၁။ ဆရာကၽြန္မကအသက္ ၆၂ ႏွစ္ပါ။ အရိုးပါးေနတယ္လို႔ဆရာဝန္ကေျပာပါတယ္။ လက္ေကာက္ဝတ္လည္း က်ိဳးထားၿပီးပါၿပီ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ဘာေဆးေတြ အျမဲေသာက္ရမလဲသိခ်င္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာရွင့္။
၂။ က်မ၏အေမပါ။ အသက္ကေတာ့ ၅၈ နစ္ပါ။ အသြားအလာမရွိပါ။ အထိုင္မ်ားပါသည္။ ေသြးဆံုးျပီး ကတည္းက ဒူးေခါင္းအေကြးအဆန္႔ ခက္ခဲလာပါ တယ္ရွင့္။ အိမ္သာအတက္အဆင္းလည္း အဆင္မေျပပါ။ ဓါတ္မွန္ ရုိက္ေသာ္လည္း ဘာေရာဂါမွမရွိပါ။ ဒူးေခါင္းျပန္ေကာင္းလာေအာင္ ဘယ္လိုျပဳမူေနထိုင္ရမည္ကို ညႊန္ၾကားေစလိုပါတယ္။
၃။ ဆရာရွင့္ ေမးစရာရွိလို႔ေမးခြင့္ျပဳပါ အေမအသက္က ၆၅ ႏွစ္ ရွိပါျပီ။ အခုမိုးတြင္းမွာ ေခ်ာ္လဲသြားလို႔ လက္ေကာက္ဝတ္ႏွင့္ တင္ပဆံု႐ိုးအက္သြားပါတယ္။ အ႐ိုးသိပ္သည္းဆတိုင္းေတာ့ အ႐ိုးပြေနတယ္ေျပာပါတယ္။ ေဆးထိုးလို႔ရတယ္ေျပာပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ခံေသာေဆးကို တစ္ခါထိုးတာႏွင့္ ေန႔တိုင္း တစ္ေန႔တစ္လံုးႏႈံးႏွင့္ တစ္ႏွစ္ထိုးတာ ဘယ္နည္းမွာ အက်ဳိးအာနိသင္ ကြာျခားမႈႏွင့္ ဆိုးက်ဳိးရွိမရွိသိခ်င္ပါတယ္။
၄။ ကြ်န္ေတာ့္အေမက ရန္ကုန္မွာေနပါတယ္။ အသက္က ၅၈ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ေရာဂါျဖစ္တာက ေအာက္ပိုင္း ပူတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေတြပူတယ္။ ေဆးထိုးေဆးေသာက္ လုပ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ပါတတ္ခန္႔က အ႐ိုးကိုစစ္တဲ့ စက္ဆိုလား အခမဲ့စစ္ေပးတယ္ဆိုလို႔ စစ္ၾကည့္တာ အ႐ိုးပါးတာ အဆင့္ ၃ ကိုေရာက္ေနၿပီေျပာပါတယ္။ အဲတာနဲ႔ ေဆေပးလိုက္ပါတယ္တဲ့။ တစ္ပါတ္ကို တစ္လံုးေသာက္ရတဲ့ေဆး။ အ႐ိုးပါးေရာဂါျဖစ္တဲ့သူ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေလးေတြ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ္က ႏိုင္ငံျခားမွာဆိုေတာ့ အေဝးကပဲဂရုစိုက္ ႏိုင္ပါတယ္။
၅။ ဆရာခင္ဗ်ာ။ osteoporosis နဲ႔ osteomalacia မွာ ဘယ္ဒင္းက အ႐ိုးပြျပီး ဘယ္ဟာက အ႐ိုးပါးတာပါလဲခင္ဗ်ာ။ Porosis ကို ပြတယ္လို႔ မွတ္သားထားေနမိလို႔ပါ။
၆။ အေမ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ လခန္႔က ေခ်ာ္လဲေတာ့ အရိုးအထူးဆရာက ျမီးေညာင့္ရိုးက်ိဳး သြားပါတယ္။ ဓါတ္မွန္အရ ေက်ာရိုးမၾကီးကလဲ စိုးရိမ္ေလာက္ေအာင္ ပါးေနပါတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီအတြက္ Bifosa 70 ကို တပတ္တလံုး ေသာက္ခဲ့တာ အခုဆို ၃ လ နီးပါးျဖစ္လာျပီ။ တိုက္ဆိုင္မႈတခုက အသက္ ၇၁ နွစ္အထိ သြားမနာဘူးတဲ့ အေမက အခုအခါ ဟိုသြားကနာ ဒီသြားကနာ ခဏခဏျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒါ bifosa 70 ေၾကာင့္လား။ ေဆးရဲ ့ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြက ဘာေတြလဲ။ ေရရွည္စြဲေသာက္လို႔ရပါသလား။ တျခားပတ္သက္ရာ သိသင့္သည္မ်ားကိုလဲ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖၾကားေပးပါခင္ဗ်ား။ ၾကာရွည္ေသာက္ရင္ ေမးရိုးေဆြးတတ္တယ္ဆိုတာၾကားဘူးပါတယ္။ မွန္ပါသလားခင္ဗ်ား။
Osteomalacia ဟာ အရိုးေတြေပ်ာ့တာလို႔ဆိုပါတယ္။ အရိုးတည္ေဆာက္ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္နဲ႔ ကယ္လ္စီယမ္ ေတြနည္းလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ကယ္လ္စီယမ္ေတြကို ျပန္လည္စုပ္ယူတာက လိုတာထက္မ်ားလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယနည္းကို ပါရာသိုင္းရြိဳက္ အလုပ္ပိုလုပ္တာကေန ဆက္ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြမွာ Osteomalacia ျဖစ္တာကို Rickets လို႔ေခၚတယ္။ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါလို႔ အစဥ္အလာဘာသာျပန္တယ္။ Osteoporosis ဆိုတာက အရိုးထုထည္နဲ႔ သိပ္သည္းဆနည္းလာတာျဖစ္တယ္။ က်ိဳးလြယ္ေစတယ္။ Bone mineral density (BMD) တိုင္းရင္ နည္းေနမယ္။
