၁။ ဆရာရွင့္ကြ်န္မ အသက္ ၂၉နွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္သက္ ၄ နွစ္၊ ကေလးအသက္ ၁ နွစ္ ၅ လရွိပါျပီ။ ပဲခူးတိုင္း ႕႕႕႕႕ ျမိဳ႕နယ္ကပါ။ ျဖစ္တဲ႔ေရာဂါက စကယ္လရိုးဒါးမားလို႔ဆရာဝန္ကေျပာပါတယ္။ အသက္၂၅အိမ္ေထာင္က်ျပီး ၁ လ သာသာမွာ တကိုယ္လံုးယားပါတယ္။ နယ္မွာကုတာ တနွစ္ေလာက္ၾကာသြားပါတယ္။ မေပ်ာက္တာနဲ႔ ရန္ကုန္ အေရျပားဆရာဝန္နဲ႔ျပတာ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ခုအစားမွားျပီးျပန္ယားလို႔ ျပန္ျပပါတယ္။ ဆီးကလည္း စယားကတည္းကဝါတာ မေပ်ာက္ေသးပါဘူး။ အဲ႔ဒီ႔ေရာဂါအေၾကာင္း ရွင္းျပေပးပါလား ဆရာရွင့္။ ကေလးကို ကူးစက္တတ္ပါသလားရွင့္။
၂။ ဒီက ဆရာဝန္ကို ဘာေမးခြန္းမွ ေမးခြင့္မရိွတဲ့ အေျခအေနျဖစ္ေနေတာ့ pss ေရာဂါအေၾကာင္း ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ဆရာဆီကအေျဖကို အမ်ားၾကီးေမ်ွာ္လင့္ေနမိပါတယ္ရွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။
၃။ သမီးအေမက (scl 70 positive) အေရျပားေလးဘက္နာေရာဂါကုိ ခံစားေနရပါတယ္။ အသက္က ၄၇ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ျပေနတာ ၁ ႏွစ္ေက်ာ္ေနပါျပီ။ ျဖစ္စအခ်ိန္ေရာဂါလကၡဏာကေတာ့ ေျခေထာက္နဲ႔ လက္ေတြက တင္းလာျပီး အသားေတြကမာေနပါတယ္။ အခု ၁ ႏွစ္ေက်ာ္ေဆးေသာက္ျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ အရမ္းၾကီး မတင္းေတာ့ပါဘူး။ လက္ေကာက္ဝတ္နဲ႔ ေျခက်င္းဝတ္ေနရာေလးေတြေလာက္ပဲ တင္းေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မ်က္ႏွာနဲ႔ လက္ေတြမွာ ခရုသင္းလုိမ်ိဳး အကြက္ကေလးေတြလည္း နဲနဲျဖစ္လာပါတယ္။ မိန္းမသားဆုိေတာ့ အဲလုိအကြက္ေတြ ျဖစ္လာတာ ရွက္လာပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ အမ်ားၾကီးမဟုတ္ေသးေပမဲ့ အခ်ိန္ပုိၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အဲလုိ အျဖဴကြက္ေတြ ပုိပုိတုိးလာမွာ စုိးရိမ္ပါတယ္။ အဲလုိမ်ိဳး အကြက္ေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေပ်ာက္ကင္းဖုိ႔အတြက္က ခက္ခဲမွန္းသိေပမယ့္ ေနာက္ထပ္အဲလုိမ်ိဳး ထပ္ျဖစ္မလာေအာင္ ဘယ္လုိ ကာကြယ္ရမလဲ။ အခုေလာေလာဆယ္ကေတာ့ ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကုိ စြဲေသာက္ေနပါတယ္ဆရာ။ အဲဒီအတြက္ လိမ္းေဆးေရာ ရွိလား။ သမီးမွာလည္း ေလးဘက္နာေရာဂါရွိေနပါတယ္။ အဲဒီေရာဂါကေရာ မိသားစုဝင္နဲ႔ တျခားသူေတြကုိ ကူးစက္ႏုိင္ပါသလား။ ကူးစက္ရင္ေရာ ဘယ္လုိအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ကူးစက္ႏုိင္လဲဆုိတာ သိပါရေစရွင့္။ ေနာက္ျပီး အဲဒီေရာဂါေၾကာင့္ တျခားေရာဂါေတြလည္း ရလာႏုိင္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ သမီးအေမက ေက်ာက္ကပ္နဲနဲေရာင္ေနပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဘာေရာဂါေတြ ရလာႏုိင္ပါသလဲဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ျပီးေတာ့ အစားအေသာက္(ေရွာင္ရန္/မွီဝဲရန္) ႏွင့္ ဘယ္လုိေတြ ေနထုိင္ရမလဲဆုိတာကုိ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ အေသးစိတ္ သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ဒီေရာဂါက ေရရွည္ေဆးစြဲေသာက္ျပီး ကုသရမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာမွ ဒီေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္မလဲဆုိတာလည္း ေျပာျပေပးပါဆရာ။
Anti-Scl 70 antibodies (အင္တီေဘာ္ဒီ) တမ်ိဳးေတြ႔ရင္ Scleroderma (စကယ္လရိုဒါးမား) အေရျပားမာလာတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ေနမယ္။ anti-scl70 ေတြ႔ရင္ အႏွံ႔ျဖစ္တာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ anti-U3 နဲ႔ anti-RNA polymerase ေတြလဲ ေတြ႔ႏိုင္တယ္။
