၁။ ကြ်န္ေတာ္ ၄၁ ႏွစ္ရွိတဲ႔ အိမ္ေထာင္သည္ အမ်ိဳးသားပါ ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ္ႏွာေခါင္းေဘးက အဖုဟာ ျဖစ္တာ ၃ ႏွစ္ ေက်ာ္သြားပါျပီဆရာ။ နာလဲမနာ ႀကီးလဲ မႀကီးပါဘူးဆရာ။ အဲဒီ အဖုက အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္လားဆရာ။ ေပ်ာက္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ လမ္းညႊန္ျပသေပးပါဆရာ။ ဆရာတို႔ မိသားစုအားလံုး က်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ။
၂။ ဆရာမဂၤလာပါ။ ရိုေသစြာေမးျမန္းလိုပါတယ္ရွင့္။ က်မအစ္မ အသက္ (၃၅) ႏွစ္ပါ၊ အပိ်ဳပါဆရာ။ ရာသီကတလတခါ ပံုမွန္ လာပါတယ္ဆရာ။ သူ႔ေနာက္ေက်ာမွာ ၂၁၀၁ ေလာက္တည္းက အက်ိတ္တခု ရွိပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ၀န္ျပၾကည့္ေတာ့ အဆီက်ိတ္လို႔ေျပာတာနဲ႕မခြဲခဲ့ပါဘူးဆရာ။ အခု သူ႕အက်ိတ္က ျပည္ထြက္ေနလို႔ပါဆရာ။ ျပည္ထြက္တာ (၅) ရက္ေလာက္ေတာ့ ရွိပါၿပီဆရာ။ ျပည္က တစက္ႏွစ္စက္ေလာက္ပဲထြက္တာပါဆရာ။ အက်ိတ္ေနရာက အသားအေရာင္ေတာ့ မေျပာင္းပါဘူးဆရာ။ သူအလုပ္က အသုပ္ေရာင္းတာဆိုေတာ့ ငရုတ္သီးေၾကာ္တာ၊ ဆီိခ်က္ခ်က္တာေတာ့ လုပ္ရပါတယ္ဆရာ။ ျပည္ထြက္ေနေတာ့ အက်ိတ္အေျခအေနစိုးရိမ္ရလား သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။
မျမင္ရ မစမ္းရေပမဲ့ မွန္းေျပာပါမယ္။ ၂ မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Lipoma ေခၚ အဆီက်ိတ္နဲ႔ Sebacious cyst ေခၚ ေခြ်းထြက္အိတ္အက်ိတ္။ ဒုတိယဟာပိုျဖစ္ႏိုင္။ အရပ္ေခၚ ဆပ္ဆံခဲလို႔ေခၚတဲ့ အျဖဴ-မီးခိုးေရာင္ ခပ္ပ်စ္ပ်စ္အရာ ေအာင္းေနတာ။ အဆင္မသင့္ရင္ ျပည္တည္တတ္တယ္။ ၂ မ်ိဳးလံုးမွာ အိတ္ခြံပါတယ္။ ေပ်ာက္ဘို႔ ခြဲရတယ္။ မခြဲလည္း ဘာမွမျဖစ္။ နည္းနည္းသာ ပိုၾကီးႏိုင္။ ျပည္တည္ႏိုင္။ ခြဲရင္ အိတ္ခြံပါထုတ္မွသာ ထပ္မျဖစ္။ ကင္ဆာမဟုတ္။ ကင္ဆာ မေျပာင္း။
၃။ မဂၤလာပါ ဆရာ။ သမီးနာမည္က ႕႕႕႕႕ ပါ။ အသက္ ၂၃။ ျမစ္ၾကီးနားျမိဳ႕ကပါ။ ရာသီလည္းမွန္ပါတယ္ရွင့္။ လည္ဂုတ္ ဆံစပ္နားမွာ အက်ိတ္တလုံးေပၚလာပါတယ္။ ဘာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ႏိုင္မလဲရွင့္။ စိုးရိမ္မိလို႔ပါရွင့္။
အက်ိတ္ကို တိတိက်က်ေျပာပါ။ တည္ေနရာ၊ အရြယ္အစား၊ ပံုပန္း၊ ေရႊ႕ရမရ၊ နာမနာ၊ အေရာင္။
