(၁) ဆရာခင္ဗ်ာ STD ဆစ္ဖလစ္ ကာလသားေရာဂါကိုု ႕႕႕႕႕ ျပီး ဘယ္ေလာက္ၾကာရင္စစ္လိုု ့ရမလဲဆရာ။ စစ္ရင္ Laboratory မွာ ဘာေျပာျပီးစစ္ရမလဲဆရာ။
(၂) ကာလသားေရာဂါပိုး စစ္တယ္ဆိုရင္ ဂႏို၊ စစ္ဖလစ္ တို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပိုးေတြကို စစ္တာလားခင္ဗ်ာ။ အေျဖက မရွိဘူးဆ္ိုေပမယ့္ ပိုးက ေအာင္းေနတတ္ပါသလား။ အမ်ိဳးသားမ်ားဆီးေအာင့္ျခင္းအရ အမ်ိဳးသမီးမွာ ဘာမ်ားျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲ။
(၃) ကၽြန္ေတာ့္ ေရာဂါကို ေဆးခန္းသြားျပၾကည့္တယ္။ အရင္ဆုံး ေဆးစစ္ပါတယ္။ ေဆးထပ္စစ္လုိက္ေတာ့ VDRL မွာ WR ဆုိၿပီး ေရးထားပါတယ္။ သူေျပာတာေတာ့ သိပ္မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါဘာကို ေျပာတာဘဲ။ ၿပီးေတာ့ TPHA ကို စစ္တာလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ အဲဒီ TPHA ကေတာ့ Plus ပါ။ သူကေျပာတယ္ အဲဒီ TPHA က အေပါင္းျပၿပီးရင္ ေနာက္ ဘယ္အခ်ိန္ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒါကို ထပ္စစ္ရင္ အေပါင္းပဲျပေတာ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေရာဂါေပ်ာက္သြားလည္း အေပါင္းပဲ ျပတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ သိခ်င္လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေဆးထုိးမလား၊ ေဆးေသာက္မလား ဆုိၿပီး ေမးတယ္။ အဲဒါက ေဆးေသာက္ရုံနဲ႔ ေပ်ာက္ႏုိင္သလား။ ေဆးနာမည္ေမးၾကည့္ေတာ့ Doxycycline (100 mg) တဲ့။ အဲဒီေဆးရဲ႕ အစြမ္းအာနိသင္က ဘာလဲ။
အရင္က ကာလသားေရာဂါလို႔ေခၚတဟာ ‘ဆစ္ဖလစ္’ ကိုဆိုလိုတယ္။ ‘ဂႏို’ အပါအဝင္တျခားအဲလိုေရာဂါေတြကို လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါမ်ားလို႔ေခၚတယ္္။ ေဆးစစ္တာက တမ်ိဳးျခင္းကိုစစ္တယ္။ စံုတြဲတခုမွာ တေယာက္ကေန ေရာဂါရွိေနရင္ ေနာက္တေယာက္ကို ကူးစက္မယ္။
VDRL နဲ႔ TPHA ေတြက Syphilis (ဆစ္ဖလစ္) ေရာဂါ အတြက္ စစ္တာေတြပါ။ VDRL test က အေပါင္းလကၡဏာ ျပတိုင္းေတာ့ ဒီေရာဂါရွိတာလို႔ အားလံုးကိုမေျပာႏိုင္ပါ။ ထပ္ျပီး Treponema Pallidum Haemagglutination (TPHA) test ဆက္စစ္ပါမယ္။ သူပါ (ေပါေဇးတစ္ဖ္) ျဖစ္ရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ရွိတာ ေသခ်ာတယ္။
(ဆစ္ဖလစ္) ေရာဂါသမိုင္းက ၁၅ ရာစုကတည္းကတဲ့။ ကြန္ျမဴနစ္ကမၻာရဲ႕ ဆရာႀကီး ႏွစ္ဆူျဖစ္ၾကတဲ့ (လီနင္) နဲ႔ (ေတာ္လ္စထြိဳင္) တို႔လဲ ဒီေရာဂါနဲ႔ မကင္းဘူးတဲ့။ အာဏာရွင္ကမၻာက ဆိုရင္ ဂ်ာမနီက (ဟစ္တလာ)၊ အီတလီက (မူဆိုလီနီ)၊ ရုရွားက လူဆိုး-ဘုရင္ (အိုင္ဗင္) စသူေတြ ပါတယ္။ “နာမယ္ဆိုးနဲ႔ အစိုးရမ်ား သတိထားၾကပါ။”
ေဆးစာေတြကို ဗမာလိုျပန္ရင္ အေတာ့္ကို အဆီအေငၚမတည့္တာ ဒီေရာဂါဘဲ။ ဗမာေတြက Chickenpox ကို ေရေက်ာက္ ေခၚၿပီး၊ ခုေခတ္မွာ မ်ိဳးတံုးသြားၿပီျဖစ္တဲ့ Smallpox ကို “ေက်ာက္ႀကီး” လို႔ ေခၚၾကတယ္။ အဂၤလိပ္လို The Great Pox ဆိုတာကို တိတိက်က် ဘာသာျပန္ရင္ “မဟာ-ေက်ာက္ေရာဂါ” ေပါ့။ အဲဒါ Syphilis “ဆစ္ဖလစ္” ကိုသာ ေခၚတာပါ။
အာလူး-အေခ်ာင္းေၾကာ္ကို French fries လို႔ေခၚမွ ေခတ္မီတယ္။ French kiss ဆိုတာလဲ လုပ္တတ္ၾကတယ္။ French disease ဆိုတာကိုပါ သိဘို႔လိုတယ္။ (ဆစ္ဖလစ္) ကို အီတာလ်န္ နဲ႔ ဂ်ာမန္ေတြက အဲလို ေခၚတာ။ ဒတ္ခ်္ ေတြကေတာ့ စပိန္ ကိုလႊဲခ်တယ္၊ ရုရွားေတြက ပိုလန္ကို လက္ညွိဳးထိုးၿပီး၊ တူရကီေတြက နဲနဲပိုဆိုးတယ္။ "Christian disease" တဲ့။ အမွန္က သူတို႔ဆီကို ဒီလူေတြဆီကေန ကူးလာတာလို႔ ေျပာခ်င္ၾကတာပါ။
(ဆစ္ဖလစ္) ကို အဆင့္ေတြခြဲ ေလ့လာရတယ္။ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄။ Treponema pallidum ဗက္တီးရီးယား ပိုးဝင္ၿပီး၊ ၂၁ ရက္ အၾကာ၊ လိင္ဆက္ဆံရာေနရာ တခုခုမယ္ မနာတဲ့ အနာေလးေတြ စျဖစ္တယ္။ ၁ လ ၁ လခြဲေနရင္ ေပ်ာက္သြားမယ္။ ေနာက္အဆင့္ ျဖစ္လာရင္ မယားတဲ့ အနီျပင္ေတြ ေျခသလံုး၊ လက္၊ ေက်ာတို႔မွာ ေပၚမယ္။ ဒီအဆင့္က ပိုၿပီး ကူးစက္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူတာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ အစားပ်က္၊ အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့၊ တက္ေစ့ေရာင္တာေတြ ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမဆို ေရာဂါျပန္႔မယ္။ အဆစ္၊ အသဲ၊ ေက်ာက္ကပ္။
မေပ်ာက္ေသးတဲ့ သူေတြ ၂% ေလာက္က တတိယအဆင့္ ေရာက္သြားမယ္။ ေသြးေၾကာႀကီးေတြ ေဖါင္းမယ္၊ Gummas တက္ေစ့ေတြ ေရာင္မယ္၊ Neuro-syphilis ဦးေႏွာက္-ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္မယ္၊ မ်က္စိ၊ နားကို ကူးစက္ေတာ့မယ္။ ၂ ႏွစ္ ၾကာရင္ တတိယအဆင့္ဆိုတာ ျဖစ္လာတတ္တယ္။
ေနာက္ဆံုးဆင့္ဆိုတာ ေရာဂါကူးခ်ိန္ကေန ၁ ႏွစ္ကေန ၁ဝ ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီထက္လဲ ၾကာႏိုင္ေသးတယ္။ အရိုး၊ အဆစ္ နဲ႔ အာရံုေၾကာေတြမွာ Gummas (ဂါမာ) ဆိုတာေတြ ျဖစ္လာမယ္။ အာရံုေၾကာ-ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္ရင္ ေရာဂါလကၡဏာ မေပၚတဲ့ အဆင့္ကေန စိတ္မေကာင္းသူလို ျဖစ္သြားတဲ့အဆင့္ထိ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးကေနထြက္တဲ့ အႀကီးဆံုး ေသြးလႊတ္ေၾကာႀကီးမွာ ေရာဂါရလာတတ္တယ္။ သိပ္ေတာ့ အစိုးရိမ္မႀကီးပါနဲ႔ ပဋိဇီဝေဆးေတြ မေပၚခင္ကသာ ၂၅-၃၅% ျဖစ္တာပါ။ အဲ႕႕႕ ခုေခတ္မွာေတာ့ Neurosyphilis ဟာ HIV ရွိသူေတြမွာသာ မ်ားေနပါတယ္။
