၁။ ကြ်န္ေတာ့္ သမီး အသက္ ၂၅ ႏွစ္။ ေျခလက္ကအျမဲကိုက္ေနသျဖင့္ ဆရာန္မွ ေသြးစစ္ခိုင္းရာ ASO 400 ႏွင့္ RA positive ဟုအေျဖထြက္ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္စိုးရိမ္မိပါသည္။ သို႔ပါေသာေၾကာင့္ မည္သို႔ေနထိုင္ရမည္ႏွင့္ RA မွာ ဘာေရာဂါလည္းဆိုသည္ကို သိခ်င္ပါသည္။ ဆရာမွ ျပန္လည္ေျဖျကားေပးပါရန္ ေမတၲာရပ္ခံအပ္ပါသည္။ ဆရာက်န္းမာခ်မ္းသာပါေစခင္ဗ်ာ။
၂။ ေလးဖက္နာအေၾကာင္းေမးခ်င္လို႔ပါ႐ွင့္။ သမီးအသက္ ၁၉ ပါ႐ွင့္။ ဖ်ားျပီးဆိုရင္ လည္ေခ်ာင္းနာကိုယ္ေတြလက္ေတြကိုက္ပါတယ္ဆရာ။ ျဖစ္ေနက်ပါဆရာ။ ဒီတခါက် အဖ်ား႐ွိလာတယ္။ လည္ေခ်ာင္းနာလာတယ္ဆရာ။ ကိုယ္ေတြလက္ေတြ အရမ္းကိုက္ခဲလာပါတယ္။ အရင္ကလိုပဲထင္လို႔ အကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးအျပင္းစားေသာက္လိုက္ပါတယ္ဆရာ။ မသက္သာလို႔ ေဆးခန္းျပတာ အဖ်ားေပ်ာက္ေပမဲ့ကိုက္တာက်န္ခဲ့တယ္ဆရာ။ ေက်ာဘက္ကပိုကိုက္တယ္ဆရာ။ ေလတိုက္ရင္ပိုကိုက္ပါတယ္ဆရာ။ လမ္းေလ်ွာက္လိုက္ရင္ သက္သာသလို႐ွိေပမဲ့မသက္သာဘူးဆရာ။ ဆရာ၀န္ကိုျပန္ျပေတာ့ ေသြးစစ္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ ေသြးစစ္ေတာ့ ASO 450 ပါဆရာ။ ေလးဖက္နာ႐ွိတယ္လို႔ေျပာတယ္ဆရာ။ တကိုယ္လံုးလဲကိုက္ေနပါတယ္ဆရာ။ ဘာလုပ္ရမွန္းမသိပါဘူးဆရာ။ ဘယ္မွာျပရမွန္းမသိပါဘူးစရာ။ ထမင္းအမ်ားႀကီးစားရင္ ပိုကိုက္ပါတယ္။ အစားအစာကဘာေတြေ႐ွာင္ရမလဲဆရာ။ ဘာေတြစားရမလဲဆရာ႐ွင့္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ေျဖေပးပါ႐ွင့္။ ေနာက္လဆိုသမီးကေက်ာင္းျပန္တက္ရေတာ့မွာပါဆရာ႐ွင့္။ သမီးနာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါဆရာ။ ေဘးဖက္နာကတျခားသူကိုကူးစက္ႏိုင္လားဆရာ။
RF = Rheumatoid factor ရူမက္တြိဳက္ ဖက္တာ
RA = Rheumatoid arthritis ရူမက္တြိဳက္ အဆစ္နာ
ASO = Antistreptolysin O အင္တိုင္ ဆထြက္ပတိုလိုက္စင္ အို
ေျခႏွစ္ဘက္၊ လက္ႏွစ္ေခ်ာင္းနာလို႔ ေလးဘက္နာလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဟိုအဆစ္-ဒီအဆစ္ ေျပာင္းနာတာမို႔ ဟိုသြား-ဒီသြား အဆစ္နာလို႔ ေဆးစာမွာလာတယ္။ အနီးစပ္ဆံုးက Rheumatism ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ရူမက္တစ္အဆစ္နာ၊ ရူမက္တစ္အဖ်ား၊ ရူမက္တစ္ႏွလံုးေရာဂါ၊ စတာေတြကို ျခံဳေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအသံုးက နည္းနည္းေတာ့ ေခတ္ေနာက္က်သြားပါျပီ။
