၁။ က်မနာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါ။ အသက္ အခု ၃၄ နွစ္ထဲမွာပါ။ ပထမဆံုးသားဦးကိုယ္ဝန္က ၁၇ ပတ္ထဲေရာက္ေနပါၿပီ။ က်မ ကိုယ္ဝန္စရွိတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး က်မစအိုဝနားမွာ ၾကြက္နို႔တလံု းစေပ႔ၚလာပါတယ္။ တၿဖည္းၿဖည္းၾကီးလာၿပီး ယားလို႔ ကုတ္မိတဲ့အခါမွာ ေဘးကေန ထပ္ပြါးလာပါတယ္။ က်မငယ္စဥ္က အပ်ိဳမၿဖစ္ခင္ အဲလိုၾကြက္နို႔ေတြ လက္မွာအမ်ားၾကီး ေပါက္ဖူးပါတယ္။ ေဆးနည္းေပါင္းစံုနဲ႔လည္း ကုတာမေပ်ာက္ဘဲ ပါြးလာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေဆးရံုမွာ operation ခန္းထိ ဝင္ရဖူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မေပ်ာက္ဘဲ ဆက္ပါြးဖူးပါတယ္။ ေနာက္ အပ်ိဳစၿဖစ္ခ်ိန္ကစၿပီး အဲ့ၾကြက္နို႔ေတြက သူ႔အလိုလို ညိွဳးၿပီး ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ အခု လက္မွာ အရာေတြပဲက်န္ပါေတာ့တယ္။ အခုတခါ ကိုယ္ဝန္စရွိခ်ိန္မွာ အဲလိုၾကြက္နို႔ ၿပန္ေပါက္လာၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ အဲတာ ကိုယ္ဝန္ေၾကာင့္ ေပါက္တာလားဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳး လိမ္းရမလည္းဆိုတာ ညႊန္ၾကားေပးေစလိုပါတယ္။
၂။ ဆရာ ကြၽန္မသူငယ္ခ်င္းက အခုကိုယ္ဝန္ရိွေနပါတယ္။ အသက္က ၂၈ ရိွေနပါၿပီ။ သူအခု မိန္းမကိုယ္အေပါက္ နားေလာက္မွာ ၾကြက္ႏို႔ေတြေပါက္ေနတယ္ေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္ျပေတာ့ ေဆးထိုးကုရမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္မွာစိုးလို႔ ေဆးခိုးကုလို႔မရေသးဘူးေျပာပါတယ္တဲ့။ သူအခုအရမ္းေၾကာက္ေနပါတယ္။ သူ႔မွာေရာဂါပိုး ရေနမလားလို႔ စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ သူ႔အိမ္ေထာင္ဖက္က အရမ္းမိန္းမလိုက္စားပါတယ္။ သူကဘာ့ေၾကာင့္ မိန္းမကိုယ္အဝမွာ ႂကြက္ႏို႔ ေပါက္ရတာကို သိခ်င္ေနပါတယ္ဆရာ။ ကြၽန္မလည္း႐ွာေနတာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္ ရႏိုင္တာကိုမေတြ႔လို႔ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ဆရာ့ကို ေမးရတာပါ။
၃။ ဆရာခင္ဗ်ာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏုိ႔ေရာဂါျဖစ္ ႏိုင္ပါသလား။ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲ။ အႏၲရာယ္ရွိမရွိနဲ႔ ဘယ္လိုေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသရမလဲဆိုတာ ေျဖၾကားေပးပါခင္ဗ်ာ။
ေမးခြန္းေတြက နမူနာသာ။ ေမးၾကတာ မ်ားတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ၾကတာ မနည္းလွပါ။ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနေပမဲ့ ကေလးမရတာမျဖစ္ေစပါ။ ကိုယ္ဝန္ကိုလဲ မထိခိုက္ပါ။ အတြဲတခုမွာ တေယာက္မယ္ ေရာဂါရေန၊ ျပေနရင္ က်န္တေယာက္မွာလဲ ဘာမွလကၡဏာမျပေပမဲ့ပိုးရွိေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ တေယာက္မွာ အဲလိုေတြ႔တိုင္း ေဖါက္ျပန္သူ စြပ္စြဲလို႔လည္းမရပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔အတြက္ Imiquimod, Sinecatechins, Podophyllin နဲ႔ Podofilox ေတြကို မသံုးပါနဲ႔။ ခြဲစိတ္တာ လုပ္ခ်င္လုပ္ႏိုင္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ၾကြက္ႏို႔ကို Liquid nitrogen နဲ႔ Cryotherapy လုပ္ရတယ္။ Cryoprobe မသံုးသင့္ပါ။ ေနာက္တနည္း TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလး လိမ္းႏိုင္တယ္။ ေျခာက္ေသြ႔ပါေစ။ ေဆးမ်ားသြားရင္ Sodium bicarbonate, Liquid soap နဲ႔ေဆးပါ။ တပါတ္တခါ။
