ဆရာခင္ဗ်ား ကၽြန္ေတာ္ (က်ား) အသက္၃၇ အရင္ ASO မ်ားလိုေမးဖူးပါတယ္။ ဒီေနေတာ့ ပါရဂူ (မေလးရွား) သြားျပျဖစ္တယ္။ ဆရာဝန္က စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ psoriasia နဲ႕ psoriatic arthritis လိုေျပာပါတယ္။ ေနာက္တခါ ထပ္ျပရဦးမွာပါ။ အဲဒီေရာဂါအေၾကာင္း သိခ်င္လိုပါ။ ေဆးစစ္တဲ့ စာရြက္ေတြ မထည့္ေတာ့ဘူး။ ဆရာ အလုပ္ရႈပ္မွာဆိုးလိုပါ။
အလုပ္ရႈပ္မွာစိုးလို႔ လို႔ေရးရ။ စိုး = စိုးရိမ္။ ဆိုး = ဆိုးဝါး။
ေရာဂါျဖစ္သူက အသက္ ၄ဝ အရြယ္ အမ်ိဳးသားပါဆရာ။ ျဖစ္တာ ၅ နွစ္နီးပါးရွိပါျပီ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာပါ။ psoriasis ကိုဆိုလိုတာပါဆရာ။ မ်ိဳးရိုးလိုက္တတ္ပါလားလဲ သိခ်င္တာပါဆရာ။ ေဆးေသာက္လိုက္ မေသာက္လိုက္ျဖစ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ထိုင္းကထုတ္တဲ့ yong hein ဆိုတဲ့ေဆးကို သူမ်ားေတြညႊန္ေတာ့ ေသာက္တာ ပိုဆိုးလာပါတယ္ဆရာ။ ထိုင္းကေဆးကတရုတ္တိုင္းရင္းေဆးတဲ့ဆရာ။ ေပ်ာက္တာကေတာ့ ၉၆ ပါးေလာက္နီးနီး ေျပာတာဘဲဆရာ။
Psoriasis (ဆိုရီယက္စစ္) အေရျပားနာတမ်ိဳးဆိုတာ ႏွင္းခူလိုလိုဆင္တယ္။ သူမ်ားကိုမကူးေစဘူး။ မ်ိဳးရိုးလည္းမလိုက္ပါ။ အေပၚယံမွာခပ္ျဖဴျဖဴ ေငြေရာင္ရွိတယ္။ ဦးေရခြံ၊ တေတာင္ဆစ္၊ ဒူး၊ ခါးေတြမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ ျဖစ္လိုက္-ေပ်ာက္လိုက္ ေနတယ္။ ဘာလို႔ျဖစ္လဲ မေျပာတတ္ဘူး။ လိမ္းေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆး၊ အလင္းေရာင္သံုးကုသနည္းစသျဖင့္ ကုနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
Pityriasis Lichenoides အေရျပားနာတမ်ိဳးဆိုတာ ဘာလို႔ျဖစ္သလဲအတိအက်မသိပါ။ မ်ိဳးရိုးမလိုက္ပါ။ ေပ်ာက္ဘို႔ရာလဲ ဆရာဝန္အားလံုးက သေဘာတူလက္ခံထားျပီးသားကုထံုး မရွိေသးပါ။ (အင္တီဘိုင္ေအာတစ္) ပိုးေသဆး ၁ လေပးတာက ပိုးဝင္ေနတာကိုေတာ့ သက္သာေစတယ္။
Special ultraviolet light lamps အထူးျပဳလုပ္ထားတဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နဲ႔ကုတာလဲတခ်ိဳ႕မွာေကာင္းေစတယ္။ Phototherapy အလင္းေရာင္သံုးကုသနည္းလို႔ ေခၚတယ္။ လိႈင္းအလ်ားမတူတဲ့ UVB ဒါမွမဟုတ္ UVA အလင္းေရာင္သံုးတယ္။ Psoralens ေသာက္ေဆး + UVA တြဲသံုးတာလဲလုပ္တယ္။ Photochemotherapy လို႔ ေခၚတယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတာ့ရွိမယ္။ Methotrexate tablets ကင္ဆာအတြက္သံုးတဲ့ေဆးကိုလည္း စမ္းသံုးႏိုင္တယ္။
Phototherapy အလင္းေရာင္သံုကုသနည္းက ယာယီသေဘာသာ သက္သာေစႏိုင္တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ မရေသးရင္ PUVA နည္းကိုသံုးတယ္။ ပိုျမင့္တယ္။ Fluorescent light bulbs မီးလံုးေတြကိုသံုးတယ္။ တပါတ္မွာ ၂-၅ ၾကိမ္လုပ္တယ္။ စုစုေပါင္း ၁၅-၃ဝ အၾကိမ္လုပ္တယ္။ အစပိုင္းမွာ ၁ မိနစ္ေတာင္မၾကာဘူး။ ေနာက္မွာတိုးသြားေစတယ္။ မ်က္စိကို မထိေစဘဲ ေရာဂါအနာရွိတာေတြကို အလင္းေရာင္ေပးတယ္။ ေယာက္်ားလိင္အဂၤါဆိုလဲ အကာကြယ္ထားေပးရတယ္။ PUVA treatment နည္းမွာ Psoralen ေဆးျပားကို အလင္းေရာင္မေပးခင္ ၂ နာရီၾကိဳတင္ေသာက္ေစတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ lotion or gel ေဆးရည္သုတ္လိမ္းေပးလို႔လဲရတယ္။ ဒီေဆးသံုးသူေတြကသဘာဝေနေရာင္ကာကြယ္ဘို႔ ၂၄ နာရီၾကာ ေနကာမ်က္မွန္ တပ္ထားရတယ္။