အဆစ္နာအမ်ိဳးေပါင္းက ရာေက်ာ္ရွိတယ္။ အဆစ္နာတယ္ဆိုလိုက္ရင္ ေလးဘက္နာလို႔ဘဲ ထင္ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဆစ္နဲ႔မဆိုင္တဲ့ ႏွလံုး၊ အေရျပား၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုပ္ေတြမွာလည္း ျဖစ္တာေတြ ရွိေသးတယ္။ ေရာဂါခြဲေတြက မ်ားသလားမေမးနဲ႔၊ ၁ဝဝ-၂ဝဝ ရွိတယ္။ လည္ပင္းက်ီးေပါင္းတက္၊ ေဂါက္၊ အေရျပား၊ အရိုး၊ အဆစ္၊ တြယ္ဆက္တစ္ရွဴး ေရာဂါေတြ အမ်ားၾကီးပါေနတယ္။ အဆစ္နာတာသာမက ဖ်ားတာ၊ လည္ပင္းနာတာ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြလည္း ဆက္စပ္ေနတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေျခ၊ လက္၊ လည္ပင္း၊ ခါး၊ အဆစ္မွန္သမွ် ဒုကၡေပးတယ္။ အဆစ္နာအျပင္ အရြတ္နာ၊ အဆစ္ဖံုးနာ၊ အရြတ္ေၾကာနာ။ အမ်ားဆံုး ထိတာက အဆစ္ဖံုးေနရာ ေရာင္တာပါ။ ၾကြက္သားမွာျဖစ္ရင္ ဝတ္ေနၾက အဝတ္ေတာင္ အတင္မခံႏိုင္ဘူး။
ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္ကို ကမာၻ႔အဆစ္နာေန႔လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ လူ ၁ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၃ ဆမ်ားတယ္။ ေသြးထဲမွာ အဆိပ္လို ကုိယ္နဲ႔ မသင့္တာရွိလာလို႔။ ရာသီဥတုနဲ႔ ဆိုင္တဲ့သူေတြက ဆိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ခုခံအားစနစ္နဲ႔ဆိုင္လို႔ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါအုပ္စုမွာ ပါတယ္။ သူ႔ေအာက္မွာလည္း ေရာဂါမ်ိဳးစံု ပါတယ္။ မတည့္တာဝင္လာရင္ ခႏၶာကုိယ္က ခုခံတိုက္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္။ သူ႔လူနဲ႔ ကိုယ့္လူ မခြဲျခားတတ္ဘဲ၊ လူမွားျပီး၊ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါျဖစ္လာရတယ္။ အဲဒီထဲက တခုကေတာ့ Rheumatoid arthritis ရူမတြိဳက္အဆစ္နာပါ။ ဒါကို ေလးဘက္နာလို႔ ေျပာတာမွန္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေလးဘက္မကပါ၊ အဆစ္အမ်ားၾကီးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အဆစ္အေသးစားေရာ အၾကီးစားပါ ျဖစ္တာ။
အဆစ္နာတာနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ တြဲေနတတ္တာက အေရးပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ၅-၁၆ ႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါက ရူမက္တစ္အဖ်ားရဲ႕အက်ိဳးဆက္ျဖစ္တယ္။ Group A Streptococcus ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ လည္ပင္းနာနဲ႔ အဝါေရာင္အဖ်ားေရာဂါေတြကို လက္ညွိဳးထိုးရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါဆိုတာကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသးတယ္။ ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆိုင္တာက အဆို႔ရွင္ေရာဂါေတြပါ။ MS က်ဥ္းတာ၊ MI က်ယ္တာ။