Urethral Meatus Warts ဆီးသြားေပါက္ၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen နည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ Podophyllin 10%–25% in compound tincture of Benzoin သံုးပါ။ ေဆးမလိမ္ခင္ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ တပါတ္ခါ။
တေယာက္မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ရွိေနရင္ သူ႔အေဖၚကိုလဲ ေဆးစစ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးမွာ ျဖစ္ေနတာဆိုရင္ Pap smears သားအိမ္ဝကင္ဆာ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးတာကို အနည္းဆံုး ၁ ႏွစ္ လုပ္သင့္တယ္။ တကယ္လို႔ ၾကြက္ႏို႔က သားအိမ္ဝမွာ ျဖစ္ေနသူဆိုရင္ ၃-၆ လတခါလုပ္ရမယ္။ (ကြန္ဒြန္) က HIV အတြက္သာမက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔နဲ႔ သားအိမ္အဝကင္ဆာ အတြက္ပါ ကာကြယ္ရာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ရာေနရာကို (ကြန္ဒြန္) က ဖံုးမထားႏိုင္ရင္ ၾကြက္ႏို႔မွန္သမွ်ကို ကာကြယ္မႈမေပးႏိုင္ပါ။ လိင္ဆက္တဲ့အေဖၚဆိုတာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိသင့္တယ္။ ကိုယ့္အေဖၚ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းကို သစၥာရွိပါေလ။
စအိုၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen သံုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလးသံုးပါ။ ေျခာက္သြားပါေစ။ မ်ားတာကို talc, sodium bicarbonate, or liquid soap နဲ႔ ဓါတ္ပ်ယ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ခြဲစိတ္ကုသပါ။ စအိုထဲၾကြက္ႏို႔ အထူးကုနဲ႔ကုသပါ။
1. Podophyllin ေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ (တရွဴး) ေတြကို ဖ်က္ဆီးျပစ္မယ္။ အနာေပၚမွာသာလိမ္းရမယ္။ ေဆးလိမ္းျပီးေနာက္ ၁-၄ နာရီၾကာရင္ ေဆးေၾကာျပစ္ႏိုင္တယ္။ တပါတ္မွ တခါနဲ႔ ၄-၆ ပါတ္ၾကာႏိုင္တယ္။ လိုေသးရင္ ဆက္သံုးပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အေနရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။
2. Podofilox (Condylox) ေဆးကို ဂြမ္းစေလးသံုးျပီး ကိုယ္တိုင္လိမ္းႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ဆက္တိုက္ လိမ္းပါ။ ၄ ရက္နားပါ။ ေနာက္အဲဒီအတိုင္း ၄ ခါလည္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အေရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
3. Bichloroacetic acid (BCA) နဲ႔ Trichloroacetic acid (TCA) အက္စစ္ ၂ မ်ိဳးေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ တရွဴးေတြကို ဖ်က္ဆီးမယ္။ ဆရာဝန္-ဆရာမကေနထည့္ႏိုင္ရင္ ေကာင္းတယ္။ တပါတ္ ၁ ခါသာ ထည့္ရတယ္။ ၄-၆ ခါၾကာႏိုင္တယ္။ ေဆးထည့္ရာေနရာမွာ ပူေလာင္တာ နာတာရွိမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိလဲ သံုးႏိုင္တယ္။