Osteoporosis (ေအာ္စတီယို ပိုရိုးဆစ္) ကို အရိုးအားနည္းေရာဂါ၊ ဒါမွမဟုတ္ အရိုးပြေရာဂါလို႔ ဘာသာျပန္တာ သင့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး၊ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ အဲလိုျဖစ္တာကို Osteoporosis (ေအာ္စတီယို ပိုရိုးဆစ္) လို႔ေခၚတယ္။ အရိုးအားနည္းတာေျပာလဲ မွန္တယ္။ အားနည္းေတာ့ က်ိဳးလြယ္မယ္။ အရိုးေရာဂါထဲမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
ကယ္လ္စီယမ္နဲ႔ တျခားဓါတ္ေတြကို စစ္ေဆးရင္ နည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။ လူၾကီးပံုမွန္ 9.0 to 10.5 mg/dL နဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ 2.25 to 2.75 mmol/L လို႔ အေျဖထြက္မယ္။ ကေလးဆိုရင္ 7.6 and 10.8 mg/dL ဒါမွမဟုတ္ 1.9 to 2.7 mmol/L လို႔ အေျဖထြက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္လာရင္ တဝက္ေလာက္မွာျဖစ္တယ္။ အရိုးတခုခုက်ိဳးျပီး ေဆးရံုေရာက္လာၾကတယ္။ အရိုးဆိုတာ အသက္ရွိေနသ၍ အသစ္ျဖစ္လိုက္၊ အိုေဟာင္းလိုက္၊ ေသသြားလို႔ အစားထိုးလိုက္နဲ႔ သံသရာလည္ေနတယ္။ အသစ္အစားမထိုးႏိုင္လာရင္ ဒီေရာဂါျဖစ္လာမယ္။
Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔အတူ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) လဲ အတူတူလိုတယ္။ တခ်ိဳ႕လူမ်ိဳးေတြ၊ တခ်ိဳ႕မိသားစုေတြမွာ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ Estrogen ေဟာ္မုန္း၊ အမ်ိဳးသားေတြမွာ Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း နည္းလာခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ေပးေနရတဲ့ ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။ အိပ္ယာထဲ အၾကာၾကီး လဲေနရသူေတြ၊ အရက္ေသာက္မ်ားသူေတြ၊ ပိန္သူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ပိုေတြ႔ရတယ္။ ေရာဂါရွိေနေပမဲ့ ဘာမွ မခံစားရတာကမ်ားတယ္။ အရိုးက်ိဳးမွ စစ္ေတာ့သိလာရတတ္တယ္။ ခါးရိုးထဲက နာတာၾကာသူေတြ စစ္သင့္တယ္။ ေရာဂါျဖစ္လို႔ၾကာရင္ တခ်ိဳ႕က အရပ္ပုသြားၾကတယ္။ Bone mineral density စစ္ေဆးနည္း လုပ္ရတယ္။ DEXA scan နည္းလုပ္တာမ်ားတယ္။ အရိုးေတြကို ဓါတ္မွန္လဲရိုက္တယ္။ မက်ိဳးဘဲရိုက္ၾကည္တာနဲ႔ေတာ့ မသိႏိုင္ပါ။
လူေနမႈပံုစံေျပာင္းရေတာ့မယ္။ အစားအေသာက္ျပင္ပါ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ ကယ္လ္စီယမ္ နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) ေသာက္ပါ။ Bisphosphonates (Bifosa 70 mg) ေဆးကို အမ်ားဆံုးေပးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မရွိသေလာက္ပါ။ Hypercalcemia ေသြးထဲမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားေနျခင္းဆိုတာ ေဆးေသာက္လို႔ ေရာဂါရတဲ့အထိမျဖစ္ၾကပါ။ ေက်ာက္ကပ္မွာေရာဂါရွိမွသာ မ်ားေနမယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ၄၅-၅ဝ ႏွစ္ဝန္းက်င္ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ ဒီေရာဂါျဖစ္လာတယ္။ အသက္ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္အမ်ိဳးသမီးမ်ား 1,000 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္ လိုတယ္။ အသက္ ၅၁ ကေန ၇ဝ ဆိုရင္ 1,200 mg of calcium နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္လိုတယ္။ ေယာက္်ား အသက္ ၅၁ ကေန ၇ဝ အတြက္ ကယ္လ္စီယမ္ 1,000 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္ လိုတယ္။ အသက္ ၇ဝ ေက်ာ္သူတိုင္း ကယ္လ္စီယမ္ 1,200 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 800 IU ေန႔စဥ္လိုတယ္။
Estrogens, Teriparatide, Raloxifene, and Calcitonin ေတြလဲ ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေလွ်ာ့ပါ-ျဖတ္ပါ။ ေခ်ာ္လဲမွာမွန္သမွ် သိထားပါ။ ပင္လယ္ငါးမ်ား၊ အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါးေတြ၊ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ တို႔ဖူး၊ ဘရူကိုလီ ေခၚတဲ့မံုလာပြင့္ အစိမ္းေရာင္ေတြမွာ ကယ္လ္စီယမ္ ပါတယ္။ ခြဲစိတ္ကုသဘို႔လိုသူေတြကို Kyphoplasty နည္းနဲ႔ Spinal fusion နည္းလုပ္ရတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