လူ ၁ဝဝဝ မွာ ၆ ေယာက္မွာ RA ရွိတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ၂-၃ ဆ ပိုတယ္။ အဆစ္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ က်န္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကိုျဖစ္တာ ၁၅-၂၅% ရွိတယ္။ အဆုပ္မွာ ခဲေနတယ္။ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္တမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ႏွလံုးနဲ႔ေသြးေၾကာမွာ ေသြးလႊတ္ေၾကာမာ-က်ဥ္းလို႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္တာျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးအဖံုးလႊာ ေရာင္တာ၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္တာ၊ ဘယ္ဘက္ေအာက္ခန္းအလုပ္မႏိုင္တာ၊ အဆို႔ရွင္ေတြေရာင္တာစတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါေတြကိုပါျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အာရံုေၾကာ၊ မ်က္စိ၊ အသည္း၊ ထိခိုက္မႈနဲ႔ ေသြးအားနည္းတာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ရူမတြိဳက္အဆစ္နာဆိုတာ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါအုပ္စုမွာပါတယ္။ သူ႔လူနဲ႔ ကိုယ့္လူ မခြဲျခားတတ္ဘဲ၊ လူမွားျပီး ေရာဂါျဖစ္လာရတယ္။ အဲဒီထဲက တခုကေတာ့ ရူမတြိဳက္အဆစ္နာပါ။ ဒါကို ေလးဘက္နာလို႔ ေျပာတာမွန္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေလးဘက္မကပါ၊ အဆစ္အမ်ားၾကီးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အဆစ္ အေသးစားေရာ အၾကီးစားပါျဖစ္တာ။ သူ႔ေအာက္မွာလည္း ေရာဂါမ်ိဳးစံုပါတယ္။ မတည့္တာဝင္လာရင္ ခႏၶာကုိယ္က ခုခံတိုက္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတယ္။
ေရာဂါေသျခာေအာင္ ASO, Complete blood count, ECG, ESR ေတြလုပ္ရတယ္။ ASO ဆိုတာ Group A streptococci ကို ခုခံေပးမဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွန္ 160 Todd units per milliliter တနည္းေျပာရရင္ လူၾကီးဆို 200 units ေအာက္၊ ကေလးဆို 300 units ေအာက္ရွိတယ္။ အဲတာေတြအျပင္ Rhumatic factor (RF) positive ဒါမွမဟုတ္ Cyclic Citrullinated Peptide (CCP) antibody test လုပ္မယ္။ ရွိေနသူဆိုတာ Rheumatoid arthritis ျဖစ္ေနတာကို ေသခ်ာေစတယ္။ မရွိတိုင္း မျဖစ္ဘူးမဟုတ္ျပန္ပါ။ ၃ဝ% မွာ RA မေတြ႔ဘူး။ အထူးသျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္တာေစာေသးရင္ မရွိၾကဘူး။ Anti-CCP antibody ရွိေနသူက ၉၆-၉၈% ေသျခာတယ္။ မ်ားလာေလေလ အဆစ္ပ်က္စီးေနေလလို႔သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီစမ္းသပ္နည္းမွာ အႏုတ္ျပေပမဲ့ ဒီေရာဂါမဟုတ္ဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။
• Rheumatoid Factor (RF) ၇ဝ-၈ဝ% မွာ ရွိေနမယ္။
• (ESR) ျမင့္ေနမယ္။
• (CRP) အသင့္ကေန မ်ားေနမယ္။
• Anti -CCP အသင့္ကေန မ်ားေနမယ္။
• Antinuclear Antibodies (ANA) အသင့္ကေန မ်ားေနမယ္။ SLE ျဖစ္ေနရင္ ၉၅% ေသျခာတယ္။
• Scleroderma ျဖစ္ေနရင္ ၆ဝ-၈ဝ% ေသျခာတယ္။ Sjogren’s syndrome ျဖစ္ေနရင္ ၄ဝ-၇ဝ% ေသျခာတယ္။ Rheumatoid arthritis ဆုိရင္ ၃ဝ-၅ဝ% ေသျခာတယ္။
• ေသြးျဖဴဥ မ်ားေနႏိုင္တယ္။
• Human Leukocyte Antigens (HLA) တခ်ိဳ႕မွာ ရွိတယ္။
• Uric Acid မ်ားေနႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ျဖစ္ေနသူေတြမွာ ေသျခာတယ္။
• ဓါတ္မွန္နဲ႔ MRI ပါလုပ္ႏိုင္တယ္။
အဆစ္ေနရာမွာ နီေနမယ္၊ ေရာင္ေနမယ္၊ နာေန၊ တင္းေနမယ္၊ အဆစ္ထဲမွာ အရည္ပိုျဖစ္လာလို႔ ေရာင္ေနမယ္၊ အလံုးလို-အက်ိတ္လို ျဖစ္လာမယ္၊ တဖက္ထဲလဲ ျဖစ္ႏိုင္၊ ဘယ္-ညာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ လႈတ္ရွားရတာ အရင္ေလာက္မရ ျဖစ္လာမယ္၊ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္၊ အားယုတ္ေနမယ္။
ေဆးကုနည္း သံုးပိုင္းရွိတယ္။ (၁) နာေနတဲ့ေနရာကို ဒဏ္သက္သာေအာင္လုပ္တာ၊ (၂) ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ-အလုပ္အကိုင္ ျပန္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကုသေပးတာနဲ႔ (၃) ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါ။ ေဆးဝါးမွာလဲ သံုးမ်ိဳး။ (၁) (စတီရြိဳက္) မပါတဲ့ NSAID အနာ သက္သာေဆး၊ (၂) (ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္) ေဆး၊ (၃) (DMARD) ရူမက္တစ္ဆန္႔က်င္ေဆး။
ရူမက္တစ္အဖ်ားျဖစ္ရင္ ပဋိဇီဝေဆး (Penicillin, Amoxicillin, Sulfadiazine, Erythromycin) တမ်ိဳးမ်ိဳး ခ်က္ခ်င္း ေပးတယ္။ လကၡဏာေတြ သက္သက္သာဦးေတာ့ ေဆးကို ၁ဝ ရက္အျပည့္ေပးတယ္။ နာတာသက္သာေအာင္ Aspirin ေပးတယ္။ ေရာင္တာသက္သာေအာင္ Corticosteroids စတီရြိဳက္ေဆးေပးတယ္။ ပါးစပ္-လည္ပင္းနဲ႔ဆိုင္ရင္ ဆားရည္နဲ႔ ပလုပ္က်င္းရတယ္။ Throat lozenges ငံုရတယ္။ သူမ်ားကို ကူးေစႏိုင္လို႔ ၂-၃ ရက္ ေက်ာင္းမတက္ဘဲေန၊ လူၾကားသူၾကားလဲ မသြားေစနဲ႔။
ဆိုးဝါးတဲ့ႏွလံုးေရာဂါ ရမလာေအာင္ တာရွည္ခံပနယ္စလင္ထိုးရတယ္။ Benzathine Penicillin G 1.2 ျဖစ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ၁ လ တခါ၊ ၆ လၾကာ၊ ထိုးေလ့ရွိတယ္။ အဖ်ားက ျပန္ေပၚလာတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆး နည္းနည္းကို ၃-၅ ႏွစ္ၾကာ ေပးတတ္တယ္။ Penicillin V စားေဆးေရာ Benzathine penicillin ထိုးေဆးပါ ေကာင္းတယ္။ ေစ်းလဲမၾကီးဘူး၊ ဒီပိုးမ်ိဳး သန္႔သန္႔ကိုႏိုင္တယ္၊ ေရရွည္ထိေရာက္တာကို သိထားျပီးျဖစ္တယ္။ ဒီပိုးက ဒီေဆးကို ယဥ္တာမ်ိဳးလဲမျဖစ္ဘူး။ ပနယ္စလင္ေဆးဟာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကိုသံုးတာ အႏၲရာယ္မရွိပါ။ မိခင္ႏို႔ထဲမွာ နည္းနည္း ပါေနႏိုင္ေပမဲ့ ႏို႔စို႔ကေလးကုိ မထိခိုက္ေစပါ။ ပနယ္စလင္စားေဆးကို ရူမက္တစ္အဖ်ားေရာဂါ ကာကြယ္ဘို႔သံုးတယ္။
Strep-throat လည္ေခ်ာင္းနာ
