ဆရာ ေသြးလွဴဘဏ္မွာ ေသြးကို ဘယ္အခ်ိိန္ထိ ထိန္းသိမ္းလို႔ရပါသလဲ။ အခ်ိန္ႀကာျမင့္စြာထိန္းသိမ္းရပါက window period ကာလတြင္ ေရာဂါရွာေဖြမရေသာေသြးကို ေသြးသြင္ခါနီးမွာစစ္လ်ွင္ေပၚႏိုင္ပါသလား။ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ ေျဖေပးပါဆရာ။
အေမရိကန္ေသြးလွဴဘဏ္ေတြရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား -
• ေသြးလွဴႏိုင္တဲ့အသက္ အငယ္ဆံုး ၁၇ ႏွစ္ (တခ်ိဳ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ ၁၆ ႏွစ္) ရွိရမယ္။ ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ အၾကီးဆံုးအသက္ သတ္မွတ္ခ်က္ မထားပါ။ ေသြးလွဴဘဏ္ကေန သားဖြါးမီးယပ္ေမးခြန္းေတြလဲ မေမးပါ။
• ေသြးလွဴဘို႔ ေသြးထုတ္ယူခ်ိန္ ၁ဝ မိနစ္သာၾကာမယ္။ စာရင္းမွတ္ပံုတင္တာ၊ ေသြးထုတ္တာ၊ ေသြးအလွဴရွင္ကို တခုခု ေကြ်းေမြးတာ အပါအဝင္ ေသြးလွဴျဖစ္စဥ္တခုလံုး တနာရီေလာက္ၾကာတယ္။ Apheresis (Platelet) collections ေသြးမံႈလွဴတာမ်ိဳးဆိုရင္ ၂ နာရီအထိၾကာႏိုင္တယ္။
• Whole blood ေသြးရိုးရိုးေရာ Platelet ေသြးမံႈလွဴတာပါ လွဴသူဆီကေန ေသြး (1 pint = 568 millilitres = 1 pound) ထုတ္ယူတယ္။ ၅ဝဝ စီစီ လို႔ မွတ္သားႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ ၄ဝဝ စီစီသာ ထုတ္တယ္။
• ေယာက္်ားေတြမွာ ပ်မ္းမွ် ေသြးထုထည္ 12 pints နဲ႔ မိန္းမေတြမွာ 10 pints ရွိၾကတယ္။
• ေသြးတခါနဲ႔တခါ လွဴတာ ရက္ေပါင္း ၅၆ ရက္ျခားသင့္တယ္။ အမွန္က ျပန္ျပည့္ဘို႔ ၂ ပတ္ေက်ာ္သာ ၾကာတယ္။
• Platelets ဆိုရင္ တပတ္မွာ ၂ ၾကိမ္အထိ၊ တႏွစ္မွာ ၂၄ ခါအထိ လွဴႏိုင္တယ္။ လွဴျပီးတဲ့ေနာက္ နာရီ နည္းနည္းေနရင္ ျပန္ျပည့္လာတယ္။
• ေသြးထဲက Plasma အရည္ပိုင္းက ျပန္ျပည့္ဘုိ႔ ၂-၃ ရက္ အခ်ိန္ယူတယ္။
• FDA-sponsored research protocol ေခၚတဲ့ အေမရိကန္ အစိုးရကေန တရားဝင္ သတ္မွတ္ခ်က္နည္း အတိုင္း လိုက္နာျပီးလွဴတဲ့ေသြးကို သြင္းယူတာဟာ စိတ္ခ်ရတယ္။ Nucleic acid Amplification Testing (NAT) လို႔ ေခၚတယ္။ လွဴတဲ့ေသြးတိုင္းကို HIV နဲ႔ Hepatitis C အပါအဝင္ စမ္းသပ္နည္းေပါင္း ၁၃ ခုလုပ္တယ္။ အဲဒီအထဲက ၁၁ နည္းဟာ ကူးစက္ေရာဂါေတြကို စစ္တယ္။ တခုက ေသြးအုပ္စုခြဲတာနဲ႔ တခုက တူ-မတူ စစ္တာ ျဖစ္တယ္။
• Universal blood type ေဝသႏၲရာေသြးဆိုတာ Type O negative ကိုေခၚတယ္။ လူဦးေရရဲ႕ ၈% ရွိတယ္။
• Universal recipient စူဇကာေသြးဆိုတာ AB positive ျဖစ္တယ္။ ၂႕၅% ရွိတယ္။
• Red blood cells လွဴထားတဲ့ ေသြးနီဥေတြကို စနစ္တက်ထားရင္ ၄၂ ရက္အထိ သိမ္းထားႏိုင္တယ္။
• Plasma ေသြးရည္ၾကည္ဆိုရင္ ၁၂ လအထိ ထားႏိုင္တယ္။
• Platelets ေသြးမံႈဆိုရင္ ၅ ရက္ ထားႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe
