ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကင္ဆာ

အေမရိကန္အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ဂြၽန္မက္ကိန္းကို ျမန္မာျပည္မွာလူသိမ်ားသည္။ အသက္ ၈၁ ႏွစ္အရြယ္ရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ ဂြၽန္မက္ကိန္းမွာ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာျဖစ္ေနေၾကာင္း မၾကာေသးမီကသတင္းေတြထြက္လာခဲ့သည္။ အေမရိကန္သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖူးခဲ့သူတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည့္ ဂြၽန္မက္ကိန္း၏ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ေရာဂါႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပညာရွင္ေတြအေက်အလည္ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီး၏ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာအတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ ကုသမႈသုေတသနေတြကို ျပန္လည္စစ္ေၾကာၾကသည္။

Glioblastomaဟု အမည္ရသည့္ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကို အဆင့္ေတြခြဲထားသည္။ အဆင့္ ၁ ႏွင့္ အဆင့္ ၂ ဆိုရင္ အက်ိတ္၏ ႀကီးထြားမႈႏႈန္းေႏွးေကြးသည္။ ေခါင္းထဲကအက်ိတ္ကို ခြဲထုတ္ၿပီးလွ်င္ျပန္ႀကီးလာသည့္ႏႈန္းေႏွးသည္။ အဆင့္ ၃ ႏွင့္ အဆင့္ ၄ ဆိုလွ်င္အေျခအေနမေကာင္း။ တစ္ႏွစ္ျပည့္ေအာင္အသက္ရွည္ဖို႔က အလြန္နည္းသြားသည္။ေခါင္းထဲကအက်ိတ္ကိုရသေလာက္ခြဲထုတ္၊ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပးၿပီး Temozolomide ဟုအမည္ရသည့္ ကင္ဆာေဆးကိုေပးၿပီးကုသၾကသည္။ လက္ရွိကာလ ႏိုင္ငံတကာ
မွာအဆင့္ ၃ ႏွင့္ ၄ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာေတြကို သည္လိုပဲလက္ခံကုသေနၾကသည္။

ဦးေႏွာက္ကင္ဆာအက်ိတ္ကုသမႈမ်ားကို ရလဒ္ပိုေကာင္းသည္ ထက္ေကာင္းေအာင္သုေတသနျပဳေနၾကတာလည္းရွိသည္။
ဂြၽန္မက္ကိန္းတစ္ေယာက္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာျဖစ္ေတာ့ သက္ဆုိင္ရာပညာရွင္ေတြက ကမၻာတစ္လႊားမွ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာသုေတသနေတြကိုစုေဆာင္းၿပီး ေကာင္းႏိုးရာရာရွာေဖြၾကသည္။ Vaccines ဟုေခၚသည့္ ကာကြယ္ထိုးေဆးမ်ားမွသည္ မ်ဳိးဗီဇကုထံုးမ်ားအလယ္ကိုယ္ခံစြမ္းအား ကုထံုးျဖစ္သည့္ Monoclonal antibodies ကုထံုးမ်ားအထိ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာအတြက္ စမ္းသပ္ကုသသုေတသနကုထံုး ၈၇ ခု ေတြ႕ရွိၾကသည္။ သို႔ေပမယ့္ထိုကုထံုးေတြကစံျပကုသမႈအျဖစ္ လက္ခံၾကေသးတာေတာ့ မဟုတ္ျပန္ပါ။

ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ဆုိတာမ်ဳိးက ပံုမွန္ဦးေႏွာက္သားေတြႏွင့္ ေရာစပ္ေနတတ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကိုေျပာင္စင္ေအာင္ခြဲစိတ္ထုတ္ဖို႔ကမလြယ္ကူပါ။ ကုန္စင္ေအာင္ထုတ္ပစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားျပန္လွ်င္လည္းလူနာခမ်ာစကားမေျပာႏိုင္၊ ပံုမွန္တံု႔ျပန္မႈေတြမရွိေတာ့ပဲ ဒုကိၡတဘ၀အျဖစ္ က်န္ေနတတ္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္းမွာအေမရိကန္ FDA က ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ေတြကိုပန္းေရာင္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလိုက္ႏိုင္သည့္ ေရာင္ျခယ္ေဆးတစ္မ်ဳိးကိုအသံုးျပဳခြင့္ေပးခဲ့သည္။ Gleolan ဟုအမည္ရသည့္ထိုေရာင္ျခယ္ေဆးကို မခြဲစိတ္မီ သံုး၊ ေလးနာရီအလိုမွာ ေသာက္ထားလိုက္ျခင္းျဖင့္ဦးေႏွာက္သားေတြထဲ လက္ေခ်ာင္းမ်ားသဖြယ္ ထုိးယွက္ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ကင္ဆာအက်ိတ္သားေတြကိုအလြယ္တကူျမင္ေတြ႕ခြဲစိတ္ႏိုင္ေတာ့မွာျဖစ္သည္။

ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကို ခြဲစိတ္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ အက်ိတ္ကိုရသေလာက္ခြဲထုတ္ႏိုင္ဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ အက်ိတ္စင္လွ်င္စင္သေလာက္ လူနာအသက္ရွည္မည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္အတြင္း ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာ ၄၁၀၀၀ အေပၚ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သုေတသနမွာ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္တစ္ခုလံုးကို ထုတ္ပစ္လိုက္ႏိုင္သည့္ လူနာမ်ားကတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ေသဆံုးႏိုင္ေျခ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမိုနည္းပါးေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။

ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကို ရသေလာက္ထုတ္ႏိုင္ေလေလ အသက္ပိုရွည္ေလဆိုေပမယ့္ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ခြဲစိတ္မႈသည္ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကို လံုး၀ေပ်ာက္ကင္းသြားေစမည့္ ကုထံုးေတာ့မဟုတ္ပါ။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အနည္းငယ္က ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ျဖစ္သည္ႏွင့္ ေရာဂါျဖစ္သည့္ ဦးေႏွာက္အျခမ္းတစ္ခုလံုးကိုထုတ္ပစ္ေလ့ရွိသည့္ ကုထံုးေတြရွိခဲ့ဖူးသည္။ ဦးေႏွာက္တစ္ျခမ္းကို ထုတ္ပစ္ေသာ္လည္းလူနာေတြ အသက္ပိုရွည္မလာၾကပါ။ က်န္ခဲ့သည့္ ဦးေႏွာက္အျခမ္းကိုကင္ဆာေတြထပ္ပြားၿပီး သိမ္းပိုက္လိုက္ၾကျပန္သည္။

အျခားေသာ ကင္ဆာေတြလို ကင္ဆာက်ိတ္ကိုခြဲစိတ္ထုတ္ၿပီးသည့္ေနာက္ ကင္ဆာေဆးမ်ားျဖင့္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာေတြကို ကုသခဲ့ၾကသည္။ လအနည္းငယ္ေတာ့ ထိန္းႏိုင္သည္။ သို႔ေပမယ့္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြကပံုေျပာင္း႐ုပ္ဖ်က္ၿပီးကင္ဆာေဆးေတြ မထိန္းႏိုင္သည့္ လမ္းေၾကာင္းမွ ဆက္လက္ႀကီးထြားလာၾကသည္။ ေနာက္အေရးႀကီးသည့္အခ်က္က ဦးေႏွာက္ဆိုတာမ်ဳိးက ေတာ္တန္႐ံုေဆးေတြ ေရာက္ဖို႔ခက္ခဲသည္။
Blood-brain barrier ေခၚသည့္ ၾကားခံနယ္ျခားျဖင့္ကာရံထားသည္။ ထိုနယ္ျခားကို ျဖတ္သန္းႏိုင္သည့္ ကင္ဆာေဆးမ်ားသာလွ်င္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာမွာအသံုးျပဳလို႔ရႏိုင္သည္။ ျပင္းထန္မႈႏႈန္းကိုခဏေမ့ထားၿပီး ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ၿပီေဟ့ ဆိုသည္ႏွင့္ ထိုလူနာမ်ား၏ ထက္၀က္ေလာက္သာ ေနာက္ထပ္
၁၅ လအထိ အသက္ရွည္ၾကသည္။

Chemotherapy ဟုေခၚသည့္ သမား႐ိုးက်ကင္ဆာေဆးေတြက ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားႀကီးထြားမႈကိုပဲထိန္းႏိုင္ၾကသည္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ကင္ဆာ၏ မူလရင္းျမစ္ကဆဲလ္ကလာပ္စည္းမ်ားအတြင္းမွ မ်ဳိးဗီဇ(Gene)မ်ားမွ သေႏၶတည္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုမ်ဳိးဗီဇမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ေမာ္လီက်ဴးအဆင့္ထိ နားလည္ထားဖို႔လိုသည္။ မ်ဳိးဗီဇေမာ္လီက်ဴးမ်ားအထိ ျပဳျပင္ကုသႏုိင္သည့္ေဆးမ်ားကို Molecularly Targeted therapy ဟုေခၚသည္။ မက္ကိန္း၏ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကို အဆင့္ျမင့္ျမင့္ကုသဖို႔အတြက္ ထိုမ်ဳိးဗီဇစစ္ေဆးမႈမ်ားကိုအေမရိကန္ေဒၚလာ ရွစ္ေထာင္အထိ အကုန္အက်ခံျပဳလုပ္ဖို႔ျပင္ဆင္ထားၾကသည္။

အေရးႀကီးသည့္အခ်က္က ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာမ်ား၏ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိသာလွ်င္ ထိုမ်ဳိးဗီဇတိုက္႐ိုက္ကုထံုးမ်ားျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာကုသခံႏိုင္မွာျဖစ္သည္။က်န္သည့္ ၉၇ ရာခုိင္ႏႈန္းေသာ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာမ်ားကထိုအဆင့္ျမင့္ေဆးမ်ားျဖင့္ အက်ဳိးေက်းဇူးရမွာမဟုတ္ပါ။

Glioblastoma ဦးေႏွာက္ကင္ဆာအက်ိတ္ထဲမွာကမတူညီသည့္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ဳိးစံုရွိေနသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ကင္ဆာကုထံုးတစ္မ်ဳိးတည္းျဖင့္ ကုသလို႔မေအာင္ျမင္ႏိုင္။ထို႔ေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာေတြကိုမတူညီသည့္ ေဆးအမည္မ်ားျဖင့္ တစ္မ်ဳိးၿပီးတစ္မ်ဳိးကုသၾကမည္ဟု သံုးသပ္ၾကတာလည္းရွိသည္။

ဦးေႏွာက္ကင္ဆာမ်ားအတြက္ ေနာက္ထပ္ကုထံုးတစ္ခုက ကိုယ္ခံစြမ္းအားကုထံုးျဖစ္သည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းက CAR-T ဆဲလ္အမည္ရ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကုထံုးသစ္တစ္ခု ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာတစ္ဦးထံမွ ကိုယ္ခံစြမ္းအားဆဲလ္မ်ားကိုထုတ္ယူၿပီး မ်ဳိးဗီဇအင္ဂ်င္နီယာပညာရပ္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ထားသည့္ ေဆးျဖစ္သည္။ ထိုေဆးကို အသက္၅၀ အရြယ္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာတစ္ဦးမွာစမ္းသပ္ခဲ့သည္။ ထိုလူနာကဦးေႏွာက္ကင္ဆာကို ခြဲစိတ္ကုသ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပးၿပီးေနာက္ Temozolomide ေဆးျဖင့္ထပ္မံကုသခဲ့ၿပီးမွ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာျပန္ၾကြလာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ထိုလူနာ၏ ဦးေႏွာက္ထဲကို CAR-T ဆဲလ္ေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ထုိုးသြင္းစမ္းသပ္ခဲ့သည္။