Group A β-hemolytic streptococcal (GAS) tonsillopharyngitis လို႔ အတိအက် ေခၚရတယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့ ဗက္တီးရီးယားနာမည္နဲ႔ အာသီး-လည္ေခ်ာင္းေရာင္ဆိုတာ ႏွစ္ခုကို တြဲေခၚတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါေသျခာေအာင္ Throat culture လည္ေခ်ာင္းက အက်ိအခြ်ဲကိုယူျပီး ရွိေနတဲ့ပိုးကို စစ္ေဆးရတယ္။ ကုသဘို႔ အေကာင္းဆံုးေဆးက Penicillin ျဖစ္တယ္။ Penicillin V စားေဆးေရာ Benzathine penicillin ထိုးေဆးပါေကာင္းတယ္။ ေစ်းလဲမၾကီးဘူး၊ ဒီပိုးမ်ိဳး သန္႔သန္႔ကို ႏိုင္တယ္၊ ေရရွည္ထိေရာက္တာကို သိထားျပီးျဖစ္တယ္။ ဒီပိုးက ဒီေဆးကို ယဥ္တာမ်ိဳးလဲ မျဖစ္ဘူး။
ပနယ္စလင္မတည့္သူေတြကိုေတာ့ Cephalosporin နဲ႔ Clindamycin စားေဆး ဒါမွမဟုတ္ Azithromycin, Clarithromycin, Dirithromycin, Erythromycin, Roxithromycin, Telithromycin, Carbomycin A, Josamycin, Kitasamycin, Midecamycin, Oleandomycin, Solithromycin, Spiramycin နဲ႔ Troleandomycin စားေဆးေတြ ေပးႏိုင္တယ္။
တခါျဖစ္ဘူးသူဟာ ထပ္ျဖစ္ဘို႔မ်ားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကာကြယ္ေနရတယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာကာကြယ္ေနရမလဲ။ (၁) အရင္က ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ခံထားရသလဲ၊ (၂) ေနာက္ထပ္ ေရာဂါပိုးဝင္ႏိုင္ေျခ၊ လူနာရဲ႕ အသက္၊ ႏွလံုးကို ထိခိုက္မႈ ရွိ-မရွိ၊ ဆိုတာေတြ အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ကာကြယ္ေရးမွာလည္း ပနယ္စလင္က အေကာင္းဆံုး။ ပနယ္စလင္ဟာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကိုသံုးတာ အႏၲရာယ္မရွိပါ။ မိခင္ႏို႔ထဲမွာ နည္းနည္း ပါေနႏိုင္ေပမဲ့ ႏို႔စို႔ကေလးကုိ မထိခိုက္ေစပါ။
ေလးဘက္နာနဲ႔ ငွက္ဖ်ားေဆးမ်ား
ရုမတြိဳက္အဆစ္နာကို ငွက္ဖ်ားေဆးေတြေပးျပီးကုသနည္းကို အသင့္အတင့္ ေရာဂါမြမ္းမံနည္းအျဖစ္ သံုးတယ္။
နာေနတာ သက္သာမဟုတ္ဘဲ ေရာဂါျပီးစနစ္ကို ၾကည့္ရတယ္။ ေဆးကို တုန္႔ျပန္မယ္ ဆိုရင္ ၂-၆ လအတြင္းမွာ သိသာပါမယ္။ ငွက္ဖ်ားေဆး တမ်ိဳးထဲေပးနည္းရွိသလို တျခား Methotrexate ေဆးနဲ႔ပါ တြဲေပးတာလဲရွိတယ္။ အဲလိုနည္းကေန Methotrexate ရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးနည္းေစတာေတြ႔ရတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = ေနေလာင္မခံႏိုင္၊ အေရျပား အစက္အေပ်ာက္ျဖစ္၊ အလာဂ်ီ အနီကြက္ျဖစ္၊ ပ်ိဳ႕ (အထူးသျဖင့္ ခါးတာစားမိရင္)၊ နားထဲအသံမည္၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း (ရွားပါး)။
ေဆးဘယ္ေလာက္ေပးမလဲ
• Chloroquine - 4mg/kg chloroquine base
• Hydroxychloroquine - 6mg / kg
