ဆရာရွင္ ကၽြန္မအကိုက ၂၉ ႏွစ္ပါ။ ဒူးဆစ္မွာစတီးေခ်ာင္းထည့္ထားရပါတယ္ရွင္။ အ႐ိုးဆက္မွ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္မယ္ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ ခြဲျပီးဘယ္ေလာက္ၾကာရင္ အ႐ိုးဆက္ႏိုင္လဲရွင့္။ ေျဖၾကားေပးပါဆရာရွင့္ စိတ္ပူလို႔ပါ။
တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူၾကပါ။ Fracture စာ ဘေလာ့မွာ ဖတ္ႏိုင္။
ဘေလာ့ရွာမေတြ႔ဘူးဆရာ link ေလးေပးပါဆရာ။
၁။ ဆရာ႐ွင့္ သမီးအေမက ေျခေထာက္ကိ်ဳးသြားလို႔ ဒူးေခါင္းေအာက္ကေနၿပီးေတာ့ စတီးျပားထည္႔ထားရပါတယ္။
အခု တစ္ႏွစ္နဲ႔သံုးလ႐ွိပါၿပီ။ စထည့္တုန္းကေတာ့ ဆရာဝန္က စတီးက္ိုထုတ္စရာမလိုဘူးလို႔ေျပာပါတယ္။ အေမက အေမ့အသက္က ၇ဝ ႐ွိပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုးတစ္ႀကိမ္ဆရာဝန္နဲ႔ျပန္ျပေတာ့ စတီးကိုျပန္ထုတ္ရင္ပိုေကာင္းမယ္လို႔ ဆရာဝန္ကေျပာပါတယ္႐ွင္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ေျပာေတာ့ မထုတ္ရင္ပိုေကာင္းမယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ေျပာေတာ့ ထုတ္ရင္ပိုေကာင္းတယ္တဲ့။ သမီးတို႔လည္းဘယ္လိုလုပ္ရမွန္းမသိေတာ့ပါဘူး။ အေမကလည္း မထုတ္ခ်င္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ခြဲစိတ္ၿပီးအခုအခ်ိန္ထိေတာ့ အေမကကိုက္လည္းမကိုက္ နာလည္းမနာ ဘူးလို႔ေျပာပါတယ္႐ွင့္။
သမိီးတို႔ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္ရမွန္းမသိလို႔ ဆရာ့ဆီကအၾကံဥာဏ္ေတာင္းခံအပ္ပါတယ္႐ွင့္။ သမီးနာမည္က ႕႕႕႕႕။ ႐ွမ္းျပည္နယ္ ႕႕႕႕႕ ကပါ႐ွင့္။
၂။ ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္ခြင္မွာ ထိခိုက္မိလုိ႔ ဘယ္ေျခေထာက္ က်ိဳးျပီး၊ ညာဖက္ ေျခဖမိုး လိမ္ေကာက္သြားပါသည္။ ေဆးရံုမွာ ခြဲစိတ္ကုသျပီး အိမ္မွာ ၆ လ နားရပါသည္။ ပထမအႀကိမ္က ေဆးရံုဆင္းလုိ႔ အိမ္မွာနားခ်ိန္ ေျခေထာက္ ေရာင္ရမ္းျပီး နာက်င္ေနလုိ႔ ဆရာ့ကို ေမးျမန္းခဲ့ရာ ဆရာေျပာသည့္အတုိင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းခဲ့ပါသည္။ ခုတစ္ႀကိမ္ ေျခေထာက္ထဲတြင္ ထည့္ထားေသာ ဆခရူေခ်ာင္းမ်ားကို ျပန္ထုတ္ ရ-မရ၊ ျပန္မထုတ္ပဲ ႏွစ္ၾကာၾကာထားလွ်င္ မည္သို႔ ဆုိးက်ိဳးမ်ား၊ ေကာင္းက်ၽိးမ်ား ရွိနုိင္သည္ကို သိခ်င္ပါသည္။ ယခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ ျမန္မာျပည္သုိ႔ ျပန္ပါေတာ့မည္။ ထည့္ထားသည္မွာ ၁ ႏွစ္ႏွင့္ ၇ လေလာက္ ရွိေနပါျပီ။ ခုခ်ိန္မွာ ျပန္ထုတ္လုိ႔ ရနုိင္ပါျပီလား။ ကၽြန္ေတာ့္ ဆႏၵကေတာ့ မထုတ္ပဲထားလွ်င္ ဘာမွမျဖစ္ပါက မထုတ္ခ်င္ပါ။ ထုတ္မွေကာင္းမည္ဆုိပါက ဒီမွာေနတုန္း ထုတ္သြားခ်င္ပါသည္။ ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္လွ်င္ လက္ရွိကုန္ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ဆုိ ထုတ္နုိင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္က (႕႕႕႕႕) မွာ အလုပ္လုပ္ေနသူပါ။ အသက္က ၃၉ ႏွစ္၊ လူပ်ိႀကီးပါ။ ဒီမွာက ဘာသာစကားအခက္အခဲေၾကာင့္ ဆရာဆီမွာ အကူအညီ ေတာင္းခံေမးျမန္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေဆးရံုကဆင္းျပီး ေနာက္ဆံုးရိုက္ခဲ့သည့္ ဓါတ္မွန္ေတြကိုပါ ပူးတြဲ ေပးပို႔လုိက္ပါသည္ခင္ဗ်ာ။
အဲလိုလုပ္ေပးထားတာမ်ိဳးကို Internal fixation အတြင္းထဲမွာ အေနေတာ္အဆင္ေျပေအာင္ ျပဳျပင္တပ္ဆင္ေပးနည္း ေခၚပါတယ္။ ဟိုအရင္က အရပ္ထဲမွာ ၾကပ္စည္းတာ၊ ေဆးရံုေတြမွာ ေက်ာက္ပတၲီးသာ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေခတ္နည္းေတြက ပိုေကာင္းပါတယ္။ ဘာေကာင္းသလဲ။ ေဆးရံုတက္ရက္ တိုေစမယ္။ Nonunion အရိုးမဆက္ဘဲေနတာ မျဖစ္ေစဘူး။ Malunion အရိုး လြဲဆက္တာ မျဖစ္ေစဘူးဆိုတဲ့ အက်ိဳးတရားေတြ ရေစမယ္။
Implanted metal လို႔ေခၚတဲ့ အရိုးက်ိဳးလို႔ ထည့္သံုးရတဲ့ ပစၥည္းေတြက အၾကိမ္းဖ်င္း အမ်ိဳးအစား ၅ မ်ိဳးရွိပါတယ္။
၁။ Metal plates သတၲဳျပား၊
၂။ Pins ပင္၊
၃။ Nails or Rods သတၲဳေခ်ာင္း။
၄။ Wires ဝိုင္ယာ၊
၅။ Screws ဝက္အူ၊
အရိုးက်ိဳးလို႔ ထည့္ထားရတဲ့ ပစၥည္းေတြကို ဘယ္ေတာ့ထုတ္ရမလဲ
Implanted metal လို႔ေခၚတဲ့ အရိုးက်ိဳးလို႔ ထည့္ထားရတဲ့ သတၲဳေခ်ာင္းစတာေတြဟာ အရိုးက်ိဳးသြားတာကို ျမန္ျမန္ဆက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာ မဟုတ္ပါ။ အရိုးက သူ႔အလိုလို ဆက္မွာကို တည့္တည့္မတ္မတ္ ဆက္ေစေအာင္ တည့္ေပး၊ ထိန္းေပးတာသာ ျဖစ္တယ္။ အရိုးဆက္သြားျပီဆိုရင္ တည့္ေပး၊ ထိန္းေပးတဲ့ သူ႔တာဝန္ ကုန္ဆံုးတာနဲ႔ ဆက္လုပ္စရာ မလိုေတာ့ပါ။
ဒါျဖင့္ ထုတ္ရေတာ့မွာလား။ ထုတ္ကိုထုတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒသမရွိပါ။ အရိုးအထူးကုဆရာဝန္ကေန ထုတ္ရမယ္လို႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ရွိရင္ ထုတ္ပါ။ ဥပမာ High ankle sprains ေျခပြတ္တိုင္လည္လို႔ ထည့္ေပးထားတဲ့ Syndesmotic screws ဝက္အူေတြကို ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ျပန္ဖိတာကို ခံဘို႔ အခ်ိန္က်ျပီဆိုရင္ ထုတ္ျပစ္ရလိမ့္မယ္။
