၁။ ကြ်န္ေတာ္အသက္ ၅၂ ႏွစ္ပါဆရာ။ သြားဖံုးေတြနာနာျပီး ေသြးထြက္ထြက္ေနတယ္ဆရာ။ အရင္ကေတာ့ ကြမ္းစားတယ္ဆရာ။ ခုေတာ့ျပတ္သြားပါျပီ။ သြားဆရာဝန္နဲ႔သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ျပီးမွ သြားေတြက်င္ေနျပီး အစာစားျပီး သြားၾကားညပ္လာတယ္ဆရာ။ သြားဖုံးေသြးယိုတာ ၾကာရင္ ကင္ဆာျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာဟုတ္လားဆရာ။ ဆရာဝန္ျပၾကည့္ေတာ့ ဝမ္းကိုက္ပိုးေၾကာင့္လည္းျဖစ္တတ္တယ္ဆိုျပီး metronidazone တပတ္ေပးတယ္ ၆ လ ေလာက္ေကာင္းသြားျပီး ျပန္ယိုတယ္ဆရာ။ ဘာေဆးစားရမလဲဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္ကအခု ၂၄ ပါ။ သမီးသြားက မၾကာခဏေသြးထြက္ပါတယ္။ မွတ္မွတ္ရရ သမီး ဆယ္တန္းေအာင္ၿပီးကတည္း သြားေတြက ေသြးထြက္ပါတယ္။ ေဆးခန္းျပဖို႔လိုပါသလားရွင့္။ ဘာေဆးေတြ ေသာက္ရမွာလဲရွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
၃။ သမီးအသက္က ၂၅ နွစ္ထဲမွာပါ။ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယာက္က်ားနဲ႔ ခြဲေနရတာပါ။ ကေလးမရွိေသးပါဘူး။ အခုတေလာသြားဖံုးထဲက အနာမရွိပဲ ေသြးက်က်ေနတာ တပတ္ေက်ာ္ေလာက္ ရွိျပီဆရာ။ ေန႔တိုင္း ေသြးထြက္ေနပါတယ္။ ေန႔ခင္းဘက္ေလာက္ဆို ေသြးက်က်လာတတ္ပါတယ္။ နွာေခါင္းထဲမွာလဲ တခါတေလ ေသြးဖတ္ေလးေတြ ရွိေနတယ္။
၄။ ကၽြန္ေတာ္ မနက္အိပ္ယာထျပီး မ်က္ႏွာသစ္တဲ့အခ်ိန္တိုင္းမွာ ပလုပ္အရင္က်င္းပါတယ္ (သြားမတိုက္ခင္)။ ပလုပ္က်င္းလိုက္တာနဲ႔ ေသြးနည္းနည္းပါလာတယ္။ ေနာက္ သြားတိုက္ေတာ့လည္း ေသြးထြက္လာတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ တခါတေလ ေသြးခဲအဖတ္ေလးေတြပါ ပါတယ္။ သြားတိုက္ေဆးကို colgate သံုးျပီး သြားတိုက္တန္ကို berman သံုးပါတယ္။ မနက္တခါ ညတခါ တိုက္ပါတယ္။ ေသြးထြက္တာကို ေပ်ာက္ေအာင္ ဘာလုပ္သင့္ပါသလဲ။
သြားဖံုးကေန ေသြးယိုလာတာဟာ သာမန္ကာရွန္ကာ ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ သြားဖံုးေရာဂါရွိေနတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ခဏခဏ ေသြးယိုရင္ (လူကီးမီးယား) ေသြးကင္ဆာ၊ ေသြးမံႈနည္းေရာဂါေတြကို သံသယရွိဘို႔ လိုတယ္။
သြားနဲ႔ သြားဖံုး ထိစပ္ေနတဲ့ေနရာက ရွင္းထုတ္စရာေတြကို ကုန္ေအာင္ မလုပ္တာကေန အမ်ားဆံုးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သြားဖံုးေရာင္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ မရွင္းဘဲထားတာေတြက Tartar ဆိုတာျဖစ္လာျပီး ၾကာရင္ ေသြးယိုမယ္၊ ကံမေကာင္းရင္ Periodontitis ေမးရိုးအထဲေရာင္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
တျခားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြရွိတယ္။
• ေသြးယိုတတ္သူ၊
• ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၊
• သြးတိုက္တာၾကမ္းတမ္းတာ၊
• ကိုယ္ဝန္ရွိစ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္၊
• ေသြးေရာဂါတမ်ိဳး၊
• သြားတုတပ္တာ အထာမက်၊
• သြားသန္႔ရွင္းေရးလုပ္တာ မမွန္ကန္၊
• ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊
• (လူကီးမီးယား)၊
• ဗီတာမင္ (စီ) နည္း (စကာဗီ) ေရာဂါ၊
• ဗီတာမင္ (ေက) နည္းေနသူ။
• ေသြးက်ဲေဆးေသာက္ေနရသူ၊
CBC ေသြးစစ္တာ၊ ဓါတ္မွန္ရိုက္တာ လိုခ်င္လိုမယ္။ Bleeding time ေသြးယိုၾကာခ်ိန္ နဲ႔ Clotting time ေသြးခဲၾကာခ်ိန္ မ်ားေနရင္ ေဆးကုရမယ္။ ပံုမွန္ Bleeding time = ၂-၉ မိနစ္။ Clotting time = ၅-၈ မိနစ္။ Disseminated intravascular coagulation, Haemophilia, Thrombocytopenia, Liver failure, Uremia, Congenital afibrinogenemia, Factor V deficiency နဲ႔ Factor X deficiency ေသြးေရာဂါေတြ မဟုတ္တာ ဆရာဝန္က စစ္ေဆးမယ္။
အၾကံျပဳခ်က္ -
- Plaque removal အတြက္ သြားဆရာဝန္နဲ႔ ၆ လ တခါျပသင့္တယ္။
- သြားတိုက္တာ နည္းမွန္ရမယ္။ သြားတိုက္တံ ေရြးတာ မေပ်ာ့လြန္း-မမာလြန္းတာ ေရြးပါ။
- အစာစားျပီးတိုက္တဲ့ အက်င့္က ေကာင္းတယ္။
- ခံတြင္းသန္႔ေပးဘို႔ ဆားရည္ ဒါမွမဟုတ္ Hydrogen peroxide (ဟိုက္ဒရိုဂ်င္-ပါေအာက္ဆိုဒ္) ေကာင္းတယ္။
- ေၾကာညာျပီးေရာင္းတဲ့ ပါးစပ္ေဆးရည္ထဲမွာ အရက္ပါတာ မေကာင္းပါ။
- သြားကို Flossing တပါတ္ ၂ ခါလုပ္ပါ။
- သြားရည္စာ ခဏခဏစားသူေတြ စားျပီးတိုင္း ပါးစပ္မေဆးရင္ မေကာင္းပါ။
- အခ်ိဳေလွ်ာ့စားတာ ေကာင္းတယ္။
- ဗီတာမင္ (စီ) နဲ႔ (ေက) မနည္းေအာင္ မွ်တတဲ့အစားအစာ စားေသာက္ပါ။
- (ကယ္လ္စီယမ္) ေသာက္တာလဲ ေသြးယိုတာအတြက္ အေထာက္အကူျပဳတယ္။
- ေဆး-ေဆးလိပ္ မေကာင္းပါ။
- Aspirin (အက္စ္ပရင္) ေဆးကို တကယ္မလိုဘဲ မေသာက္ပါနဲ႔။
- ေသြးယိုလာရင္ ေရေအးဝတ္နဲ႔ ဖိထားပါ။
Gingivitis သြားဖံုးေရာင္ျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/gingivitis.html နဲ႔ တြဲဖတ္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
