ဆရာ အရက္၊ ဘီယာနဲ႔ ဘယ္လုိ ေသာက္ေဆးေတြက မတည့္တာလဲဆရာ။
အရက္နဲ႔ေဆးတြဲေသာက္ရင္ ဓါတ္ျပဳျခင္းေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ -
၁။ Nausea and vomiting ပ်ိဳ႕-အန္မယ္။
၂။ Headaches ေခါင္းကိုက္မယ္။
၃။ Drowsiness အိပ္ခ်င္မယ္။
၄။ Dizziness ေခါင္းမူးမယ္။
၅။ Fainting သတိလက္လြတ္ျဖစ္မယ္။
၆။ Changes in blood pressure ေသြးဖိအားေျပာင္းမယ္။
၇။ Abnormal behavior အမူအယာပံုမွန္မဟုတ္ျဖစ္မယ္။
၈။ Loss of coordination ပူးတြျလုပ္ေဆာင္မႈေတြ ပ်က္စီးမယ္။
၉။ Accidents မေတာ္တဆျဖစ္မယ္။
အရက္နဲ႔ေဆးတြဲေသာက္ရင္ ေနာက္ဆက္တဲြျဖစ္ႏိုင္တာေတြရွိတယ္ -
၁။ Liver damage အသည္းထိခိုက္မယ္။
၂။ Heart problems ႏွလံုးျပႆနာျဖစ္မယ္။
၃။ Internal bleeding အတြင္းေသြးယိုတာျဖစ္မယ္။
၄။ Impaired breathing အသက္ရွဴတာထိခိုက္မယ္။
၅။ Depression စိတ္ဓါတ္က်မယ္။
ေဆးကိုအရက္နဲ႔တြဲေသာက္မိရင္ ေသာက္တဲ့ေဆးရဲ႕ထိေရာက္မႈ နည္းေစမယ္။ မလိုလားအပ္တာေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ ေပါ့ေသးေသးကေန အသက္ရန္ရွာတာအထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။ CDC ကေနေလ့လာမႈလုပ္ထားတယ္။ အေမရိကားမွာ အသက္ (၁၈) ႏွစ္အထက္ (၃) ေယာက္မွာ (၂) ေယာက္ကအဲလို အနည္းဆံုးရံဖန္ရံခါ ေဆးဝါးနဲ႔အရက္ တြဲေသာက္မိၾကတယ္။ ၅၁% နီးပါးဟာ ပံုမွန္အရက္ေသာက္ၾကသူ (တႏွစ္မွာ ၁၂ ၾကိမ္ေသာက္သူ) ေတြျဖစ္တယ္။ ၁၃% ဟာ မၾကာမၾကာေသာက္သူ (တႏွစ္မွာ ၁၁ ၾကိမ္အထိေသာက္သူ) ေတြျဖစ္တယ္။
ေလ့လာမႈတခုအရ အရက္နဲ႔တြဲေသာက္ၾကေလ့ရွိတဲ့ ေဆးေတြကေတာ့ -
1. Allergies, colds, and flu အာဂ်ီ၊ အေအးမိ၊ တုပ္ေကြးအတြက္ေဆးမ်ား။
2. Angina and coronary heart disease ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါေဆးမ်ား။
3. Anxiety and epilepsy စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ အတက္ေရာဂါေဆးမ်ား။
4. Arthritis အဆစ္နာေဆးမ်ား။
5. Blood clots ေသြးခဲေဆးမ်ား။
6. Cough ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ား။
7. Depression စိတ္က်ေဆးမ်ား။
8. Diabetes ဆီးခ်ိဳေဆးမ်ား။
9. Enlarged prostate ဆီးက်ိတ္ၾကီးေဆးမ်ား။
10. Heartburn and indigestion ရင္ပူးအစာမေက်ေဆးမ်ား။
11. High blood pressure ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား။
12. High cholesterol ကိုလက္စေထာက်ေဆးမ်ား။
13. Infections ကူးစက္ပိုးေသေဆးမ်ား။
14. Muscle pain ၾကြက္သားနာသက္သာေဆးမ်ား။
15. Nausea and motion sickness ပ်ိဳ-အန္-ခရီးသြားအမူးသက္သာေဆးမ်ား။
16. Pain, fever, and inflammation အနာ-အဖ်ား-အေရာင္က်ေဆးမ်ား။
17. Seizures အတက္သက္သာေဆးမ်ား။
18. Severe pain from injury, post-surgical care, oral surgery, and migraine ထိခိုက္ဒဏ္ရာ- ခြဲစိတ္နာေၾကာင့္ နာျခင္းနဲ႔ မိုင္ဂရင္ေဆးမ်ား။
19. Sleep problems အိပ္ေဆးမ်ား။
ေနာက္ေလ့လာမႈတခုအရ အရက္နဲ႔တြဲရန္မသင့္ေသာေဆး (၁၄) မ်ိဳး
