ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ ပဋိဇီဝေဆးကို ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ အသုံးျပဳေနၾကပါသည္။ လူထု ေဆးပညာတြင္သာမက တိရစၧာန္ေမြးျမဴေရး ႏွင့္ တိရစၧာန္ေဆးပညာတြင္လည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသုံးျပဳလ်က္ ရွိသည္။ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ေနာက္ဆုံး ထြက္ရွိသည့္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ားကို ေစ်းကြက္တြင္
အလြယ္တကူ ရရွိႏိုင္ေပသည္။
ေနမေကာင္းျဖစ္ပါက ေဆးခန္းသြားၿပီး ဆရာဝန္ဆီ ျပသရန္ ဝန္ေလးတတ္သည္မွာ လူ႔မေနာပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။ လမ္းေဘးမွ ေဆးဆိုင္မွာ အလြယ္တကူပင္ ဝယ္ယူတတ္ ၾကသည္။ ေဆးသက္တမ္းလည္းမၾကည့္၊ မည္သည့္ေဆး ေပးလိုက္မွန္း မသိၾကဘဲ မနက္တစ္ႀကိမ္၊ ေန႔လယ္တစ္ႀကိမ္၊ အိပ္ရာဝင္ခါနီး တစ္ႀကိမ္ေသာက္ ဆိုၿပီးသာသိၾက၏။ ကိစၥမ်ားေျမာင္လူတို႔ေဘာင္တြင္ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ လုံးပန္းေနၾကရင္း ပဋိဇီဝေဆး၏ ခုခံႏိုင္စြမ္းအား မ်ားျပားလာမႈကို သတိမျပဳမိၾကေပ။
စာေရးသူသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္တကၠသိုလ္၌ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္အထိ Faculty of Veterinary Medicine တြင္ ပဋိဇီဝေဆးခုခံႏိုင္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ တိရစၧာန္ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဘာသာျဖင့္ မဟာဘြဲ႕ရရွိခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား ပဋိဇီဝေဆး ခုခံႏိုင္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ သိရွိေစရန္အတြက္ ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါသည္။ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုး၊ ဗက္တီးရီးယားပိုးႏွင့္ သန္ေကာင္ပိုးတို႔ ေၾကာင့္ တိရစၧာန္မ်ားအပါအဝင္ လူတို႔တြင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္၏။ ဗိုင္းရပ္(စ္)ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါကို ေဆးေသာက္ျခင္းျဖင့္ မကုသႏိုင္ေသာ္လည္း ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါက ပဋိဇီဝေဆးဝါးကို အသုံးျပဳႏိုင္
ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆးသည္ လက္နက္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္ေနေတာ့သည္။ ဆရာဝန္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္ကို လြဲမွားစြာေသာက္သုံးျခင္း၊ ေဆးပတ္လည္ေအာင္ ေသာက္သုံးမႈမရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈ ျဖစ္ေစသလို ပဋိဇီဝေဆးၾကြင္းေဆးက်န္မ်ားသည္ လူတို႔စားသုံးေသာ အသား၊ ငါး၊ ႏို႔ႏွင့္ ဥတို႔မွတစ္ဆင့္
ပဋိဇီဝေဆး ယဥ္ပါးျခင္းျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ပဋိဇီဝေဆးကို ခုခံႏိုင္သည့္ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇသည္ ေရထဲမွတစ္ဆင့္၊ ေမြးျမဴေရးတိရစၧာန္မ်ားမွတစ္ဆင့္ႏွင့္ ရွားပါးစြာပင္ ေျမႀကီးမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေပသည္။
ထို႔အတူပင္ တိရစၧာန္ေမြးျမဴသူမ်ားသည္ လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ စြဲမွတ္ေနၾကသည္မွာ ပဋိဇီဝေဆးကို ကုသဖို႔ထက္ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အမ်ားဆုံးအသုံးျပဳၾကသည္။ ေမြးျမဴေရးျခံမ်ားတြင္ ပဋိဇီဝေဆး အသုံးမျပဳႏွင့္ဟု ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ ေမြးျမဴေရးနယ္ပယ္၌ ပဋိဇီဝေဆးကို ကုသမႈေပး
ေသာ ပမာဏထက္ တိရစၧာန္မ်ားကို ေလွ်ာ့ေကြ်းေသာအခါ တိရစၧာန္မ်ား၏ သားထြက္မႈပမာဏ ျမင့္တက္လာသည္ဟု နားလည္ထားၾကေသာ္လည္း ေမြးျမဴသူမ်ားမွာ နားလည္မႈ လြဲမွားျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ မိမိျခံသို႔ ေရာဂါဝင္ေရာက္ျခင္းကို စိုးရိမ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ပဋိဇီဝေဆးကို