ဦးေႏွာက္အက်ိတ္က က်ဳံ႕၀င္သြားခဲ့ၿပီးရွစ္လၾကာသည္အထိ ထိုလူနာအသက္ရွည္ခဲ့သည္။

ရွစ္လၾကာၿပီးသည့္ေနာက္ ဦးေႏွာက္အတြင္း ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ကင္ဆာက်ိတ္ေတြ လ်င္ျမန္စြာျပန္ေပၚလာခဲ့ၿပီးလူနာကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာမ်ား၏ ေနာက္ခံမ်ဳိးဗီဇခ်ဳိ႕ယြင္းမႈ သို႔မဟုတ္
ကင္ဆာျဖစ္ေစရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ ထင္ထားသည္ထက္ ပို႐ႈပ္ေထြးေနသည္။တခ်ဳိ႕ေသာကင္ဆာမ်ားလို ပစ္မွတ္တစ္ခုတည္းကို ခ်ိန္ရြယ္ကုသလို႔မရႏိုင္။ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ
ထဲမွာကိုက ေနာက္ခံမ်ဳိးဗီဇမတူညီသည့္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြပါ၀င္ပတ္သက္ေနေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြ ပိုမိုနားလည္လာၾကပါၿပီ။

အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားကေတာ့ Vaccines ထိုးေဆးမ်ားျဖင့္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကိုကုသဖို႔ သုေတသနျပဳၾကသည္။ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားေပၚမွာေတြ႕ရသည့္ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားကို ထိုးေဆးအျဖစ္ျပဳျပင္ဖန္တီးၿပီး လူနာမ်ားကို ထိုးႏွံေပးျခင္းျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ သေဘာတရားအရဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာတစ္ေယာက္အတြက္ ထိုးေဆးတစ္မ်ဳိးစီထုတ္လုပ္ေပးရမလိုျဖစ္ေနသည္။ထိုသို႔ လူနာတစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ ထိုးႏွံေပးႏိုင္တာေတာင္မွ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာက်ိတ္ေတြက ျပန္လည္ထၾကြလာဦးမွာျဖစ္သည္။

သုေတသနအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုကေတာ့ေမာ္လီက်ဴးပံုစံမ်ဳိးစံုပါသည့္ ထိုးေဆးတစ္မ်ဳိးကိုထုတ္လုပ္ဖန္တီးၿပီး ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလူနာ ၃၃၁ ဦးမွာ စမ္းသပ္ထိုးႏွံခဲ့သည္။ DCVax-L အမည္ရ ထိုထိုးေဆးျဖင့္ ကုသျခင္းခံရသူလူနာမ်ား၏ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာေနာက္ထပ္ ၃၅ လအထိ အသက္ရွင္ေနၾကေၾကာင္းေတြ႕ၾကရသည္။ လူနာမ်ား၏ ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေနာင္ေလးႏွစ္ၾကာသည္အထိအသက္ရွည္ေနၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရျပန္သည္။ ထိုေဆးကိုမထိုးႏွံခဲ့သည့္ လူနာမ်ား၏ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းသာလွ်င္ ေနာင္ေလးႏွစ္မွာ အသက္ရွည္ေနၾကျခင္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ျဖစ္သည္။

အထက္ပါ သုေတသနကုထံုးမ်ားကမ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကုထံုးမ်ားထဲမွ အထင္ရွားဆံုးကုထံုးမ်ားျဖစ္သည္။
အမတ္မင္းဂြၽန္မက္ကိန္း၏ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာေရာဂါအတြက္ မည္သို႔မည္ပံုကုသၾကမည္လဲဆိုသည္ကို ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ၾကဖို႔ျဖစ္ပါေၾကာင္း။ ။

ေဒါက္တာလႊမ္းမိုးဟန္
ျမ၀တီ
https://www.facebook.com/mwdmedia