ဆရာရွင့္ သမီးက သားဖြားဆရာမပါဆရာ။ သမီးတို႔ကို malaria test စစ္ဖို႔ RDT ေပးတယ္ဆရာ။ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ဖူးျပီးေနာက္ ဖ်ားေတာ့ ငွက္ဖ်ားပံုစံပဲဆရာ။ လူနာကိုေမးျပီး စစ္ေပးတယ္ဆရာ။ အမ်ားအားျဖင့္ စစ္တာ သိပ္မေတြ႔ရဘူးရွင့္။ အျခားေဆးေပးေတာ့လည္း မသက္သာတာနဲ႔ ေဆးရုံလြဲလိုက္တယ္ဆရာ။ ေဆးရုံေရာက္ေတာ့ ငွက္ဖ်ားလို႔ ေျပာတယ္ဆရာ။ သမီးတို႔ကို test လုပ္လို႔ + ဆိုမွေဆးေပးရမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ test လုပ္တာေသြးယူမမွန္လုိ႔လား ဘာေႀကာင့္ဆိုတာ သိခ်င္လို႔ပါရွင့္။
RDT ဆိုတာ Malaria rapid diagnostic tests ငွက္ဖ်ား အျမန္စစ္ေဆးနည္းျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲက ငွက္ဖ်ားပိုး Antigens အင္တီဂ်င္ ပရိုတင္းကို စမ္းတာျဖစ္တယ္။ WHO ကျပဌာန္းထားတဲ့နည္းျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အေျခခံက်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းေတြကို သင္ေပးထားတယ္လို႔သိရတယ္။
စမ္းနည္းတခ်ိဳ႕ကေန P. falciparum သို႔ P. vivax ကိုသာ စမ္းႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕P. falciparum, P. vivax, P. malariae နဲ႔ P. ovale ေတြအကုန္စမ္းလို႔ရတယ္။ P. falciparum ဟုတ္ မဟုတ္စမ္းနည္းလည္းရွိတယ္။ လူနာေသြးေဖါက္ယူျပီး စမ္းတယ္။ ၁၅-၃ဝ မိန္စမွာ အေျဖသိမယ္။
ငွက္ဖ်ားကုသတာမွာ လူနာရဲ႕ အသက္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ရွိ မရွိအခ်က္ေတြကိုလည္း ၾကည့္ရမယ္။ ဒါျပင္ ငွက္ဖ်ားပိုးအမ်ိဳးအစားနဲ႔ ေဆးယဥ္ ေန မေနပါသိရတယ္။
စမ္းလို႔ အေျဖက အေပါင္းမျပသူကို ေဆး ေပးမလား။ WHO ကေတာ့ ေဆးမေပးမီ မိုက္ကရိုစကုပ္နည္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ RDT နည္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ ငွက္ဖ်ားရွိတာ ေသခ်ာေစဘို႔ လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။
စမ္းသပ္နည္း မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အေျခအေနမွာသာ ေရာဂါလကၡဏာၾကည့္ေဆးေပးပါလို႔ဆိုပါတယ္။ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈနဲ႔ ေဆးယဥ္ပါးမွာ စိုးရိမ္ရလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးဖိုးကုန္က်စရိတ္လည္း ထည့္တြက္တယ္။
ဒီလမ္းညႊန္ကို အာဖရိက ငွက္ဖ်ားထူထပ္ရာေနရာေတြအတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးစဥ္းစားခ်က္ေတြရွိတယ္ ။ ေလ့လာမႈေတြ လုပ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ေသြးစစ္ခ်က္ အေျဖအေပါင္းမျပပဲ ကေလး ၅ဝ% ေက်ာ္ကို ေဆးေပးခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အတိအက်လိုက္နာတယ္။ ငွက္ဖ်ားရွိလွ်က္နဲ႔ မွားျပီး မျပတာဟာ ကရိယာအားနည္းခ်က္၊ သင္တန္းယူခဲ့တာအားနည္းခ်က္အျပင္ ငွက္ဖ်ားမ်ိဳးကြဲ ၊ ထူထပ္ မႈေတြေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တိတိက်က်လုပ္ရင္ စမ္းသပ္နည္းဟာ ၉၅% မက မွန္ပါတယ္ ။
သုေတသနလုပ္ေနတဲ့ အာဖရိကအတြက္ေတာ့ လမ္းညႊန္သစ္ေတြရွိေပမဲ့ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ မသိပါ။ က်န္းမာေရးဌာနကညႊန္ၾကားခ်က္သာ လိုက္နာရပါမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