ဘာလို႔ ထုတ္ဘို႔လိုသလဲ
တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ Metal implants ေတြကေန ေဘးမွာရွိတဲ့ တစ္ရွဴးေတြကို Irritation ကလိေနေစမယ္။ Bursitis အဆစ္ဖံုးေရာင္တာ၊ Tendonitis အရြတ္ေခ်ာင္းေရာင္တာ၊ Irritation အေနရခက္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ သူတို႔အတြက္ ထုတ္လိုက္မွ ျဖစ္ေနတာေတြ သက္သာလိမ့္မယ္။ ေခတ္သံုးပစၥည္းေတြကေန အလာဂ်ီမရေစတတ္ပါ။
ထုတ္လိုက္ရင္ အားလံုးေပ်ာက္မွာလား
ေျပာခဲ့တဲ့ ခံစားေနရတာေတြ ရွိေနသူအတြက္ ထုတ္လိုက္ရင္ လံုးဝဥသံု ေပ်ာက္မယ္လို႔ေတာ့ အာမခံခ်က္ မေပးခ်င္ပါ။ မွန္းဆဘို႔ ခက္တတ္တယ္။ သက္သာမွာေတာ့ အမွန္ပါ။ ထုတ္မယ္ဆိုရင္လဲ သိပ္ေနာက္မက်ခ်ိန္မွာ ထုတ္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ ဘယ္ေတာ့ဆိုတာ အတိအက် ေျပာဘို႔ ခက္တယ္။ အရိုးမွန္သမွ် ၂ လထက္ ေနာက္မက်ဘဲ ဆက္တယ္။ ၆ လေနထုတ္ႏိုင္တယ္ေျပာတာလဲ မွန္တယ္။ ေအးေအးေဆးေဆး ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္လဲ ျဖစ္တယ္။ ၾကာေနတာ ထုတ္ရင္ ခက္ႏိုင္တယ္လို႔ဆိုေပမဲ့ တခ်ိဳ႕မွာခက္၊ တခ်ိဳ႕ၾက မခက္ျပန္ဘူး။
ထုတ္လိုက္ရင္ ဘာျပႆနာရွိလဲ
ျပႆနာမရွိဘူးေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ထည့္တံုးကလိုဘဲ ခြဲစိတ္ျပီးမွ ျပန္ထုတ္ရမွာမို႔ ခြဲစိတ္တာမွန္သမွ်ကေန ျဖစ္ႏိုင္တာေတြ နဲ႔ ေမ့ေဆး၊ ခါးထံုေဆးေတြကေန ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ Potential complications ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ မေကာင္း-က်ိဳးဆက္ေတြကို ထည့္တြက္ရမယ္။ အတြင္း နက္နက္မွာ ထည့္ထားတာမ်ိဳး၊ ေနာက္ျပီး အၾကာၾကီး ထည့္ထာတာမ်ိဳးေတြက ပိုျပီး သတိထားရတယ္။ ထည့္ေပးထာတဲ့ အရာနဲ႔ အံက်ပန္က် ျဖစ္ေနတာကို ထုတ္လိုက္ေတာ့ အားနည္းသြားေစႏိုင္တာလဲ မျဖစ္ဘူး မေျပာႏိုင္ပါ။ ဥပမာ အေပါက္လိုက်ိဳးတဲ့အထဲ Screws ဆခရူ ေခၚ ဝက္အူထည့္ေပးထားတာမ်ိဳး ထုတ္လိုက္ေတာ့ အားနည္းသလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ဒါျဖင့္ရင္ အေျခခံသေဘာကုိ ဘယ္လို နားလည္ရမလဲ