ဒီလို လကၡဏာေတြရွိတိုင္း နာေခါင္းမရံႈ႕ပါနဲ႔။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာျဖစ္တဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာက သန္႔ရွင္းေရး နည္းလို႔လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ပိုးက လိင္နဲ႔မဆိုင္တဲ့ အဝတ္စိုလိုမ်ိဳးမွာ ၁ နာရီ ေလာက္ ရွင္ေနႏိုင္လို႔ အတူသံုးမိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ဖိုဆိုရင္ ယင္ဖိုေတာင္ မသန္းဘူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာေတာင္မွ ဗက္တီးရီးယား အေရအတြက္ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ရတတ္တယ္။ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္တဲ့အခါ ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ဆီ လုပ္ရတာကို လုပ္ပါ။ ပဋိဇီဝေဆးေတြေၾကာင့္လည္း ဖန္းဂတ္စ္ (ရိစ္) ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။
ဒီေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ဘို႔ တခ်ိဳ႕က လိင္ကိစၥမွန္သမွ် ေဝရမဏိ လုပ္ခိုင္းတယ္။ သီလမေစာင့္ႏိႈင္ရင္ေတာ့ “ကြန္ဒြန္” က အလြန္မတန္ အသံုးဝင္ပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာ ရင္းႏွီးရသူေတြကို ပညာေပးတာ ထိေရာက္ေအာင္လုပ္ဘို႔ အလြန္႔အလြန္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ့္အိမ္ေထာင္ဘက္၊ ကိုယ့္အေဖၚကို လူစိတ္ထားၿပီး ဆက္ဆံသင့္တယ္။ ျဖစ္လာရင္ ေဆးေတြက အေတာ္ကို ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို တခါေသာက္နဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ ေဆးပါတ္ လည္ေအာင္ေတာ့ ကုဘို႔လိုတယ္။ အတူေနေဖၚ ႏွစ္ေယာက္လံုး တၿပိဳင္တည္း ေဆးကုရပါမယ္။
(ဆစ္ဖလစ္) ဟာ အေမရိကားကို ‘ကိုလန္ဘတ္စ္’ မေတြ႔ခင္ကတည္းက ရွိတယ္လို႔ ေနာက္မွေရာက္တဲ့ ဥေရာပသားေတြက ေျပာတယ္။ ဒီေနာက္ ေရာက္လာၾကမဲ့ ဗမာေတြအပါအဝင္ အာဖရိက နဲ႔ အာရွက လူမွန္သမွ်ကို မလာခင္ ေဆးစစ္တဲ့အခါ ဒီေရာဂါကိုပါ စစ္တယ္။ ပိုးေတြ႔ရင္လဲ ၁ ပါတ္ ၁လံုး၊ ၃ ပါတ္ ေဆးထိုးခိုင္းၿပီး၊ ေဆးေအာင္လုပ္ေပးလိုက္ပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဆီမယ္ ၁ ႏွစ္မွာ လူ ၁၇ သန္းေလာက္ ဒီေရာဂါသည္ အသစ္ေတြရွိေနတယ္။ ေဆးစစ္ေအာင္လို႔ ေရာက္သြားၾကမဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား၊ ဟိုေရာက္ရင္ ဒုကၡသစ္မရွာၾကဘို႔ သတိေပးပါတယ္။
Benzathine penicillin G 2.4 million units IM ၇ ရက္ တပါတ္ ၁ လံုးနဲ႔ ၃ ပါတ္ ထိုးရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။ ဆစ္ဖလစ္အတြက္ ပဌမတန္းေဆးအျဖစ္ သတ္မွတ္တယ္။
ကေနဒါ သုေတသနတခုအရ Doxycycline နဲ႔ Tetracycline ေဆးေတြဟာ Primary syphilis ဆစ္ဖလစ္ျဖစ္အတြက္ Benzathine Penicillin G ထိုးေဆးလိုဘဲ အက်ိဳးတူျဖစ္ေစတယ္လို႔ ၂ဝဝ၈ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ American Journal of Medicine မွာ ေရးလိုက္ပါတယ္။ ပနယ္စလင္ မတည့္သူေတြအတြက္ အလြန္ေကာင္းတဲ့သတင္း ျဖစ္ပါတယ္။
