ေလထိုးေလေအာင့္ ေလနာေရာဂါသည္ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းသည္။ စာေရး သူငယ္စဥ္က အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္သည့္ ဦးေလးအရြယ္ အသက္ ၅ဝ ခန္႔လူႀကီး တစ္ဦး ေလထုိးေလေအာင့္ျဖစ္သည္။ ညအခ်ိန္မေတာ္ျဖစ္သျဖင့္ ရပ္ကြက္အတြင္းရွိ ေဆးခန္းႏွစ္ခန္းမွာ ပိတ္သြားၿပီျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေဆးခန္းတြင္ ဆရာဝန္က အခ်ိန္ ပိုင္းႏွင့္လာထုိင္ၿပီး ညအခ်ိန္တြင္ ပိတ္သြားျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိေလနာသူကို ေဆး႐ံုသို႔ပို႔သည္။ ေဆး႐ံုတြင္လည္း ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားမရွိေပ။ လက္ေထာက္ဆရာဝန္ႏွင့္ သူနာျပဳမ်ားက လူနာအေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ဟုဆိုကာ စႀကၤံလမ္းေပၚရွိ တန္းလ်ားတစ္ခုေပၚတြင္ ေခတၱလွဲခိုင္းထားသည္။ လူနာ သည္ ေခြၽးေစးမ်ားျပန္လာၿပီး ေနာက္တစ္နာရီခန္႔အၾကာတြင္ အနာသက္သာ သြားသည္။ ဘာေဆးမွ်မေသာက္ရဘဲ ေဆး႐ံုမွျပန္လာခဲ့ရသည္။
ေလနာေရာဂါအခ်ိဳ႕သည္ ဤသို႔ပင္ အလူးအလဲခံရေအာင္ျဖစ္ၿပီး ထူးဆန္းစြာ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္သည္။ ဆရာမ်ားကလည္း ေလနာေရာဂါႏွင့္ အူ အတက္ေပါက္ေရာဂါ မမွားယြင္းရေအာင္ သတိျပဳၾကရသည္။ အူအတက္ေရာင္လွ်င္ ဝမ္းဗိုက္တစ္ျပင္လံုးမနာဘဲ ညာဘက္ျခမ္းေပါင္ထိပ္ႏွင့္ ခ်က္တုိင္အနီးတြင္ အထိ မခံေအာင္ နာက်င္ေလ့႐ိွသည္။
ေလနာေရာဂါျဖစ္သူ၏ဝမ္းဗိုက္ကို နားမလည္ဘဲ အရမ္းမဲ့မႏွိပ္သင့္ေပ။ ေလနာ ဟုဆုိကာ ေမွာက္ၿပီးတက္နင္းသျဖင့္ အူေပါက္ၿပီးအသက္ဆံုး႐ႈံးရသည့္ ေတာရြာမွ လူနာတစ္ဦးကို ေတြ႕ဖူးသည္။ က်န္းမာေရးဗဟုသုတနည္းသည့္ ေက်းလက္ေတာရြာ မ်ားတြင္ ဤသို႔ အျဖစ္ဆိုးမ်ားစြာရွိသည္။
ေလနာ၏မူလအေၾကာင္းအရင္းခံမွာ အစားအေသာက္မဆင္ျခင္ျခင္း၊ အလြန္ အကြၽံစားျခင္းေၾကာင့္ အစာမေၾကျဖစ္ၾကရာမွ ျဖစ္သည္ကမ်ားသည္။ ေလခ်ဳပ္စာ အစားမ်ားျခင္း၊ အစာစားၿပီးေနာက္ လႈပ္ရွားမႈမရွိဘဲ ဝမ္းဗုိက္ကို ေခါက္ထုိင္ျခင္း ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။
ေလနာေလေအာင့္ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာ အျခားအေၾကာင္းတစ္ခုမွာ ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီး စျမင္းခံျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕က စျမင္းထုိးသည္ဟု ေခၚသည္။ ေလနာေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရွးကျမန္မာေဆးဆရာႀကီးမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ကုသခဲ့ၾကသည္ကို စာေရး သူ ေလ့လာၾကည့္ေသာအခါ စစ္ၿပီးေခတ္က ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ ျမန္မာေဆးဆရာႀကီး ဦးဘသင္၏ '႐ႈေတာ္မူ ေဆး အဘိဓာန္က်မ္း' တြင္ ေတြ႕ရသည္မွာ-
