HIV: How it spreads ဘယ္လိုကူးစက္လဲ
HIV ပိုးဟာ လိင္ဆက္ဆံရာမွ ကူးစက္တယ္လို႔သိရပါတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ အမိ်ဳးသမီး အမ်ိဳးသားက ထြက္တဲ့ အရည္ေတြနဲ႔ ထိမိရင္ကူးစက္တယ္လို႔သိပါတယ္။ ကြန္ဒြမ္ကို စနစ္တက်အသံုးၿပဳရင္ေရာ ကူးစက္နိဳင္ပါသလား။ အမ်ိဳးသမီးဆီကထြက္တဲ့ အရည္က ကြန္ဒြမ္ နဲ႔မဆိုင္တဲ့့ေနရာေတြကို ထိမိရင္ေရာ ပိုးကူးစက္နိုင္ပါသလား။ ကူးစက္နိုင္ေခ် ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။ ကြန္ဒြမ္ ခြ်တ္တဲ့အခါ လက္နဲ႔ထိမိရင္ေရာ ကူးစက္နိုင္ေခ်ရွိပါသလား။ ဆပ္ၿပာသံုးၿပီး သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ရင္ေရာ ပိုးကူးစက္ႏို္င္ေခ် ေလ်ာ့က်ႏိုင္ပါသလား သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
• HIV ပိုးကဘယ္မွာေနလဲ
- Blood ေသြး၊
- Pre-seminal fluid ေယာက္်ားလိင္စိတ္ျဖစ္လို႔ထြက္တဲ့အရည္၊
- Semen ေယာက္်ား လိင္ဆႏၵျပည့္ဝလို႔ထြက္တဲ့အရည္၊
- Vaginal fluids အမ်ိဳးသမီး ေမြးလမ္း-လိင္လမ္းကအရည္၊
- Breast milk မိခင္ႏို႔ရည္၊
- Rectal (anal) mucous စအိုအတြင္းဖံုးအလႊာ။
• တျခားကိုယ္ခႏၶာအရည္ေတြျဖစ္တဲ့ ဝမ္း၊ ဆီး၊ ႏွပ္၊ ႏွာရည္၊ မ်က္ရည္၊ သြားရည္၊ ေခြ်း၊ အန္ဖတ္ေတြထဲမွာ HIV ပိုးပါေနႏိုင္ေပမဲ့ ကူးစက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ မပါဘူး။ သတိထားဘို႔က အဲဒီအရည္တခုခုကို ေသြးေရာေနရင္ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။
• က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြဟာ ဒါေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ေနၾကရတယ္။
- Blood ေသြး၊
- Amniotic fluid ေရျမြာရည္၊
- Cerebrospinal fluid ခါးရိုးထဲကေဆးစစ္ဘို႔ထုတ္ယူတဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔ဆက္ေနတဲ့ အရည္၊
- Synovial fluid အဆစ္ထဲကအရည္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ႏိုင္မယ္။ HIV ပိုးေတြပါတယ္။
• အဲဒီ ပိုးပါေနတာေတြက ေနာက္တေယာက္ကို ဘယ္လိုကူးစက္လာႏိုင္သလဲ။
(၁) လိင္ဆက္ဆံမႈ။ မိန္းမ ဗဂ်ိဳင္းနား၊ ေယာက္်ား-မိန္းမ စအိုလမ္း၊ ေယာက္်ား-မိန္းမ ပါးစပ္လမ္းေတြကေန ဝင္လာႏိုင္တယ္။
- ကိုယ့္ေသြးထဲကို ဘယ္လိုေရာက္မလဲ။ ဗဂ်ိဳင္းနား၊ မိန္းမကိုယ္၊ က်ားလိင္တံ၊ စအိုလမ္း၊ ပါးစပ္ေတြမွာ ရွိေနႏိုင္တဲ့ မ်က္စိနဲ႔ျမင္ႏိုင္ေအာင္ၾကီးတဲ့ အနာအဆာေတြကေနဝင္မယ္။ အလားတူ အဲလိုေနရာေတြမွာ အႏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးနဲ႔သာ ျမင္ႏိုင္ေအာင္ေသးတဲ့ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေလးေတြကေန ပိုးေတြဝင္လာႏိုင္တယ္။ အနာအဆာေတြ ဆိုတာ လိင္လမ္းေရယံု၊ ဆစ္ဖလစ္နာေတြပါဝင္တယ္။
- လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ (ဆစ္လိစ္၊ ရႏို၊ ေရယံု) တခုခုရွိေနသူမ်ိဳးမွာ HIV ပိုးက ပိုျပီး ဝင္လာေစႏိုင္တယ္။
- လိင္ဆက္ဆံရာမွာ နမ္းတာ၊ ႏွိပ္နယ္ကိုင္တြယ္တာ၊ က်ား-မ အာသာေျဖတာသက္သက္ဆိုရင္ မကူးစက္ပါ။
- ကြန္ဒြမ္ စနစ္တက်သံုးရင္လဲ မကူးပါ။
(၂) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္၊ ကေလးေမြးဖြါးေနစဥ္၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနစဥ္အခ်ိန္ေတြမွာ ပိုးေတြပါေနတဲ့ ေသြးနဲ႔ ေရျမြာရည္ေတြကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ကေလးေမြးျပီးေနာက္မွာလဲ မိခင္ႏို႔ကေနကေလးကို ကူးစက္လာႏိုင္တယ္။
