ေရာဂါေတြ ဆံုလာတတ္တယ္။ မနက္ကပဲ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္က တျခားေရာဂါတခုနဲ႔အတူ ေသြးပ်စ္တာကို ေမးေသးတယ္။
၁။ မဂၤလာပါဆရာ က်ေတာ္ အသက္ ၅၇နွစ္ ရွိပါၿပီ။ ေဆးစစ္တာေတြလည္းစံုေနပါျပီ။ ဆရာဝန္ေျပာတာကေတာ့ ေသြးပ်စ္တယ္၊ ေသြးနီဥေတြမ်ားတယ္ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ေသာက္ေဆးေပးတယ္ မသက္သာဘူးဆရာ။ ခံစားရတဲ့ေဝဒနာက ေၾကာေတြ၊ ေျခဖဝါးေတြပူတယ္၊ အတြင္းပိုင္းမပူ မျပင္အေရျပားကပူတယ္ဆရာ။ ကိုင္ၾကည့္ရင္လည္းေအးေနတယ္။ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္အရ ေသြးထုတ္ခိုင္းတယ္။ အဲ့လိုထုတ္ျပီး ၁လေလာက္ပဲသက္သာပါတယ္ဆရာ။
၂။ ဆရာခင္ဗ်ာ က်ေနာ့္ အသက္ ၃ဝ ပါခင္ဗ်။ ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ေမးခြင့္ျပဳပါဆရာ။ ေသြးဖိအား ၁၃ဝ/၈ဝ ပါခင္ဗ်ာ။ ေသြးတိုးရွိလားခင္ဗ်ာ။ မ်က္ခြံႏွစ္ဖက္က အၿမဲတမ္းေလးေနတတ္တယ္ခင္ဗ်။ ေျခလက္လဲ ထံုက်င္တတ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေလာက္ကေတာ့ ေသြးစစ္ဖူးပါတယ္။ Triglycride နဲ႔ RBC နဲနဲမ်ားတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေသြးတိုးရွိခဲ့ရင္ ဘာဆက္လုပ္သင့္လဲဆိုတာ ညႊန္ၾကားေပးပါခင္ဗ်ာ။ ဆရာ့မိသားစုအားလံုး က်န္းမာပါေစခင္ဗ်ာ။
၃။ ဆရာ႐ွင့္ သမီးရဲ႕ ရင္ေသြးေလးကို ၃ဝ ရက္ေန႔ ညေန ၃ နာရီ ၃၈ မွာ ေလးေပါင္ျဖင့္ ေမြးဖြားၿပီးပါတယ္။ ကေလး က်န္းမာေရး ေကာင္းတယ္ ေပါင္မျပည့္တာ တစ္ခုပဲလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီေန႔မနက္မွ ကေလးက ေသြးနီဥေတြ အရမ္းမ်ားၿပီး ေသြးပ်စ္ေနတယ္။ ပံုမွန္ ၆၅ ႐ွိရမွာ ၇၂ ထိ႐ွိေနတယ္လို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ခ်က္ကေနတဆင့္ ျမန္မာလို ဆားရည္ သြင္းရမယ္ေျပာပါတယ္။ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သားဦး ေယာက်္ားေလး ဆိုေတာ့ အရမ္းကို ယူက်ံဳးမရျဖစ္ရပါတယ္ဆရာ။
၄။ Haemoglobin မ်ားမ်ားလာလို႔ ေသြးေဖါက္ထုတ္ရတဲ့ ေရာဂါအေၾကာင္းလဲ အလ်ွဥ္းသင့္ရင္ ေျပာျပေပးပါခင္ဗ်ား။
၅။ ကြၽန္ေတာ္အသက္ ၅ဝ ပါ။ ေသြးတိုရွိပါတယ္။ ေသြးစစ္ေတာ့ HGB 20.5(g/dl) ရွိပါတယ္။ ေသြးျပစ္တယ္ေပါ့။ ေလးလတစ္ႀကိမ္ ေသြးေဖာက္ထုတ္တာ ေလးႀကိမ္ရွိပါၿပီ။ clopilet 75mg တစ္ေနတစ္လုံး ေသာက္တာ ၂ နွစ္နီးပါးရွိပါၿပီ။ ေသြးတိုးအတြက္ LOSAR-50 တစ္ေန႔တစ္လုံးေသာက္ပါတယ္။ HGB ျမင့္တာအတြက္ ေနထိုင္စားေသာက္ပုံ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေတြ ဂဃနဏသိခ်င္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါေလးတင္ေပးပါအုံးဆရာ။
ေသြးနီဥမွာရွိတဲ့ ဟီမိုဂလိုဘင္မ်ားတာကို High hemoglobin count (HGB) လို႔ေခၚတယ္။ ေသြးနီဥမ်ားတာနဲ႔ေတာ့ မတူပါ။ ေသြးနီဥဆိုတာ ပံုမွန္ ေယာက္်ားလူၾကီးေတြမွာ RBC 700,000 to 5.2 million per mcL ရွိရတယ္။ ပံုမွန္လူၾကီး အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ 500,000 to 4.6 million per mcL ရွိတယ္။
ဟီမိုဂလိုဘင္ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ၊ အသက္၊ က်ား-မ အရမတူၾကဘူး။
• ေမြးကာစကေလး =17-22 gm/dl
• ၇ ရက္အရြယ္ကေလး = 15-20 gm/dl
• တလသားကေလး = 11-15gm/dl