လူတို႔စားေသာက္ေသာ အာဟာရတို႔သည္ က်င္ႀကီးျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္မွန္မစြန္႔ရလွ်င္ အူအတြင္း၌ ရက္ၾကာ ကိန္းေအာင္းေနရေသာအခါ ေတေဇာဓာတ္အခိုးအရွိန္ ေၾကာင့္ ထုိက်င္ႀကီးသည္ မီးျဖင့္ကင္ေသာအသားတစ္ကဲ့သို႔ အရည္ပ်စ္ၿပီး တျဖည္း ျဖည္းတင္းမာ၍ စျမင္းျဖစ္၏။ ထိုစျမင္းသည္ အူအတြင္းဒြါရေပါက္၌ ဆို႔ပိတ္ေန ေသာအခါ အူအတြင္း၌ သြားလာစုန္ဆန္ေနေသာ (အႏၲာႏုသယ)ေခၚေသာ ေလ လည္း သြားလာႏွင္ထုတ္ျခင္းမျပဳရဘဲ အူအတြင္း၌သာ ေတာငွက္တိရိစၧာန္မ်ားကို ဖမ္းဆီး၍ ေလွာင္အိမ္အတြင္း၌ေလွာင္ထားေသာအခါ ထြက္ေပါက္ရွာေသာ အားျဖင့္ တုိးေဝွ႔သကဲ့သို႔ ထုိအခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရေသာေလသည္လည္း ထြက္ေပါက္မရသျဖင့္ တုိးေဝွ႔ေသာအခါ နာျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္းျဖစ္ရသည္။ ထုိသို႔နာသည္ကို ေလနာ၊ ေအာင့္နာဟုဆိုသည္။ ရင္ဘတ္ဆီသို႔ တုိးေဝွ႔ေသာအခါ ရင္ဘတ္နာဟုဆုိ၏။ ေဘးသို႔တိုးဝင္ေသာအခါ အဆုတ္သည္ ေဖာင္းပြလာသျဖင့္ အသက္႐ွဴက်ပ္၏။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ေသာေရာဂါကို 'ေဘးထုိးရင္က်ပ္'ဟု ဆိုသည္။
ေလနာ၊ ေအာင့္နာ၊ ရင္ဘတ္နာ၊ ေဘးထိုးရင္က်ပ္ဟူေသာ ေရာဂါမ်ဳိးတုိ႔သည္ ေလ၏အစြမ္းခ်ည္းျဖစ္သည္။ ထုိေလခ်ဳပ္ေသာသူတို႔၌ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဝမ္း ေၾကာတင္းျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္းတုိ႔ျဖစ္တတ္၏။
ေလေဆးတစ္နည္း-
၁။ ေက်ာက္ခ်ဥ္ - ၁ က်ပ္သား
၂။ ဆားခါး - ၂ က်ပ္သား
၃။ ဇဝက္သာ - ၂ က်ပ္သား
ဤသံုးပါးကို အမႈန္႔ျပဳ၍ ေရွာက္ရည္ ၂ က်ပ္သားႏွင့္ေရာ၊ ေဆးငါးခြက္စာျဖစ္၏။ (ေလနာျဖစ္ပံုအေၾကာင္းႏွင့္ ကုထံုးကိုျပျခင္းမွ)
ေလနာေရာဂါျဖစ္သူတို႔သည္ အစားမွား၍ျဖစ္သည္ဟု အစဥ္အၿမဲမွတ္ယူ၍ မရေပ။ အစားအေသာက္မမွားဘဲ ႐ုတ္တရက္ထျဖစ္ေသာေလနာ ရွိသည္။ ကံ ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေလနာဟု ေခၚဆုိႏုိင္သည္။ အစာအိမ္ေလနာျဖစ္သူ အေတာ္မ်ား မ်ားသည္ စိတ္ပူပန္ေသာကမ်ားသူမ်ားျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ စိတ္တိုင္းမက် စိတ္ေမာရေသာသူမ်ားတြင္ ျဖစ္သည့္ေလနာေရာဂါသည္ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေလနာေရာဂါမွာ မိုးတြင္းအခါ ေရစိုတစ္ပိုင္းျဖင့္သြား လာရင္း ေျခေအးဝမ္းေရာင္ျဖစ္ရာမွ စသည္။ ေျခေထာက္ေရစိုျခင္းေၾကာင့္ ေလနာ ေရာဂါ ႐ုတ္တရက္ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေျခေထာက္ေရစိုႏွင့္ အျပင္မွျပန္လာလွ်င္ ဒူး အထက္မွေအာက္သို႔ ေရေလာင္း၍ ေျခေဆး၊ အပူမ်ား ေအာက္သို႔ဆင္းသြားေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီးမွ အဝတ္ေျခာက္ျဖင့္ သုတ္ရမည္။ ေႏြးေထြးေအာင္ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ေရွး လူႀကီးမ်ား ေျပာၾကသည္။
ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ ေလးပါးတြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္သည့္ 'အာဟာရ'ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေလနာမွာ မသင့္ေသာအစာကိုစားျခင္း၊ ပူလြန္းစပ္လြန္းေသာအစာကိုစားျခင္း၊ ေအးစက္ေသာအစာကို စားျခင္း၊ မာေၾကာေသာအစာကိုစားျခင္းတုိ႔ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစားၿပီး ေလနာသူတစ္ဦးကို ေတြ႕ဖူးသည္။ ထိုသူကို ျမန္မာ ေဆးဆရာႀကီးတစ္ဦးက ႏွမ္းဆီကိုမီးျဖင့္ေႏႊးၿပီး