ခဏခဏအဆစ္နာရင္ အလုပ္အကိုင္ပါပ်က္မယ္။ ၾကာလာရင္ အထူးသျဖင့္ လက္ဆစ္ေတြက ပံုသဏၭာန္ေျပာင္းသြားလို႔ ၾကည့္မေကာင္း ျဖစ္လာတတ္တယ္။ အမ်ိဳးအေဆြထဲမွာ လူနာရွိရင္ စိတ္ေတာ့ မပ်က္ပါနဲ႔လို႔ အရင္ေျပာထားပါရေစ။ ရိုးရိုးသားသား ဝန္ခံရရင္ လံုးဝေပ်ာက္သြားေစရမယ္လို႔ ဆရာဝန္မ်ားက အာမမခံပါ။ ေဆးကုတာရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္က နာေနတာေတြ သက္သာေအာင္၊ အထိခိုက္နည္းေအာင္၊ ဒုကၡိတျဖစ္မသြားေအာင္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါရွိတာကို ေစာေစာသိဘို႔လိုတယ္။ သိလို႔ အျပင္းအထန္ေဆးကုခံေပမဲ့ ေပ်ာက္ေစမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္တာ ေဆာရီးပါ။
လူကသိပ္ဝေနရင္ အရိုးအဆစ္ကို ဒဏ္မပိေစဘို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းေပးရတယ္။ နားခိုင္းတယ္။ လိုအပ္ရင္ တုတ္ေကာက္၊ ဂ်ိဳင္းေထာက္ သံုးရမယ္။ ဖီဇီယိုပညာရွင္တို႔ အလုပ္ျပန္လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီသင္ၾကားေပးတဲ့ ပညာရွင္တို႔နဲ႔ ကုသရတယ္။ ဆိုးရင္ အဆစ္ထဲ စတီရြိဳက္ေဆးထိုးေပးရတတ္တယ္။ အဆစ္လႈတ္ရႈားမႈကို ထိခိုက္လာရင္ ခြဲစိတ္ရတယ္။ ပနယ္စလင္၊ Sulfadiazine, Macrolide နဲ႔ Azithromycin, Clarithromycin ေဆးေတြ ေပးႏိုင္တယ္။
ေလးဘက္နာကုသနည္းေတြကို (RCT) လို႔ေခၚတဲ့ ေဆးကုသနည္းေတြရဲ႕ ထိေရာက္မႈကို စနစ္တက်ေလ့လာမႈ
(၁) ထိေရာက္တဲ့ ေဆးေတြ = Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs (DMARDs) = Adalimumab, Azathioprine, Chloroquine and Hydroxychloroquine, Ciclosporin (Cyclosporin A), D-penicillamine, Etanercept, Golimumab, Gold salts (sodium aurothiomalate, auranofin), Infliximab, Leflunomide, Methotrexate (MTX), Minocycline, Rituximab, Sulfasalazine (SSZ) ေဆးေတြ ေစာေစာေပးတာ သက္သာေစတယ္။
ငွက္ဖ်ာေဆးေတြ (Chloroquine and Hydroxychloroquine) ေပးတာ သက္သာတယ္။ Methotrexate ကင္ဆာေဆး ေပးတာ သက္သာေစတယ္။ Minocycline ေပးတာ သက္သာေစတယ္။ Sulfasalazine ေပးတာ သက္သာေစတယ္။ Corticosteroid ရက္တိုနဲ႔ နည္းနည္းေပးတာ သက္သာေစတယ္။
(၂) ေကာင္းေစႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆတဲ့ေဆးေတြ = Auranofin ေဆးဟာ (DMARDs) ေဆးေတြေလာက္ေတာ့ မထိေရာက္ဘူး။ မဆိုးပါ။ Leflunomide ေဆးကလဲ သက္သာေလာက္မယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ ေရရွည္ေပးတာေတာ့ မေသျခာပါ။ (DMARDs) ေဆးေတြကို တမ်ိဳးနဲ႔တမ်ိဳးတြဲေပးတာလဲ ေကာင္းႏိုင္တယ္။
(၃) မသံုးသင့္ေတာ့တဲ့ေဆးေတြ = Azathioprine, Ciclosporin, Cyclophosphamide, Corticosteroid lone term use, Parenteral gold, Penicillamine ေတြျဖစ္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
