မေန႔ကသမီးရဲ႕ အသိတေယာက္က ဖုန္းဆက္ေမးပါတယ္ရွင့္။ သူမွာျပီးခဲ့နွစ္ ၆ လပိုင္းေလာက္ကတည္းက နွလုံးအဆို႔ပြန္က်ဥ္းတဲ့ေရာဂါခံစားေနရပါတယ္တဲ့။ သူအသက္ ၂၇ နွစ္ပါရွင့္။ ေကာင္ေလးပါ။ ေတာင္သူလုပ္ငန္း လုပ္ပါတယ္။ ဆရာဝန္နွင့္ျပေတာ့ ခြဲရမယ္ or နွလုံးအဆို႔ပြန္္ ခ်ဲ့ရမယ္လို႔ေျပာပါတယ္တဲ့။ စီးပြားေရးသိပ္အဆင္မေျပလို႔ ေသာက္ေဆး ၃ လစာယူလာၿပီးျပန္လာပါတယ္။ ယခု ေဆးျပတ္ေနတာ ၄ လေလာက္ရိွပါျပီတဲ့။ ဘာေဆး ေသာက္ေနရတယ္ သမီးမသိပါဘူးဆရာ။ ႐ြာကလူေတြဆိုေတာ့ ေသာက္ေဆးအမည္ေတြကိုလည္းမသိပါရွင္။ လက္ရိွေရာဂါအေျခေနရေတာ့ ေမာၿပီး ေျခဆစ္လက္ဆစ္ ကိုက္တာကလြဲၿပီး မရိွပါဘူးတဲ့။
ေနာက္ျပီးေတာ့ ေလးဘက္နာေရာဂါေရာရိွပါတယ္တဲ့။ အသက္ ၂၆ နွစ္ ေလာက္တုန္းကလည္း ညာဘက္တျခမ္းေလျဖတ္သလိုျဖစ္ခဲ့ဖူးလို႔ ႐ြာကအရပ္ဆရာ (ရမ္းကု) နဲ႔လည္း ေဆး ၃ လ ေလာက္ထိုးခဲ့ဖူးပါတယ္တဲ့။ ဘာေဆးဆိုတာသမီးလည္းမသိပါဘူးဆရာ။ သူကလက္ရိွမွာေတာ့ခြဲခ်င္ေနပါတယ္ဆရာ။ သမီးသိခ်င္တာက နွလုံးအဆို႔ပြန္က်ဥ္းတာနွင့္ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ သိခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။ သူငယ္ခ်င္းေရာဂါနွင့္ ပတ္သက္ျပီးေတာ့လည္း ဆရာရဲ႕ အျမင္ကို သိပါရေစဆရာ။ သမီးက သားဖြားဆရာမတေယာက္ပါ။ Post ဝင္တာ ၄ လေလာက္ဘဲရိွပါေသးတယ္ရွင့္။ သမီးကဒီေရာဂါနွင့္ပတ္သက္ျပီးေတာ့ သိပ္မသိပါဘူးဆရာ။ အမွားပါခဲ့ရင္ ခြင့္လြတ္ေပးပါဆရာ။ ဆရာတင္ေပးတဲ့ post ေတြဖတ္ရတာ သမီးအတြက္ ဗဟုသုတေတြ အမ်ားႀကီးရပါတယ္ဆရာ။
ဒီလိုေမးတာက က်န္းမာေရးဌာနကျဖစ္လို႔ ဆီေလွ်ာ္ပါတယ္။ အရင္ကလည္းေမးၾကတယ္။
၁။ ဆရာ႐ွင့္ ႏွလံုးအဆို႔႐ွင္မေကာင္းတဲ့သူက သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္ပါသလား။ ေနႏိုင္ေအာင္ဘယ္လို ကုသရပါသလဲ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖေပးေစခ်င္ပါတယ္႐ွင့္။
• က်ား-မ-အသက္ မသိပါ။ ေရာဂါရွိရင္ ကုသသင့္တယ္။ ကုေန မေန မသိပါ။
• က်ားပါ။ အသက္က ၃၈ ႏွစ္ပါ။ ကုသေနပါတယ္။
ေမးတဲ့အမည္က အမ်ိဳးသမီး၊ ျဖစ္တဲ့သူက အမ်ိဳးသား။ အဲလိုေမးတာေတြလာတိုင္း ျပန္ျပန္ေမးရတတ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကေန တျခားေယာက္်ားေလး (သမီးရည္းစာလည္း မဟုတ္၊ တခါတေလ သူမ်ားေယာက္်ား) ေရာဂါ ေမးတာမ်ိဳးဆိုရင္ အေတာ္အဆင္မေျပျဖစ္တာ ၄-၅-၆ ခါရွိျပီ။
၂။ အမ်ိဳးသမီးလို႔ယူဆရတဲ့ ႕႕႕႕႕ မင္းသမီးအမည္နဲ႔အေကာင့္ကေန ေမးတယ္။ က်ား-မ ေျပာပါဆိုေတာ့ က်ားတဲ့။
ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ က်ား-မ မသိရတာနဲ႔ေတာ့ အေတာ္ဂြက်ေနျပီ။ ဆရာဝန္ကိုေတာ့ ပြင္ပြင့္လင္းလင္းေျပာၾကေစခ်င္ပါတယ္။ ေမးတဲ့သူ (အိုင္ဒီ) ကို ပို႔စ္မွာမသံုးပါ။