ဝမ္းဗိုက္တြင္လိမ္းသည္။ ထုိ ႏွမ္းဆီ ကိုပင္ ဟင္းစားဇြန္းျဖင့္သံုးဇြန္း ေသာက္ခုိင္းသည္။ ခဏၾကာေသာအခါ ေလနာ ေဝဒနာသက္သာသြားသည္ကို ေတြ႕ရဖူးသည္။ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစားလွ်င္ ေအး စက္ေနပါက မစားရ။ ပူပူေႏြးေႏြးကိုဆီဆမ္းၿပီးစားလွ်င္ ေလနာျခင္းေဘးမွ ကင္း ေဝးႏုိင္သည္။ ဓာတ္စာအျဖစ္ ေလကိုေအာက္သို႔သက္ေအာင္စားလုိလွ်င္ ေကာက္ ညႇင္းဆန္အနက္ (ငခ်ိပ္)ေပါင္းကို ႏွမ္းဆီဆမ္း၊ ႏွမ္းေထာင္းျဖဴးစားလွ်င္ လူႀကီး မ်ား ေလခ်ဳပ္အေညာင္းမ်ားျခင္းကို သက္သာေစႏုိင္သည္။ အစာေဟာင္းအိမ္မွေလ ကိုလည္း ေအာက္သို႔သက္ေစႏုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဤသည္မွာ ေရွးလူႀကီးမ်ား၏ ေဘးမျဖစ္ေအာင္ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းစားနည္းျဖစ္သည္။ ေကာက္ညႇင္းစားၿပီး အစာမေၾကမျဖစ္ေစေသာနည္း ျဖစ္သည္။
ဝမ္းႏုတ္ေဆးကို စြဲစားေလ့ရွိသူမ်ားတြင္ ေလနာျဖစ္ေလ့ရွိသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ အူအတြင္း႐ိွ အခြၽဲအေျမႇးမ်ား ပါးသြားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေပြးကိုင္းပါေသာ ဝမ္းမွန္ေဆးမ်ားကို စြဲစားသူမ်ား၏အူအတြင္း သက္ ေစာင့္အခြၽဲအေျမႇးမ်ား တျဖည္းျဖည္းပါးသြားၿပီး အူမႀကီးအတြင္းတြင္ ေလပြကာ ေလနာေရာဂါျဖစ္ႏုိင္သည္။
ေန႔စဥ္ေဆးေသာက္မွ ဝမ္းသြားရျခင္းသည္ နည္းမွန္လမ္းမွန္ဝမ္းသြားရျခင္း မ်ဳိး မဟုတ္ေပ။ ခ်ိဳ၊ ခ်ဥ္၊ ငန္၊ စပ္၊ ဖန္၊ ခါး ရသာေျခာက္ပါးကို မွ်တစြာစားသံုးသူသည္ ဝမ္းမွန္သည္။ ေလသည္ ေအာက္သို႔သက္သည္။ ယေန႔ေခတ္ လူအေတာ္မ်ားမ်ား သည္ ခ်ဳိ၊ ဖန္ အရသာႏွစ္မ်ိဳးကို ပို၍စားသံုးေနၾကသည္။ တစ္ေန႔လွ်င္ ႏွစ္ႀကိမ္၊ သံုး ႀကိမ္၊ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ထုိင္ၿပီး ေရေႏြးၾကမ္း၊ အဖန္ရည္အေသာက္မ်ားသူမ်ား ဝမ္းခ်ဳပ္ၾကသည္။ ဝမ္းခ်ဳပ္၍ ဝမ္းႏုတ္ေဆးစားသည္။ ေရာင္းတမ္းဝမ္းႏုတ္ေဆး မ်ားတြင္ ေပြးကိုင္းႏွင့္ ကနခိုမ်ားပါဝင္သျဖင့္ ၾကာေသာအခါ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္း ေၾကာင္း အားနည္းမႈ၊ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈမ်ား ျဖစ္လာရသည္။ အေနာက္တိုင္းဝမ္းႏုတ္ေဆးမ်ား လည္း ရွိသည္။ ဓာတုပစၥည္းမ်ားပါဝင္သျဖင့္ ေရရွည္စြဲေသာက္လွ်င္ အသည္းကိုထိခုိက္ပ်က္စီးေစႏုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။
သတိျပဳရန္မွာ-
၁။ ေလေဆး၊ အစာေၾကေဆးမ်ားသည္ အၿမဲစြဲေသာက္ရန္ မသင့္ပါ။ လုိအပ္ ေသာအခါမွသာ ေသာက္ရပါမည္။
၂။ ဝမ္းႏုတ္ေဆးကို ေန႔စဥ္စြဲေသာက္ျခင္းသည္ မသင့္ပါ။ အစာအိမ္ႏွင့္အူလမ္း ေၾကာင္းကို ႀကီးစြာ ဒုကၡေပးႏုိင္ပါသည္။
၃။ လက္ဖက္ရည္အခ်ဳိ၊ အဖန္ရည္ အေသာက္မ်ားျခင္းေၾကာင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီး ေလနာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသည္။
၄။ ေအးစက္မာေၾကာေသာအစာ၊ အခ်ိန္အခါမဟုတ္စားေသာအစာေၾကာင့္ ေလနာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသည္။ ။
ၾကည္လြင္ျမင့္(မုျဒာ)
Myawady Health
https://www.facebook.com/pg/myawadyhealth