ေဆးကုသရက္မွန္ မလာႏိုင္သူ၊ ၁ဝ မိနစ္အထိအခ်ိန္မေပးႏိုင္သူ၊ ေနေရာင္ေၾကာင့္ အနာကပိုဆိုးတတ္သူ၊ xeroderma pigmentosum or lupus erythematosus အေရျပားေရာဂါရွိေနသူ၊ skin cancer အေရျပားကင္ဆာရွိေနသူ၊ ciclosporin or methotrexate ေဆးေတြေသာက္ေနရသူေတြက ဒီကုသနည္းနဲ႔ မတိုက္ဘူး။ ေဆးကုေနစဥ္မွာ Perfumed products ေရေမႊး မသံုးေသးဘဲေနသင့္တယ္။ အခ်ဥ္သီး၊ မံုလာဥနီမစားဘဲ ေရွာင္ေနရမယ္။ ေဆးခန္းကသံုးတဲ့ အလွအပသံုး အရည္ေတြကလြဲရင္ Creams, ointments and lotions ေတြကိုေရွာင္ထားသင့္တယ္။ ဆံပင္တိုတာ ပိုအဆင္ေျပမယ္။
လိမ္းေဆးမ်ား
• Topical corticosteroids စတီရြိဳက္ေဆးပါလိမ္းေဆးမ်ားသံုးရင္ ခံစားေနရတာ၊ ျမင္ေနရတာေတြသက္သာေစတယ္။ ေရာဂါကိုအျမစ္ျပတ္ေအာင္ေတာ့ လုပ္မေပးႏိုင္ပါ။ အသင့္အတင့္သာဆိုးတာအတြက္သံုးတယ္။ ျပင္းအားအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ တာရွည္မသံုးသင့္ပါ။ သံုးလိုက္ နားလိုက္လုပ္ရတယ္။
• Vitamin D analogues လိမ္းေဆးကေန မူမမွန္ဆြဲလ္ေတြျဖစ္လာမွာကို ေႏွးေစမယ္။ Calcipotriene (Dovonex) နဲ႔ Calcitriol (Rocaltrol) ေဆး။
• Anthralin ေဆးက အနာေဖးေတြကိုကြာက်ေစမယ္။
• Topical retinoids ေဆးေတြ ဥပမာ tazarotene (Tazorac, Avage) ေရာင္ရမ္းတာကိုသက္သာေစမယ္။
• Calcineurin inhibitors ေဆး ဥပမာ tacrolimus (Prograf) နဲ႔ pimecrolimus (Elidel) ေတြက ေရာင္ေနတာကိုသက္သာေစမယ္။ တာရွည္မသံုးသင့္ပါ။
• Salicylic acid ေသေနတဲ့ဆဲလ္ေတြကိုကြာက်ေစမယ္။
• Coal tar ေျခာက္တာ၊ ယားတာ၊ ေရာင္တာေတြကို သက္သာေစမယ္။
• Moisturizers ေဆးက အစိုဓါတ္ေပးမယ္။ အေနရခက္တာသက္သာေစမယ္။
• Light therapy (phototherapy) အလင္းေရာင္ေပးကုသနည္းလည္းလုပ္တယ္။
• Sunlight. Ultraviolet (UV) ေနေရာင္နဲပလည္းကုသတယ္။
• UVB phototherapy ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နည္းလည္းလုပ္တယ္။
• Narrow band UVB therapy နည္းလည္းလုပ္တယ္။
• Goeckerman therapy နည္းလည္းလုပ္တယ္။
• Excimer laser ေလဆာနည္းလည္းလုပ္တယ္။
စားေဆး-ထိုးေဆးေတြလည္းသံုးတယ္။
• Retinoids ေဆး ဥပမာ acitretin (Soriatane) ေဆး။
• Methotrexate ေဆး။
• Cyclosporine ေဆး။
• immunomodulator drugs ေဆး ဥပမာ etanercept (Enbrel), infliximab (Remicade), adalimumab (Humira) and ustekinumab (Stelara) ေဆးေတြ။
ေရတိုမွာ ေနေလာက္ခံထားရသလိုေနမယ္။ အေရျပားေျခာာက္ေသြ႔ျပီးယားမယ္။ အေရျပားအနီကြက္ျဖစ္မယ္။ Cold sores အနာတမ်ိဳးေပါက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ့္အနာေနရာမွာ မီးေလာင္ဖူးျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေရရွည္မွာ အေရျပားကပုိျပီးရင့္အိုမယ္။ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္မလားမေျပာႏိုင္ဘူး။
ဒီလိုေပ်ာက္ႏိုင္ခဲတဲ့အနာေရာဂါေတြဆိုရင္ ေဆးေတြကမ်ားတယ္။ ေၾကာ္ျငာေဆးေတြကလည္းေပါတယ္။ တခုကိုမွ အာမမခံႏိုင္ပါ။ ေဆာရီး။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