ဟုတ္က့ဲဆရာ။ လည္ဂုတ္ ဆံစပ္နားမွာပါ။ အရြယ္အစား လက္သန္းေလာက္ရွိပါတယ္။ အက်ိတ္က လုံးဝန္းတ့ဲ ပုံပန္းသဏၭာန္ရွိပါတယ္။ ေရႊ႔လို႔ရပါတယ္။ ဖိလိုက္ရင္ နည္းနည္းနာပါတယ္ အေရာင္ မရွိပါ။ ဆရာ လည္ပင္းနားမွာ ေနာက္ထပ္ အက်ိတ္တလုံးထပ္ျဖစ္လာပါတယ္။ စိုးရိမ္ရလား။ ဆရာဝန္ျပသင့္မျပသင့္ဆိုတာ သိခ်င္လို႔ပါ။ ဆရာအားရင္ ေက်းဇူးျပဳ၍ ျပန္ေျဖေပးပါဦးေနာဆရာ။
ေမးခြန္းေမးသူက ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ပါ။ ေမးခြန္းေမးတာေရာ စာေရးတာပါ ေကာင္းတယ္။ သတ္ပံုလည္း သဏၭာန္ကအစ မွန္တယ္။ တစ္လံုးကိုသာ ကြ်န္ေတာ့္စံအရ ျပင္လိုက္ပါတယ္။ ေဆာရီး။ ေရႊဗမာေတြ နမူနာယူပါေလ။
အလံုး-အက်ိတ္ ေခၚၾကတာေတြက လူကိုယ္မွာ ေနရာမေရြး၊ က်ား-မ မေရြး၊ အရြယ္မေရြး ျဖစ္ၾကတယ္။ အလံုး-အက်ိတ္ မွန္သမွ်ကို အေျခခံအားျဖင့္ ကင္ဆာနဲ႔ ကင္ဆာမဟုတ္တာဆိုျပီး ၂ မ်ိဳးခြဲပါတယ္။ အျဖစ္အမ်ားဆံုးက Cysts (ဆစ္စ္) ျဖစ္တယ္။ အဖံုးပါတဲ့အိတ္ကေလးမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ အထဲမွာ အရည္လိုဟာ အဖတ္လိုဟာ တမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ လူ႔ကိုယ္မွာ ေနရာမေရြး၊ လူမေရြး၊ အရြယ္မေရြး သိပ္ျဖစ္ၾကတယ္။ အရြယ္အစားလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္တယ္။ (ဆစ္စ္) ဘာလို႔ ျဖစ္ရသလဲ။ အသံုးမ်ားလို႔သေဘာ၊ ဇရာသေဘာကေနျဖစ္တယ္။ ေရာဂါပိုးဝင္လို႔၊ မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ကေနျဖစ္တာ၊ ေမြးရာပါျဖစ္တာ။ အေရျပားနဲ႔ကပ္ေနရင္ စျဖစ္ကတည္းက သိသာမယ္။ ရင္သားလို အထဲမွာဆိုရင္ စမ္းလို႔ရေအာင္ ၾကီးလာမွ သိတတ္တယ္။ အသည္းလို၊ ေက်ာက္ကပ္လို အဂၤါေတြမွာျဖစ္ေနရင္ ဆိုင္ရာလကၡဏာေတြ မခံစားရမခ်င္း သိေသးမွာ မဟုတ္ဘူး။ X-ray, Ultrasound, CAT scan, MRI ေတြ ရိုက္ရင္းမွ သိလာတာမ်ိဳးလဲရွိတယ္။
အမ်ားစုၾကီးက ကင္ဆာမဟုတ္ပါ။ တခ်ိဳ႕က ကင္ဆာနဲ႔ ေရာဂါပိုးဝင္တာေတြ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဘယ္လိုကုသမလဲ ဆိုတာ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္လဲ နဲ႔ ဘယ္ေနမွာလဲ အေပၚမူတည္တယ္။ ၾကီးေနရင္၊ ေရာဂါလကၡဏာ ခံစားေနရရင္ ခြဲစိတ္ ထုတ္ျပစ္ရတယ္။ တခါတေလ အထဲက အရည္ကို စုတ္ထုတ္ႏိုင္တယ္။
