၁။ မဂၤလာပါဆရာ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ကို blood test လုပ္တဲ့အခါ ဆရာဝန္က Hb E trait positive ျဖစ္ေနလို႔ အမ်ိဳးသားကိုပါ ေဆးစစ္ရမယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ တကယ္လို႔ အမ်ိဳးကိုစစ္တဲ့အခါ Hb E trait က normal ဆို ရင္ေသြးကို စစ္ဖို႔မလိုဘူးလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါ ဘာကိုေျပာတာလဲဆရာ။
၂။ ေဟမိုဂလိုဗင္အီးအေၾကာင္း သိပါရေစဆရာ။ မိဘက သယ္ေဆာင္သူ ျဖစ္ေနရင္ ကေလးေတြမွာ ဘယ္လို သက္ေရာက္ႏိုင္ပါသလဲ။ ဘယ္လို ကုသတားဆီး သက္သာေအာင္ လုပ္လို ့ရႏိုင္ပါသလဲ သိပါရေစ။
၃။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ့ သားဦးရတနာကို ၁၅ ရက္ ဇူလိုင္ ႕႕႕႕႕ မွာ ေမြးဖြားပါတယ္။ ဒုတိယေန႔မွာ အသားဝါလို႔ Phototherapy လုပ္ရျပီး၊ ေသြးေတြအၾကိမ္ၾကိမ္ေဖါက္လို႔ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရပါေသးတယ္။ ၂ ပတ္ျပည့္ေတာ့ ေမြးတဲ့ေဆးရံုက ကေလးဆရာဝန္နွင့္ follow up လုပ္ေတာ့ Result တခုအရ Hemoglobin E Disease ေတြ႔တယ္ေျပာျပီး Specialist doctor နွင့္ေတြ ့ရန္ေျပာပါတယ္။ ရက္ခ်ိန္းကလည္း လကုန္မွရပါတယ္။ အခု သားက ၃ ပါတ္ထဲမွာပါ။ စိုးရိမ္ရပါသလားခင္ဗ်ား။
Hemoglobin E (HbE) ဆိုတာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ဟီမိုဂလိုဘင္ျဖစ္တယ္။ ဟီမိုဂလိုဘင္ဆိုတာက ေသြးနီဥထဲမွာရွိျပီး၊ အသက္ရွဴတဲ့ထဲက ေအာက္စီဂ်င္ကို အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ သံဓါတ္နဲ႔ လုပ္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ အေရးပါလွတယ္။
Homozygous အမ်ိဳးအစားရွိသူေတြမွာ Mild hemolytic anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ နဲနဲရွိေနတတ္တယ္။ Spleen ေဘလံုး ၾကီးေနႏိုင္တယ္။ Heterozygous အမ်ိဳးအစားက ဘာလကၡဏာမွ မျပပါ။ Hb A နဲ႔ Hb S ျပီးရင္ တတိယ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ အသားမည္းေတြနဲ႔ ေတာင္အာရွမွာ ေတြ႔ရတာ မ်ားတယ္။ Electrophoresis ဓါတ္ခြဲ-စမ္းသပ္နည္းနဲ႔သာ ေရာဂါကို ခြဲျခားလို႔ရတယ္။ Homozygous ရွိသူေတြမွာ ေရာဂါရွိလာရင္ ေသြးသြင္းေနရမယ္။
မိသားစုလိုက္ျဖစ္ရတယ္။ တားဆီးလို႔ေတာ့ မရပါ။ ေရာဂါလို႔ မသတ္မွတ္ပါ။ Iron deficiency anemia သံဓါတ္နည္း-ေသြးအားနည္း ေရာဂါလဲ ရွိမေနေအာင္ လုပ္ရမယ္။ သံဓါတ္ေဆး-အစာ ေပး-ေၾကြးမယ္။ ေသြးအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသ-ကုသရမယ္။
ဟီမိုဂလိုဘင္အမ်ိဳးေပါင္း ရာနဲ႔ရွိတယ္။ Hemoglobin A, Hemoglobin A2 နဲ႔ Hemoglobin F ေတြက ပံုမွန္ေတြျဖစ္တယ္။ Hemoglobin S, Hemoglobin C နဲ႔ Hemoglobin E ေတြက ပံုမွန္မဟုတ္ဘူး။ Hemoglobin Constant Spring, Hemoglobin H နဲ႔ Hemoglobin Barts ေတြလဲ ရွိေသးတယ္။
• Hemoglobin S ကေန မ်ိဳးဗီဇရလို႔ Sickle/beta-thalassemia ေရာဂါျဖစ္မယ္။
• Hemoglobin Constant Spring ကေန မ်ိဳးဗီဇရလို႔ Alpha thalassemia ေရာဂါျဖစ္မယ္။
• Hemoglobin E ကေန မ်ိဳးဗီဇရလို႔ Hemoglobin E/beta-thalassemia ပိုဆိုးတဲ့ ေရာဂါျဖစ္မယ္။
E ß-thalassemia ေသြအားနည္းေရာဂါ မွာ ရက္တိုနဲ႔ နာတာရွည္ျဖစ္မယ္။ ဆိုးဝါးသူေတြမွာ အသဲနဲ႔ ေဘလံုးၾကီးမယ္။ ေသြးခဲပိတ္တာ ျဖစ္ရင္ ေဘလံုး ထုတ္ျပစ္ရမယ္။ လူၾကီးထြားတာ ေႏွးမယ္။ လိင္ပိုင္းေျပာင္းလဲတာ ေႏွးတတ္တယ္။ အရိုးတခုခု ျဖစ္တတ္တယ္။ သံဓါတ္ ကဲေနတာလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ ႏွလံုး-အဆုပ္ေရာဂါ ဝင္တတ္တယ္။
ေသြးအထူးကုဆရာဝန္နဲ႔ ျပသေနသင့္တယ္။ ေဘလံုးၾကီးေနရင္ တခ်ိန္မွာ ေဘလံုး ခြဲထုတ္ရႏိုင္တယ္။ Iron overload သံဓါတ္ကဲမေနေအာင္ စစ္ေဆးေနမယ္။ ႏွလံုး-အဆုပ္ေရာဂါ ျဖစ္မလာေအာင္ စစ္ေဆးမယ္။
ဟီမိုဂလိုဘင္ ရွိသင့္တာထက္မ်ားေစတဲ့အေၾကာင္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေတာင္ေပၚေဒသေျမအျမင့္မွာေနသူေတြနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ပံုမွန္လိုမ်ားေနမယ္။ ေဓါ+ဆာဒဓ့တ္နည္းခ်ိန္မွာလဲ မ်ားမယ္။ ေရာဂါတခ်ိဳ႕ေနလည္း ျဖစ္ေစတယ္။ Emphysema နာတာရွည္အဆုပ္ေရာဂါ၊ အက်ိတ္တခ်ိဳ႕၊ Polycythemia rubra vera ရိုးတြင္းခ်ဥ္ဆီေရာဂါတမ်ိဳး နဲ႔ Erythropoietin (Epogen) အားကစားသမားေတြတလြံသံုးေဆးေတြကေနျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