လူနာ ၄၄၅ ဦးထဲက ၄၂ဝ ဦးကို ပနယ္စလင္ တလံုးထဲထိုး၊ ၂၅ ဦးကို Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Tetracycline 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေပးျပီး ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္တာ အားလံုးအတူတူနီးပါ။ (ပနယ္စလင္ထိုးသူထဲက ၉၇႕၄% နဲ႔ စားေဆးေပးသူ ၁ဝဝ% တို႔မွာ ေပ်ာက္ကင္းၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။
Doxycycline (ေဒါက္ဆီဆိုက္ကလင္း) ေဆးဟာ Tetracycline (တက္ထြာဆိုက္ကလင္း) ပဋိဇီဝေဆးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ (ဆစ္ဖလစ္)၊ (ရွန္ကာရြိဳက္)၊ (ဂႏိုးရီးယား)၊ (ကလာမိုင္ဒီးယား) က်ားအေစ့ေရာင္၊ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ၊ ဝက္ျခံ၊ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ၊ သြားဖံုးေရာင္၊ ႏူမိုးနီးယား၊ (လိုင္မ္း) ေရာဂါ၊ အေရျပားအနာ၊ ေဒါင့္သန္းေရာဂါေတြအျပင္ (တိုက္ဖတ္စ္) ေရာဂါ၊ ကာလဝမ္းေရာဂါ၊ (ဘရူဆယ္လိုးဆစ္) တိရစၧာန္-လူ ကူးစက္ေရာဂါ၊ (ရစ္က္ဆီရယ္-အင္ဖက္ရွင္) ေရာဂါ၊ (က်ဴ) အဖ်ား၊ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါ၊ မ်က္စိနာ၊ ဝမ္းကိုက္ေရာဂါေတြအတြက္ သံုးတယ္။ ငွက္ဖ်ား ကာကြယ္ဘို႔ပါ သံုးႏိုင္တယ္။
ကူးစက္ေရာဂါအမ်ားစုအတြက္ တခါေသာက္ 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္ေပးတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို 200 mg စေပးျပီး၊ ေနာက္ ေလွ်ာ့ေပးတယ္။ ေလထဲကရတဲ့ ေဒါင့္သန္းေရာဂါဆိုရင္ ရက္ ၆ဝ ၾကာေပးတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ။ ဝမ္းပ်က္၊ ေမြးလမ္း-စအို-အေရျပားယား၊ ပါးစပ္နာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း၊ အေရျပား အနီထြက္၊ အပိန္႔ထြက္၊ အသက္ရွဴခက္။ ေနေလာင္၊ မ်က္စိ-အေရျပားဝါ၊ ဆီးနီ၊ ဝမ္းအေရာင္ေပ်ာ့၊ အစားပ်က္၊ အန္ခ်င္၊ အစာမေက်၊ ဗိုက္နာ၊ အားယုတ္၊ စိတ္မၾကည္၊ ဆီးနဲ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြကို မေပးပါ။ အထဲက ကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ သြားေတြ အေရာင္မလွ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြရဲ႕ သတၲိကိုလဲ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။
Demeclocycline, Minocycline, Tetracycline ေဆးေတြနဲ႔တူလို႔ တမ်ိဳးကို မတည့္ရင္ သူ႔ကိုလဲ မတည့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိေနရင္ သတိထားရမယ္။ အသက္ ၈ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးတာေကာင္းတယ္။ Antacids, Anticoagulants, Carbamazepine, Penicillin, Phenobarbital, Phenytoin, Vitamins, Calcium, Iron, Magnesium ေဆးေတြနဲ႔ အခ်ိ္န္ျခာျပီး ေသာက္တာ ေကာင္းတယ္။ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသဲေရာဂါရွိရင္ သတိနဲ႔ေပးရမယ္။ ေနေရာင္ကို ေရွာင္ေနတာ ေကာင္းတယ္။
Dr. တင္ေဆြ
https://www.facebook.com/pages/Dr-Tint-Swe