Valvular heart disease ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ေရာဂါဆိုတာ ေမြးကတည္းလဲပါလာႏိုင္သလို ေနာက္မွလဲပ်က္စီးႏိုင္တယ္။ (၁) Rheumatic fever (ရူမက္တစ္) ေလးဘက္နာ၊ (၂) Infectious endocarditis ႏွလံုးအတြင္းသားေရာင္ျခင္း၊ (၃) Connective tissue disorders တြယ္ဆက္ (တစ္ရွဴး) ေရာဂါ၊ (၄) ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကင္ဆာဓါတ္ကင္တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ မေကာင္းတာမွာ
(၁) Valvular stenosis = အဆို႔ရွင္က်ဥ္းျခင္း။ အဆို႔ရွင္ (၄) ခုလံုးမွာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ့္မွာဘယ္ဟာလည္းသိပါ။ tricuspid stenosis, pulmonic stenosis, mitral stenosis or aortic stenosis ေလးခုရွိတယ္။
(၂) Valvular insufficiency = အဆို႔ရွင္မလံုတာ။ tricuspid regurgitation, pulmonary regurgitation, mitral regurgitation or aortic regurgitation လည္းရွိတယ္။
ခံစားရမွာေတြက အားယုတ္၊ အသက္ရွဴမဝ၊ ႏွလံုးကို နားေထာင္ရင္ အသံမူမမွန္၊ ေျခေထာက္ေရာင္၊ ရင္ပတ္နာ၊ သတိလစ္တာေတြ ခံစားရမယ္။
ႏွလံုးအဆို႔ရွင္ေရာဂါမ်ားကုသျခင္း
(က) ေဆးေပးျခင္း၊ Vasodilators ေသြးေၾကာက်ယ္ေဆး၊ ကိုလက္စေထာက်ေဆး၊ Diuretics ဆီးေဆးနဲ႔ Blood-thinning medications ေသြးမခဲေဆးေတြေပးမယ္။
(ခ) Balloon valvuloplasty ေလဘူေဘာင္းထည့္ခြဲစိတ္နည္း၊
(ဂ) Valve repair or replacement ခြဲစိတ္ျပဳျပင္နည္း၊
လူေနမႈပံုစံေျပာင္းျခင္း (ကိုယ္နဲ႔ဆိုင္တာကိုသာလုပ္ပါ)
(က) ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။
(ခ) ေသြးတိုးကို ထိန္းေနပါ၊
(ဂ) ကိုလက္စေထာခ်ပါ၊ LDL level ကို 130 mg/dL (3.4 mmol/L) ထက္နည္းပါေစ၊ တျခား သတိထားစရာပါရွိေနသူဆိုရင္ LDL ကို 100 mg/dL (2.6 mmol/L) ေအာက္အထိခ်ပါ။ စိုးရိမ္စရာအထိ ျဖစ္ေနသူဆိုရင္ 70 mg/dL (1.8 mmol/L) အထိနည္းပါေစ။
(ဃ) ဆီးခ်ိဳထိန္းေနပါ။
(င) အသက္ၾကီးသူေတြက ျငိမ္မေနပါနဲ႔၊ လႈတ္ရွားေပးပါ။ ငယ္ရြယ္သူေတြက အတိုင္းအတာအရသာလုပ္ပါ။
(စ) က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့အစားအေသာက္ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ပါ။
(ဆ) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းေနပါ။
(ဇ) စိတ္ဖိအား ေလွ်ာ့နည္းသံုးပါ။
(စ်) သန္႔ရွင္းေရး ပိုဂရုစိုက္ေပးပါ။
(ည) တုပ္ေကြးရာသီမွာ ကာကြယ္ေဆးထိုးပါ။
(စ) စိတ္ကိုတင္းပါ။ အျပဳသေဘာေဆာင္ပါ။ ကံတရားကိုလည္းအားကိုးပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