1. Sebaceous cysts (Epidermal cysts) ေခြ်ထြက္ဂလင္းအိတ္
အေရျပားမွာ က်ိခြ်ဲခြ်ဲအရည္ ေအာင္းေနတယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ ကိုယ္၊ ဗဂ်ိဳင္းနား ေနရာေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေခြ်းထြက္အိတ္ေတြ ေရာင္တာ-ပိတ္တာကေနျဖစ္ျဖစ္၊ ထိခိုက္မိရာကေနျဖစ္ျဖစ္ ဒီေရာဂါျဖစ္တယ္။ မနာဘူး၊ ပိုးဝင္ရင္ေတာ့ နာလာမယ္။ ေျဖးေျဖးခ်င္းၾကီးတယ္၊ အရြယ္ေသးတယ္၊ အေရျပားေအာက္မွာ ဟိုဘက္ ဒီဘက္ ေရြ႔လို႔ရတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားတဲ့ ဆရာဝန္ေတြက ျမင္တာနဲ႔ တန္းသိတယ္။ တခ်ိဳ႕က သူ႔ဖါသာသူ ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ထုတ္ျပစ္ရမယ္။ ထိခိုက္ရာျဖစ္ျဖစ္၊ ကုပ္မရာကျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္လာတတ္တယ္။ ျပည္တည္လာတတ္တယ္။
2. Dermoid Cyst (ဒါးမြိဳက္-ဆစ္စ္)
ေမြးရာပါျဖစ္တယ္။ စိတ္ဝင္စားဘို႔ ေကာင္းတယ္။ အထဲမွာ အေသအျခာ စစ္ၾကည့္ရင္ ဆံပင္၊ အရည္၊ သြား၊ အေရျပား ေခြ်းထြက္အိတ္ စတာေတြ ပါေနႏိုင္တယ္။ ေျဖးေျဖးခ်င္း ၾကီးတယ္။ ေပါက္အထြက္ရင္ မနာဘူး။ ၄ ေနရာမွာျဖစ္တယ္။
(က) Dermoid cysts in the brain ဦးေႏွာက္မွာျဖစ္တယ္။ အျဖစ္ေတာ့ မမ်ားပါ။
(ခ) Dermoid cysts in the nasal sinuses ႏွာေခါင္း-ဆိုင္းနပ္စ္မွာျဖစ္မယ္။ ခြဲထုတ္ရတာ ခက္တယ္။
(ဂ) Ovarian dermoid cysts မ်ိဳးဥအိမ္မွာ ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္ေတြမွာျဖစ္တယ္။ အညွာလိုရွိလို႔ လိမ္တာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ နာမယ္။ ခ်က္ခ်င္းခြဲရတတ္တယ္။ ဒီေရာဂါကို ခြဲထုတ္လို႔ အထဲကဟာေတြၾကည့္ျပီး (အပင္း) လို႔ေျပာၾကတယ္။ ေပါက္ထြက္တာ၊ ပိုးဝင္တာေတြလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ ရွားရွားပါးပါး ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
(ဃ) Dermoid cysts of the spinal cord ခါးရိုးဆစ္ထဲက အာရံုေၾကာမွာျဖစ္တာ။ ပိုးဝင္တတ္တယ္။