• ကေလးအရြယ္ = 11-13 gm/dl
• လူၾကီး ေယာက္်ား = 14-18 gm/dl
• လူၾကီး မိန္းမ = 12-16 gm/dl
• အသက္ၾကီး ေယာက္်ား = 12.4-14.9 gm/dl
• အသက္ၾကီး မိန္းမ = 11.7-13.8 gm/dl
ေအာက္စီဂ်င္ရတာနည္းျခင္းနဲ႔ ေသြးနီဥထုတ္ေပးတာမ်ားျခင္းေတြကေနျဖစ္ေစတယ္။ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတာနဲ႔ တျခားေရာဂါေတြရွိေနလို႔လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေအာက္စီဂ်င္နည္းတယ္ဆိုတာ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးအလုပ္မႏိုင္ေတာ့တာ၊ ျမင့္တဲ့အရပ္ေဒသမွာေနရတာ၊ Pulmonary fibrosis အဆုပ္ေရာဂါ၊ အအိပ္ပ်က္ေရာဂါ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ မူးယစ္ေဆးတမ်ိဳး သံုးစြဲတာ၊ ကာယဗလတိုးေဆးသံုးတာ၊ ေသြးသြင္းတာ၊ Erythropoietin ေသြးနီဥမ်ားေဆး ထိုိးတာ၊ ေသြးပ်စ္တာ ေတြကေနလည္း ျဖစ္ေစတယ္။ ေရဓါတ္နည္းလြန္းတာနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ကေနလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ရိုးတြင္းျခင္ဆီထုတ္လုပ္မႈလြန္ကဲတာ Polycythemia vera ေရာဂါ ကေနလည္း ျဖစ္ေစတယ္။
ဒီအေျခအေနေတြမွာ ဟီမိုဂလိုဘင္ ရွိသင့္တာထက္နည္းမယ္။
1. Anemia (အနီးမီးယား) ေသြးအားနည္းျခင္း = ဟီမိုဂလိုဘင္ နည္းျခင္း၊
2. Erythropoietin deficiency = ဟီမိုဂလိုဘင္ ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း (ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ)၊
3. Blood transfusion = ေသြးသြင္းရာမွ ေသြးနီဥပ်က္စီးျခင္း၊
4. Bleeding = ေသြးယိုျခင္း
5. Lead poisoning = ခဲဆိပ္သင့္ျခင္း၊
6. Malnutrition = အစာအာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊
7. Iron, Folate, Vitamin B-12, B-6 deficiencies = ေသြးတည္ေဆာက္ဘို႔လိုတဲ့ဓါတ္ေတြခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း၊
8. Over hydration = ေရဓါတ္လြန္ကဲျခင္း။
ဟီမိုဂလိုဘင္ ရွိသင့္တာထက္မ်ားေနျခင္းဟာ နည္းလမ္း ၂ ခုကေနျဖစ္ေစတယ္။ ေသြးနီဥေတြ ထုတ္လုပ္တာ လြန္ကဲျခင္း၊ ေသြးကေန ေအာက္စီဂ်င္ကို သယ္ယူႏိုင္စြမ္းနည္းလို႔ အလွ်င္မီေအာင္ ထုတ္ေပးေနလို႔ ျဖစ္ရတယ္။ ေသြးရည္ၾကည္က နည္းေနလို႔ ေသြးနီဥကယွဥ္ၾကည့္ရင္ မ်ားတာ၊ ႏိႈင္းရအမ်ားလို႔ ေျပာမယ္။
Hematocrit = <0 .50="" 160="" br="" emoglobin="" g="" of="" value="">(၁) Peripheral cyanosis ေျခဖ်ား-လက္ဖ်ားျပာႏွမ္းလာျခင္း၊
(၂) စိတ္ပိုင္အလုပ္ေလွ်ာ့နည္းလာျခင္း၊ အသိဥာဏ္နည္းျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ စိတ္ရႈတ္ေထြးျခင္း၊
(၃) Thromboembolism ေသြးခဲပိတ္ျခင္းျဖစ္တာ သူမ်ားထက္ သိသိသာသာမ်ားတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ေရာင္မယ္၊ ထံုမယ္၊ အျမင္-အၾကားခ်ိဳ႕ယြင္းမယ္။
ဒီလိုျဖစ္တာကို ေရာဂါၾကီးရယ္လို႔ မသတ္မွတ္ပါ။ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္ကိုလဲ ကုသတယ္။ ခံစားရတဲ့ လကၡဏာေတြကို ကုသေပးရတယ္။
Polycythemia ေသြးနီဥမ်ားျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/03/polycythemia.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
