၁။ မဂၤလာပါဆရာ။ သမီးအသက္ ၂၅ ႏွစ္ပါ။ ေပါင္၂၂ဝ၊ အရပ္ ၅ ေပ ၆ လက္မပါ။ ၂၂ နွစ္မွာအိမ္ေထာင္က်ပါတယ္။ ပထမတနွစ္ကေလးမယူဘူးဆိုျပီး သဘာဝနည္းနဲ႔ ရက္ေရွာင္ပါတယ္။ ရက္မေရွာင္ျဖစ္လို႔ ec2 နွစ္ခါေသာက္ဖူးပါတယ္။ သမီးကဝပါတယ္။ ၂ဝ၁၅ ၄ လပိုင္းမွာတစ္ခါ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ၅ လပိုင္းမွာ ၁ ခါသားအိမ္ျခစ္ရပါတယ္။ ရာသီ တစ္နွစ္လံုး မရပ္လို႔ပါ။ ရာသီရပ္သြားပါျပီ။ သမီးကေလးအရမ္းလိုခ်င္ေနပါတယ္ဆရာ။ folic acid ေသာက္ေနတာ၂ ပတ္ေတာ့ရွိပါျပီ။ သမီးတို႔ ၂ ေယာက္လံုးစစ္တာက်န္းမာပါတယ္။ ဆရာသမီးကိုကူညီပါဦးရွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၂။ ကၽြန္ေတာ္အိမ္ေထာင္က်တာ (၄) ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ကၽြန္ေတာ့္မိန္းမက ငယ္ငယ္ထဲက ဝတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ထင္တာေပါ့ေနာ္ ဆရာ (၁) သူက အဝလြန္ေနလို႔လား။ ဒါမဟုတ္ (၂) ကၽြန္ေတာ္တို႔အိမ္ေထာင္စက်တုန္း သူက အီးဇီးတူးဆိုတဲ့ အေရးေပၚ တားေဆးေတြ ပဲေသာက္မိလို႔လား။ သူအဲလိုေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ကၽြန္တာ္တို႔ ကေလးမရတာကို သူစိတ္ေတြကအဲလိုထင္ေနတယ္ဆရာ။ ကၽြန္ေတာ္အမ်ိဳးေရာ သူ႔အမိ်ဳးေရာမွာ ကေလးမရတဲ့မ်ိဳးရုိး မရွိပါဘူးဆရာ။ အီးဇီးတူးကို သူတစ္ႏွစ္ေလာက္ေတာ့ စြဲေသာက္တယ္ဆရာ။ ခုဘယ္သူမွာ အျပစ္ရွိေနလဲမသိဘူးဆရာ။ သူကသူ႔ ဝတာအျပစ္ရွိတယ္လို႔ထင္ေနတယ္ သူ႔ကိုလည္းသနားတယ္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ျပန္ေျဖေပးပါဆရာရယ္။ ကၽြန္တာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္တအားကို ကေလးလိုခ်င္ေနလို႔ပါဆရာ။
၃။ အဝလြန္ရင္ ကေလးမရဘူးလို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ သမီးအရပ္က ၅ ေပ ၁ လက္မကို ကိုယ္ကေလးခ်ိန္က ၁၂၈ နဲ႔ ၁၃ဝ ၾကားမွာ ရွိပါတယ္။ သမီးအေနနဲ႔ ကေလးမရမွာ စိုးရိမ္တဲ့ထဲမွာ သမီး ဝတာလဲပါပါတယ္။ အခုေတာ့ က်န္းမာေရး အေနနဲ႔ တပတ္ကို အနဲ႔ဆံုး ၆ နာရီေလာက္ကို အားကစားလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အဝလြန္ၿပီး ကေလးမရႏိုင္ေလာက္တဲ့ အထဲမွာ ပါ-မပါ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားတိုင္းေတာ့ ကေလးမရတာ မျဖစ္ေစပါ။ ဝတဲ့သူေတြမွာ ကေလးမရတာ ပိုမ်ားတာေတာ့ မွန္ပါတယ္။ လူေတြ ဝတယ္၊ မဝဘူးဆိုတာကို BMI (Body Mass Index) နဲ႔တိုင္းတာ သတ္မွတ္တယ္။ 18.5 ကေန 24.9 အထိဆိုရင္ ပံုမွန္ ျဖစ္တယ္။ 30 ေက်ာ္ရင္ ဝတယ္။ 29 ေက်ာ္သူေတြ BMI 1 နည္းတိုင္း ကေလးရဘို႔ 4% ေလ်ာ့နည္းေစတယ္။ သိပ္ဝတယ္လို႔ ေျပာရမဲ့ BMI 35 ကေန 40 ရွိသူေတြဟာ 23% ကေန 43% အထိ ကေလးရဘို႔ အခြင့္အလမ္းနည္းတယ္။ ဒီကိန္းဂဏန္းေတြရွိေပမဲ့ လူဝတာနဲ႔ ကေလးမရတာဆက္စပ္မႈ လက္ေတြ႔သက္ေသမျပႏိုင္ပါ။