(င) Dermoid cysts of head and neck မ်က္ႏွာနဲ႔ ဦးေခါင္းမွာ အျဖစ္မနည္းလွပါ။ Lipoma, sebaceous cyst ရိုးရိုး အက်ိတ္နဲ႔အေတာ္တူတယ္။ ခြဲယူျပီး ဖြင့္ၾကည့္မွ အထဲမွာ ကိုယ္ေမႊးလိုဟာေတြ ေတြ႔ရတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဗိုက္ထဲမယ္ မ်ိဳးဥအိမ္မွာျဖစ္တာနဲ႔ သေဘာဆင္တယ္။ ၾကီးတာနဲ႔ ေသးတာသာကြာျခားတယ္။ အဲတာကိုေတာ့ အပင္းလို႔လို႔ ေခၚရမွန္းမသိၾကပါ။
3. Ganglion Cyst (ဂင္ဂလီယြန္)
အဆစ္ေနရာအထက္မွာ အရြတ္ေၾကာကို ဖံုးထားတဲ့အလႊာနဲ႔ ဆက္ျဖစ္တယ္။ အထဲမွာ အရည္ၾကည္ ခြ်ဲျပစ္ျပစ္ရွိတယ္။ ဂ်ယ္လီလိုဘဲ။ အသက္ ၂ဝ-၄ဝ ၾကားမွာ ၇ဝ% ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုျဖစ္တယ္။ ၁ဝ ႏွစ္ေအာက္ျဖစ္တာ ရွားတယ္။ လက္ေကာက္ဝတ္မွာ ၆ဝ-၇ဝ% ျဖစ္တယ္။ ၁-၃ စင္တီမီတာ ရွိမယ္၊ ေရြ႔လို႔မရဘူး၊ ၾကီးလာလိုက္ ေသးသြားလိုက္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ နာမယ္။ ၃၈-၅၈% က အလိုလို ေသးသြား တတ္တယ္။ စာအုပ္ထူထူ ကိုင္တာမ်ိဳးကေန ေပ်ာက္တတ္လို႔ Bible cysts လို႔လဲ ေခၚတယ္။ Aspiration စုပ္ထုတ္တာလဲ လုပ္တယ္။ စုပ္ျပီး (စတီရြိဳက္) ေဆး ထိုးေပးတာလဲ လုပ္တယ္။ ၇၅-၈၅% ျပန္ျဖစ္တယ္။ ခြဲတာေကာင္းတယ္။ ေအးေအးေဆးေဆး ရက္ေရြး ခြဲစိတ္ထုတ္ျပစ္ပါ။ ခြဲစိတ္ရတာ လြယ္မလိုလိုနဲ႔ ျပန္ျဖစ္တတ္လို႔ ဆရာဝန္ နာမည္ေကာင္းမရတတ္ဘူး။ ခုေခတ္မွာ Arthroscopic surgery ကင္မရာပါတဲ့ ကရိယာ ေသးေသးေလးသံုး ခြဲတာမ်ိဳး ေပၚေနျပီ။
4. Cystic Acne and Acne Cysts ဝက္ျခံ (ဆစ္စ္)
မၾကီးဘူး။ ပိုးဝင္ရာကေနျဖစ္လို႔ နီေနမယ္။ ေသြးျဖဴဥေတြနဲ႔ ဗက္တီးရီးယားေတြ စစ္တိုက္ၾကတယ္။ ျပည္တည္လာမယ္။ ၁-၅ မီလီမီတာအထိ ရွိမယ္။ ဝက္ျခံကို ေဆးကုသလို ကုရတယ္။ ျပည္ရွိတာေတာ့ ထုတ္ရမယ္။ ညွစ္မရရင္ ခြဲထုတ္ရတယ္။ ဝက္ျခံ ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ရင္ အဆင္မသင့္လို႔ ပိုဆိုးလာရာကေနျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အစားအေသာက္ညံ့တာ၊ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္ မစားျဖစ္တာမ်ိဳးကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗီတာမင္ (ေအ) နည္းရင္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ စိတ္-အလုပ္ ရႈတ္ရင္လဲ ျဖစ္တတ္တယ္။
အမ်ိဳးအစား မ်ားသလားမေမးနဲ႔ ရာေက်ာ္ႏိုင္တယ္။ ေရးျပီးသားေတြကို အကၡရာစဥ္လိုက္ေရးပါမယ္။ အနည္းအမ်ားလိုက္ မဟုတ္ပါ။