Progressive systemic sclerosis (PSS) ဆိုတာ တကိုယ္လံုးမွာျဖစ္တဲ့ တြယ္ဆက္တရွဴးေတြေရာဂါျဖစ္တယ္။ အဖံုးလႊာက ကိုလာဂ်င္အစုအစီးေတၤထုထဲေနတယ္။ ဖိုက္ဘရိုးဆစ္စဆခၚအရြတ္ျဖစ္စဥ္ရွိမယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြမွာ ေသြးေၾကာ ပံုမွန္မဟုတ္တာလည္းရွိႏိုင္တယ္။ အေရျပားက ေအာက္ခံလႊာကိုသြားကပ္ေနမယ္။ လက္နဲ႔ မ်က္ႏွာမွာ သိသာတယ္။ Scleroderma လို႔လည္းေခၚတယ္။
Localized scleroderma ေနရာတခုခုမွာကြက္ျဖစ္တာနဲ႔ Systemic scleroderma တျခားအဂၤါေတြ၊ ေသြးေၾကာေတြအထိ ျဖစ္ေနတာဆိုျပီး ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ႏွလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုပ္၊ အစာေျခလမ္း၊ အေရျပား၊ ပါးစပ္ေတြမွာ ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။
ေဆးစစ္ရင္ -
- Calcium deposits in connective tissues တြယ္ဆက္ (တရွဴး) ေတြမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) ဓါတ္ေတြလာစုေနမယ္၊
- Raynaud's phenomenon ေျခ-လက္က ေသြးေၾကာေလးေတြ က်ဥ္းလာမယ္၊
- Swelling of the esophagus အစာျမိဳျပြန္ေရာင္မယ္၊
- Thick, tight skin on your fingers လက္ေခ်ာင္းအေရျပားေတြ မာ-တင္း-ထူလာမယ္၊
- Red spots on your hands and face မ်က္ႏွာနဲ႔လက္မွာ အနီစက္ေလးေတြေပၚလာမယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ မသိပါ။ အမ်ိဳးသမီးတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ေပ်ာက္မွာလဲ မဟုတ္ပါ။ ခံစားရတာေတြ သက္သာေအာင္ ကုသနည္းေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ Chronic systemic autoimmune disease နာတာရွည္ တကိုယ္လံုးမွာျဖစ္တဲ့ (ေအာ္တိုအင္ျမဴး) ေရာဂါအမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။ Rheumatic disease (ရူမက္တ) ေရာဂါ၊ Connective tissue disease တြယ္ဆက္ (တရွဴး) ေရာဂါလို႔လဲ သတ္မွတ္တယ္။ တကိုယ္လံုးမွာျဖစ္ျပီး အကန္႔အသတ္နဲ႔သာျဖစ္တာနဲ႔ အႏွံ႔အျပားျဖစ္တာလို႔ရွိတယ္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ႏိုင္တယ္။
Raynaud's phenomenon ေသြးေၾကာေလးေတြက်ဥ္းတာျဖစ္လာရင္ nifedipine, amlodipine, diltiazem, felodipine, or nicardipine ေဆးေတြေပးႏိုင္တယ္။ Fibrosis of the skin အေရျပားမာတာအတြက္ D-penicillamine, colchicine, PUVA, relaxin, and cyclosporine ေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ (ေအာ္တို-အင္ျမဴး) ေရာဂါျဖစ္လို႔ methotrexate, cyclophosphamide, azathioprine, and mycophenolate ေဆးေတြသံုးရတယ္။
အကန္႔အသတ္နဲ႔ျဖစ္တယ္ဆိုတာ အေရျပားသာျဖစ္မယ္။ နီးစပ္ရာၾကြက္သားလဲ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြမွာ မျဖစ္ဘူး။ Systemic Scleroderma ကိုယ္အႏွံ႔ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေသြးေၾကာေတြနဲ႔ အဂၤါေတြမွာပါျဖစ္ေနတယ္။ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာျဖစ္သူေတြက အသက္မတိုၾကပါ။ ေလ့လာမႈတခုအရ လူနာ ၃ ပံု ၂ ပံုဟာ ေရာဂါရွိမွန္း သိျပီးတဲ့ေနာက္ အနည္းဆံုး ၁၁ ႏွစ္အသက္ရွင္ၾကတယ္။ အသက္သိပ္ၾကီးမွျဖစ္ရင္ေတာ့ ဆိုးတယ္။ ေနာက္ေလ့လာမႈတခုအရ အကန္႔အသတ္နဲ႔ျဖစ္ေနသူေတြဟာ ေနာက္ထပ္ အႏွစ္ ၂ဝ ကေန ၅ဝ အထိ ေနႏိုင္ၾကတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
