဲပင္ေပါက္၊ ပဲသီး၊ ပင္လယ္စာေတြျဖစ္တယ္။ ဝက္သား၊ ၾကက္သားနဲ႔ မုန္လာဥနီေတြမွာ ကယ္လ္စီယမ္မပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