4. Imiquimod (Aldara) (ခရင္မ္) ျဖစ္တယ္။ ခုခံအားကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ညအခ်ိန္ အနာေပၚလိမ္းရတယ္။ ၆-၁ဝ နာရီၾကာရင္ ေဆးပါ။ တပါတ္မွာ ၃ ရက္၊ ၁၆ ပါတ္အထိ လိမ္းႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိခ်ိန္မသံုးရပါ။
5. Interferon (အင္တာဖရြန္) ေဆးကိုလဲသံုးတယ္။ ခုခံအားေဆး အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ထိုးေဆးနဲ႔ လိမ္းေဆးရွိတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေနရာမွာ ထိုးတာက ပိုထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက တုပ္ေကြးလိုခံစားရမယ္။ တျခားေဆးနည္းေတြနဲ႔ မရမွသာသံုးပါ။ ေဆးနည္းနဲ႔ ခြဲစိတ္နည္းတို႔နဲ႔ တြဲသံုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ မသံုးရပါ။
6. Sinecatechins (Veregen) သစ္ပင္ကထြက္တဲ့ေဆး ကိုယ္တိုင္ သံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁၆ ပါတ္ ၾကာႏိုင္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနား၊ စအိုေနရာမွာလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ HIV ရွိေသူ၊ ေရယံုရွိေနသူေတြလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ အတူမေနခင္ ေဆးျပစ္ရမယ္။ ကြန္ဒြမ္ကို အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ ေဆးထိရာမွာ နီရဲျပီး ယားမယ္။ ပူေလာင္မယ္။
HIV ရွိေနသူ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေဆးကုရလည္းခက္တယ္။ Squamous Cell Carcinoma in Situ ကင္ဆာကနဦးျဖစ္ေနသူ အထူးကုနဲ႔ကုသပါ။ Cervical Warts သားအိမ္ဝၾကြက္ႏို႔ကို Biopsy evaluation လုပ္ရမယ္။ အထူးကုသမႈ လုပ္ရမယ္။
လိင္လမ္းမွာ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈေရွာင္ရင္ ကူးစက္တာ မျဖစ္ေစပါ။ (ကြန္ဒြမ္) က ၾကြက္ႏို႔ကို မဖံုးႏိုင္ရင္လဲ ကာကြယ္မႈမေပးပါ။ တေယာက္ကိုတေယာက္ ရိုးသားပါ။ Vulva HPV မိန္းကိုယ္မွာရွိတာကို စမ္းသပ္နည္းမရွိပါ။ Cervix HPV သားအိမ္ဝ(ေခါင္း) မွာရွိတာကိုေတာ့ စမ္းလို႔ရတယ္။
HPV vaccine ကာကြယ္ေဆး Gardasil နဲ႔ Cervarix ၂ မ်ိဳးရွိေနျပီ။ Cervarix က 70% of cervical cancers ျဖစ္ေစတဲ့ (types 16 and 18) ကို ကာကြယ္မယ္။ Gardasil ကာကြယ္ေဆးက 90% of genital warts ျဖစ္ေစတဲ့ (types 6 and 11) ကို ကာကြယ္မယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီအရြယ္မွာ ထိုးႏိုင္တာေကာင္းတယ္။ ေယာက္်ားေတြအတြက္ (Gardasil) ဟာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္တယ္။ မိန္းကေလး ၉ ႏွစ္သမီးကေန ၂၆ ႏွစ္သမီးအထိ ထိုးေပးသင့္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ေနသူ ထိုးဘို႔မလိုပါ။ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္မွာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ Gardasil ေဆးကို ၆ လ အတြင္းမွာ ၃ ခါ ထိုးရတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ဆိုးဝါးတာမရွိပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