1. OTC Pain and fever meds အလြယ္ဝယ္ရ အနာ-အဖ်ား-အေရာင္က်ေဆးမ်ား = Tylenol, Advil, Aleve, Excedrin, Motrin
2. Prescription pain meds ဆရာဝန္လက္မွ္နဲ႔ေရာင္းတဲ့ အနာ-အဖ်ား-အေရာင္က်ေဆးမ်ား = Demerol, Percocet, Vicodin
3. Allergy and cold & flu meds အလာဂ်ီ-အေအးမိ-တုပ္ေကြးေဆးမ်ား = Benadryl, Claritin, Claritin-D, Dimetapp, Zyrtec, Sudafed Sinus and Allergy, Tylenol Allergy Sinus, Tylenol
4. Cough meds ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ား = Robitussin Cough, Robitussin A-C
5. Antibiotics ပဋိဇီဝေဆးမ်ားေဆးမ်ား = Zithromax, Flagyl, Nizoral
6. Anxiety meds စိုးရိမ္စိတ္နည္းေဆးမ်ား = Ativan, Klonopin, Paxil, Valium, Xanax
7. Depression meds စိတ္မက်ေဆးမ်ား = Abilify, Celexa, Cymbalta, Effexor, Lexapro, Paxil, Prozac, Wellbutrin, Zoloft, St. John’s Wort, Seroquel, Remeron, Pamate, Nardil
8. Attention and concentration meds စိတ္အာရံုစူးစိုက္မႈအတြက္ေဆးမ်ား = Adderall, Concerta, Ritalin, Vyvanse, Focalin, Dexdrine Strattera
9. Heartburn meds ရင္ပူ-အစာမေက်ေဆးမ်ား = Reglan, Zantac
10. Sleep meds အိပ္ေဆးမ်ား = Ambien, Lunesta, Sominex, herbal supplements (like chamomile, valerian, lavender)
11. Blood pressure meds ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား = Lopressor HCT, Lotensin, Norvasc, Losartan
12. Diabetes meds ဆီးခ်ိဳေဆးမ်ား = Glucotrol, Glynase, Micronase, Diabinese
13. Blood clot meds ေသြးမခဲေဆးမ်ား = Coumadin
14. Cholesterol meds ကိုလက္စေထာေဆးမ်ား = Lipitor, Crestor, Niaspan, Zocor, Vytorin, Pravigard
• Heart medications ႏွလံုးေရာဂါေဆးေတြနဲ႔တြဲေသာက္မိရင္ ေသြးဖိအားရုတ္တရက္ အတက္အက်ျဖစ္မယ္။
• NSAIDs ေခၚအနာသက္သာေဆးေတြနဲ႔တြဲေသာက္မိရင္ ႏွလံုးအတက္၊ ဆထုပ္၊ အစာအိမ္နာနဲ႔ ေသြးယိုတာျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
• Blood-thinning medications ေသြးက်ဲေဆးေတြနဲ႔တြဲေသာက္မိရင္ အတြင္းေသြးယိုတာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
• Sleep medications အိပ္ေဆးေတြနဲ႔တြဲေသာက္မိရင္ အသက္ရွဴနည္းေစမယ္။ ၾကြက္သားထိန္းတာခက္ေစမယ္။ မူမမွန္အမူအယာေတြျဖစ္ေစမယ္။
အရက္နဲ႔တြဲေသာက္ရာကေန အသည္းကိုဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုက္ေစႏိုင္ျပီး အသည္းလဲရတဲ့အထိ ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ေဆးကေတာ့ Acetaminophen (Tylenol and Paracetamol) ပါရာစီတေမာ ျဖစ္တယ္။ Antihistamines အင္တီဟစ္တမင္းနဲ႔ တိုင္းရင္းေဆး (kava kava, St. John's wort, chamomile, valerian, lavender) ကေနလည္း အဲလိုအထိ ဆိုးေစႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