ဝလြန္းသူမ်ား ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ နဲ႔ ေသြးတိုး ဒီ ၃ မ်ိဳးအျပင္ ကေလးမရတာဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္လို႔ သုေတသနတိုင္းက လက္ခံတယ္။ ငယ္ကတည္းက ဝတဲ့မိန္းကေလးေတြ အပ်ိဳျဖစ္ေစာတယ္၊ ရာသီထိန္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ဝတယ္လို႔ ဘယ္လို ဆံုးျဖတ္မလဲ။ အရပ္နဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တြက္တာအျပင္ ကိုယ္ထုထည္ဆိုတာ နဲ႔လဲ တိက်ေအာင္ တြက္ေသးတယ္။ သူ႔အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၃ဝ% က အဆီျဖစ္ေနရင္ ဝတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ၅ ေပ ၁ လကၼ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ၁ဝ၅ ေပါင္နည္းတယ္၊ ၁၂၂ သင့္တယ္၊ ၁၄ဝ ေပါင္မ်ားတယ္။ အမွန္က ဝရင္ အီစထိုဂ်င္ မ်ားေနတယ္။ သူမ်ားေနရင္ ဘဲလင့္စ္ပ်က္ေတာ့ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးဥ ထြက္တာကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတာမို႔ ကေလးရမွာကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရျပီး ေမြးတဲ့အခါလဲ သူမ်ားထက္ ခက္ေသးျပန္တယ္။
လူက ဝေနလို႔ အေလးခ်ိန္ခ်တာ တခုထဲနဲ႔ေတာ့ ကေလးရမွာ မေသျခာေသးပါ။ PCOS ေခၚတဲ့ ေရာဂါပါ ရွိေန-မေန ေဆးစစ္ရပါမယ္။ ဒီေရာဂါဟာ ကေလးမရတာရဲ႕ ပင္မအေၾကာင္းေတြထဲမွာပါတယ္။ LPD ဆိုတာလဲရွိေသးတယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပႆနာရွိတာကိုေခၚတယ္။ PCOS ရွိေနသူမွာ ကေလးမရတာ၊ ေခါင္းက ဆံပင္ပါးျပီး၊ တျခားေနရာက အေမႊးထူေနမယ္။ ဗိုက္ေခါက္ ထူေနမယ္။ သၾကားဓါတ္ ေလ်ာ့ေစတဲ့ အင္စူလင္ေဟာ္မုန္းကို ခံႏိုင္ေနျပီး၊ လူက အေလးခ်ိန္တိုးေနမယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္က မ်ိဳးဥဟာ ရင့္မွည့္ေပမဲ့ အျပင္ထြက္မလာလို႔ မ်ိဳးဥအိမ္အိတ္ ျဖစ္တတ္တယ္။ အဲလို အိတ္ေတြမ်ားေနရင္ တသက္လံုး ကေလးရေတာ့မွာ မဟုတ္ပါ။ PCOS ရွိေနသူေတြမွာ သားအိမ္ကင္ဆာလဲ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ကေလးပိုပ်က္တတ္တယ္။
ဝတဲ့သူမွာ အဆီမ်ားတယ္။ အဆီကေန အီစထိုဂ်င္ထုတ္တယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းမ်ားေနရင္ ကိုယ္ဝန္တားေဆး ေသာက္သလို သေဘာျဖစ္လာတယ္။ မ်ိဳးဥထြက္မွာကို တားဆီးေတာ့တယ္။ ဝတဲ့သူေတြ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ PET ကိုယ္ဝန္ေသြးဆိပ္တက္တာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဆီးခ်ိဳလဲ ပိုျဖစ္တယ္။ လူက ဝေနတိုင္း အဲဒါေတြ ဆက္ျဖစ္ေတာ့မွာပဲေတာ့ မထင္ပါနဲ႔။ လူဝရင္ ကေလးမရတာ ၁ဝ% သာ သက္ေရာက္တာ ေတြ႔ရတယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ဘို႔သာ အေရးၾကီးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူကလဲဝ၊ ကေလးလဲမရ၊ PCOS ကပါ ရွိမေနေအာင္ ေဆးစစ္ပါ။ ဝိတ္ခ်ပါ။ ရွိရင္ကုသမႈခံယူပါ။
ေဆးစစ္ရင္ Day 3 FSH, Day 3 E2, Day 3 LH, Day 3 Prolactin, Day 10 FSH, Day 12-14 E2, Surge Day LH, Day 21 Progesterone, TSH, Free T3, Free Thyroxine (T4), Total Testosterone, Free Testosterone, HEAS နဲ႔ Androstenedione ေတြ စစ္တယ္။
အေရးေပၚတားေဆးအီးဇီးတူးကို ခဏခဏမေသာက္ဖို႔ မၾကာမၾကာသတိေပးပါတယ္။ ေရရွည္မွာဘာျဖစ္သလည္း မေျပာႏိုင္ေသးလို႔ သတိေပးတာပါ။ အဲလိုေဆးကို သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာ အေရးေပၚကလြဲရင္ မေသာက္ၾကလို႔ ေဆးသုေတသနလုပ္တာနည္းတာမို႔ ေျပာမရတာပါ။ အခုလိုကာယကံရွင္မ်ိဳးေတြက ေျပာလာတာေတြရွိတယ္။ ျဖစ္တာေတြက မတူၾကပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