(၃) ေဆးထိုးနည္းလမ္း။ ေဆးကုရာမွာျဖစ္ျဖစ္၊ မူယစ္ေဆးသံုးရာမွာျဖစ္ျဖစ္ ေဆးထိုးအပ္ကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္။
- အလုပ္အကိုင္နည္းလမ္းေၾကာင့္ ကူးစက္ႏိုင္ေျခ။ ပိုးရွိေနသူေတြကို ေဆးကုေနရတာ၊ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေပးရတာကေနလဲ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ေသြးနဲ႔ ပိုးပါႏိုင္တဲ့ ကိုယ္ခႏာအရည္ေတြက တနည္းနည္းနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ထဲဝင္လာရင္၊ ေဆးထိုးေပးရတာ၊ အနာေဆးထည့္ရတာ၊ ေသြးသြင္းေပးရတာ၊ ေသြးစတာေတြ စစ္ေပးရတာ၊ ကေလးေမြးေပးရတာ၊ ခြဲစိတ္ကသုသေပးရတာ၊ HIV လူနာေတြရွိေလမထား လူစုလူေဝးကို ေဆးစစ္ေပးရတာေတြကေန ကူးစက္တာျဖစ္တယ္။
• က်န္တဲ့ စာထဲထည့္မေရးတာေတြကိုေတာ့ ကူးႏိုင္မကူးႏိုင္ စဥ္းစားၾကံဆရပါမယ္။ ဥပမာ ကြန္ဒြမ္ ကေန အကုန္ကာကြယ္မယ္ဆိုတာမွာ ကြ်တ္သြားရင္၊ ေပါက္ျပဲသြားရင္၊ အရည္အေသြးမမွန္ရင္၊ အသံုးျပဳနည္းမမွန္ရင္၊ ျပန္ခြ်တ္တဲ့အခါ အရည္ေတြက အနာအဆာရွိတဲ့ေနရာနဲ႔ ထိမိတာကေန ကူးစက္ႏိုင္ပါမယ္။ ေသြးဆိုတာမွာလဲ ရာသီေသြးလဲပါတယ္။ အာသာေျဖလို႔ မကူးလို႔ဆိုေပမဲ့ ပိုးပါအရည္ထြက္လာလို႔ တဖက္သားမွာ အနာအဆာ ရွိေနရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ထိမိတိုင္းကူမယ္လို႔လဲ မထင္သင့္ပါ။
• HIV ပိုးဟာ လူ႔ကိုကေနအျပင္ေရာက္ရင္ ၾကာၾကာမရွိပါ။ မိနစ္ေတြနဲ႔ နာရီေတြအထိသာ ရွင္ႏိုင္တယ္။ မိနစ္ အနည္းငယ္လို႔ ေျပာရင္ မလြဲပါ။ ရက္အထိမရွင္ပါ။ သူတု႔ရဲ႕ ေရာဂါရႏိုင္စြမ္းကလဲ ကိုယ္ထဲထြာက္ေနရတာ ၾကာေလေလ နည္းလာေလေလျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ပုခ်ိန္ ၉၈႕၆ ကိုသာႏွစ္သက္လို႔ ဒိထက္ေအးရာမွာ ၾကာၾကာ မရွင္တာျဖစ္တယ္။
• သန္႔ရွင္းေရးမွာ ေရနဲ႔ ဆပ္ျပာသံုးတာေကာင္းပါတယ္။ Chlorie tablet ေရသန္႔ေဆးလဲေခၚတဲ့ Bleaching powder ခြ်တ္ေဆးကိုလဲ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ Hydrgen peroxide ကိုလဲသံုးႏိုင္တယ္။
• ေနာက္ဆံုး သံသယရွိေနရင္ သံသယအျပဳအမူျဖစ္ျပီးေနာက္ ၃ လေနရင္ ေဆးစစ္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Health Guide
https://www.facebook.com/mmhealthguide
သစ္ထူးလြင္မွ သတင္းမ်ားကို မလႊတ္တမ္းဖတ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေအာက္က (F)follow ဆိုတာေလးကို click လုပ္လိုက္ပါ။ အမွန္ျခစ္(✔)ေလးျဖစ္သြားရင္ ရပါၿပီ။ သတိ - follow အေရွ႕မွာ အမွန္ျခစ္(✔)ေလး ရွိေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ follow လုပ္ၿပီးသားမို႔ပါ။ ထပ္လုပ္စရာမလုိပါဘူး၊
Labels:
က်န္းမာေရး
မွတ္ခ်က္ေရးသားလုိတဲ့ စာဖတ္ပရိတ္မ်ား ေတာင္းဆုိခ်က္အရ ဖြင့္ေပးလုိက္ပါျပီ။ မွတ္ခ်က္မ်ား ေရးသားႏုိင္ပါျပီ။
ေနာက္ဆုံးရ သတင္းမ်ားကုိ ေအာက္ပါ Tweets မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Tweets ရဲ ့ေဘးေဘာင္တန္းကုိ ဆဲြခ်ျပီ မိမိတုိ ့စိတ္၀င္စားတဲ့ သတင္းေခါင္းစဥ္ ေအာက္က Link ကုိ ႏွိပ္ျပီ အျပည့္အစုံဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။
Tweets by @thithtoolwin