1. Abscesses and boils အနာ ျပည္တည္နာ
2. Arachnoid cysts (Brain or Spinal cord) ဦးေႏွာက္ နဲ႔ ခါးရိုးထဲကအာရံုေၾကာ
3. Bartholin's cyst ဗဂ်ိဳင္းနား (ဘာသိုလင္-ဆစ္စ္)
4. Breast lump (ကင္ဆာ) မဟုတ္တဲ့ ရင္သား-အက်ိတ္
5. Chocolate cyst ေခ်ာကလက္ ဆစ္
6. Corn ငါးမ်က္စိ
7. Cysts (ဆစ္စ္) http://doctortintswe.blogspot.com/2015/05/cysts.html၏
8. Cysts in the breast (Fibrocystic disease) ရင္သား
9. Cysts of the glands within the eyelid (Chalazions) မ်က္စိအတြင္းစြန္
10. Epidermal cysts of the skin (Epidermal inclusion cysts) အေရျပား
11. Ganglion cysts အဆစ္ေနရာ
12. Giant-cell tumor of the bone (GCTOB) ကင္ဆာနဲ႔တူတဲ့ အရိုး (က်ဴးမား)
13. Hepatic cyst အသဲမွာ
14. Kidney cysts ေက်ာက္ကပ္ေရအိတ္
15. Liver Cysts အသည္းအိတ္ေရာဂါ
16. Lumps or Bumps အလံုး-အက်ိတ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/lumps-or-bumps.html
17. Lymphangiomas (လင္ဖန္ဂ်ီယိုးမား) လည္ပင္း အက်ိတ္ တမ်ိဳး
18. Myoma (Fibroid) သားအိမ္အလံုး
19. Nasal Polyps ႏွာေခါင္းထဲ အသားပိုျဖစ္ျခင္း
20. Neck Lumps လည္ပင္း အလံုးအက်ိတ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/05/neck-lumps.html
21. Neurofibromatosis ေကာ္ဖီေရာင္ အသားပိုေလးေတြ
22. Ovarian Cyst မ်ိဳးဥအိမ္အက်ိတ္
23. Ovarian cyst အပင္းလို႔ေခၚတဲ့ဟာ
24. Ovarian cysts မ်ိဳးဥအိမ္အိတ္မ်ား
25. Ovarian dermoid cyst အပင္းလို႔ေခၚတဲ့ဟာ
26. Pancreatic cysts သရက္ရြက္
27. PCOS and Ovarian cyst မ်ိဳးဥအိမ္အိတ္
28. Pineal cysts (Pineal gland of the brain) ဦးေႏွာက္
29. Polycystic kidney disease ေကာ်က္ကပ္
30. Renal Cortical Cyst ေက်ာက္ကပ္ အျပင္မွာရွိေနတဲ့ အိတ္
31. Sebaceous cysts အေရျပား
32. Tarlov cysts (Meningeal or Perineural cysts) ဦးေႏွာက္ေျမွး
33. Thyroid cysts (သိုင္းရြိဳက္) လည္ပင္းၾကီး
34. Vaginal Cysts, Polyps, Warts ဗဂ်ိဳင္းနားမွာ အပိုအဆာေတြ ျဖစ္တာ
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