ထည့္ထားသူမွာ Symptoms တခုခု ခံစားေနရရင္၊ အရိုးအထူးကု ဆရာဝန္က ထုတ္ပါ ေျပာရင္ ထုတ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာ ျဖစ္ေပမဲ့ ဆရာဝန္ကခ်ည္း ဆံုးျဖတ္တာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါ။ ျဖစ္ေစခ်င္လဲ မျဖစ္တတ္ပါ။ ဆရာဝန္႔ စကား နားမေထာင္တာမ်ိဳး ရွိတတ္သလို၊ ခ်င့္ခ်ိန္စရာေတြလဲ ထည့္စဥ္းစားၾကရလို႔ ေျပာတာပါ။ အခုေမးသူ ေရးတာဟာ ေဆးပညာစာပါ အတိုင္း အမွန္ပါဘဲ။ ေငြ နဲ႔ အခ်ိန္ ခ်င့္ခ်ိန္ဘို႔ လိုတယ္။ အခုလို အရိုးက်ိဳးလို႔ ထည့္ထားရတဲ့ အရာကို ျပန္ထုတ္ဘို႔ ဆံုးျဖတ္တဲ့အခါ၊ ဆရာဝန္က ထုတ္ကို ထုတ္ရမယ္လို႔ ကံေသကံမ မေျပာရင္၊ Economic implications စီးပြါးေရးတြက္ တြက္ရလိမ့္မယ္။ ေဆးရံုတက္ရမဲ့ ကုန္က်စရိတ္၊ အလုပ္ပ်က္ရမဲ့ကာလ စတာေတြ။
အရိုးက်ိဳးဗဟုသုတမွ်ျပီး နိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစ။ ေခတ္နည္းေတြမွာ သံုးတာေတြက Metal alloys သတၲဳေရာ၊ High-grade plastics ပလပ္စတစ္ အေကာင္းစား၊ Polymeric materials ေပၚလီမက္ထရစ္၊ Stainless steel သံမဏိေတြ ျဖစ္တယ္။ Metallic alloys သတၲဳေရာေတြမွာ Iron သံ၊ Cobalt ကိုေဘာ့လ္၊ Chromium ခရိုမီယမ္၊ Titanium တိုင္ေတနီယမ္၊ Tantalum တင္န္တလမ္ေတြကို သံုးတယ္။
Prosthetic implants အစားထိုးပစၥည္းေတြလဲ သံုးရတဲ့ပစၥည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ Ivory ဆင္စြယ္၊ Wood သစ္သား၊ Rubber ရာဘာ၊ Acrylic အခရဲလစ္နဲ႔ Bakelite ဘကီလိုက္ေတြပါတယ္။ ေပါင္ရင္းက်ိဳးတာကို ဆင္စြယ္သံုးျပီး အစားထိုးနည္းကို ျမန္မာဆရာဝန္ၾကီး တီထြင္တယ္။ ေပါင္ရင္းရိုး လည္ပင္းက်ိဳးတာမွာ အစားထိုးဘို႔ရာ သစ္မာသံုးတာကိုလဲ ျမန္မာဆရာဝန္တဦးကဘဲ တီထြင္တယ္။
၁၉၆ဝ မွာ ေဒါက္တာဦးစံေဘာ္ (၂၉-၆-၁၉၂၂ - ၇-၁၂-၁၉၈၄) ဟာ အသက္ ၈၃ ႏွစ္ရွိျပီျဖစ္တဲ့ သီလရွင္ဆရာၾကီး ေဒၚပုညရဲ႕ Ununited fractures of the neck of femur ေပါင္ရင္းရိုးက်ိဳးျပီး ျပန္မဆက္ျဖစ္ေနေတာ့တာကို Ivory prosthesis ဆင္စြယ္အရိုးတုသံုးျပီး ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ခြဲစိတ္ကုသေပးႏိုင္ခဲ့လို႔ ေဆးပညာသမိုင္းတြင္ခဲ့တယ္။ ဆရာၾကီးရဲ႕ဇနီးဟာ ပါေမာကၡေဒၚျမင္ျမင့္ခင္ျဖစ္ပါတယ္။ ကေန႔ မဂၢဇင္းေတြ ဂ်ာနယ္ေတြမွာ လူထုအက်ိဳးျပဳစာေတြကို သတၲိရွိရွိေရးေနတဲ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ခ်စ္ေၾကာက္ရိုေသ၊ အားက်အားရတဲ့ သမားေတာ္ၾကီးျဖစ္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