ေရ၌ျဖစ္ေစ အစာထဲ၌ျဖစ္ေစ လိုသည္ထက္ပို၍ အသုံးျပဳမႈေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆးခုခံႏိုင္မႈမ်ား တိရစၧာန္မ်ား၏ကိုယ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ပဋိဇီဝေဆး အၾကြင္းအက်န္မ်ားသည္ လူတို႔စားသုံးေသာ အသားမွတဆင့္ လူသားတို႔ကိုယ္ထဲသို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရးဦးစီး ဌာနမွ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈ ျဖင့္ ေမြးျမဴေရးျခံမ်ား၌ ပဋိဇီဝေဆးမ်ား အသုံးျပဳမႈကို ပညာေပးေဟာေျပာျခင္း၊ စစ္ေဆး ျခင္း၊ အသား၊ ငါး၊ ႏုိ႔ႏွင့္ ဥမွတစ္ဆင့္ ပဋိဇီဝ ေဆးၾကြင္းေဆးက်န္မ်ား ဝင္ေရာက္မႈ မရွိ
ေစရန္အတြက္ ပဋိဇီဝေဆးေပးထားသည့္ တိရစၧာန္မ်ားကို ကန္႔သတ္ရက္ထားၿပီးမွသာ ေရာင္းခ်ေစျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္အညီ အသုံးျပဳခြင့္မရွိသည့္ ေမြးျမဴေရးသုံး ပဋိဇီဝေဆးဝါးမ်ားကို စစ္ေဆးျခင္း
ႏွင့္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈကို တားျမစ္ျခင္းတို႔ကို ျပည္သူလူထုသို႔ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈ မျဖစ္ေပၚေအာင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
ထို႔ျပင္ ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္းခ်လ်က္ရွိ သည့္ အသား၊ ငါး၊ႏို႔ႏွင့္ ဥတို႔ကို နမူနာ ပစၥည္းမ်ားရယူၿပီး တိရစၧာန္ေရာဂါ စစ္ေဆးေရးဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား၌ ပဋိဇီဝေဆးၾကြင္း ေဆးက်န္မ်ားပါရွိမႈ ရွိ/မရွိကို စစ္ေဆးေပး လ်က္ရွိပါသည္။
ေဆးယဥ္ပါးမႈဆိုသည္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ အႀကိမ္က ေသာက္လိုက္သည့္ ပဋိဇီဝေဆး၏ အာနိသင္အစြမ္းကို ခံႏိုင္ရည္ရွိလာၿပီး ေဆးဘယ္ေလာက္ေသာက္ေသာက္ ေရာဂါမေပ်ာက္ေတာ့ေပ။ ဆရာဝန္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေသာက္တဲ့သူက ရွားသည္။ စာေရးသူလည္း ရံဖန္ရံခါ ေဆးေသာက္ရန္ ေမ့တတ္၏။ ေနာက္ၿပီး ေဆးပတ္လည္ေအာင္မေသာက္။ ခံစားေနရသည့္ ေဝဒနာသက္သာလွ်င္ ေဆးကို မေသာက္ေတာ့ဘဲ ဆရာဝန္ေပးလိုက္သည့္ ပလတ္စတစ္အိတ္အတိုင္း ပစ္ထားတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပဋိဇီဝေဆးခုခံႏိုင္မႈသည္ တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြားလာသည္။
ပဋိဇီဝေဆးကို ခုခံႏိုင္ေသာ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇသည္လည္း လက္ဆင့္ကမ္းတတ္ေသာ သေဘာရွိသည့္အတြက္ ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ တျဖည္းျဖည္းေျပာင္းလဲလာ၍ ေနာက္ဆုံးေပၚ မ်ဳိးဆက္ ဗက္တီးရီးယားမ်ား ေပၚထြက္လာပါ သည္။ ေနာက္ဆုံးေပၚမ်ဳိးဆက္ ဗက္တီးရီးယားမ်ားကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္သည့္ ပဋိဇီဝေဆးမ်ားကို ကုမၸဏီမ်ားက အၿပိဳင္အဆိုင္ ထုတ္လုပ္ၿပီး ေရာင္းခ်ၾက၏။ စာဖတ္သူမ်ား နားလည္ေအာင္ရွင္းျပရလွ်င္ ပဋိဇီဝေဆးမွာ
ဗက္တီးရီးယားပိုးကို သတ္သည့္ေဆးႏွင့္ ဗက္တီးရီးယားပိုး ဆက္လက္မပြားေအာင္ ျပဳလုပ္သည့္ ပဋိဇီဝေဆးဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခံစားရတာ သက္သာၿပီဟု ေဆးျဖတ္လိုက္ခ်ိန္တြင္ တခ်ဳိ႕ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ က်န္ရွိေနတတ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားသည္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးပင္ ပဋိဇီဝေဆး ယဥ္ပါးျခင္းျဖစ္လာသည္။
ေဆးယဥ္ပါးျခင္းတြင္ သာမန္ေရာဂါျဖစ္သူမ်ားတြင္ မသိသာဘဲ ငွက္ဖ်ားေရာဂါသည္မ်ား၊ တီဘီေရာဂါသည္မ်ား၊ ခုခံအားက်ဆင္းသည့္ေရာဂါ HIV/AIDS ေရာဂါသည္မ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္မ်ားတြင္ အလြန္အေရးႀကီးၿပီး အသက္ေသဆုံးႏိုင္သည္အထိ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ေဆးယဥ္ပါးေသာ တီဘီေရာဂါကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တီဘီေရာဂါျဖစ္ပြားသူ လူ ၁ဝ ေယာက္လွ်င္ တစ္ေယာက္ေတြ႕ရသည္ဟု သိရပါသည္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား၌ တတိယမ်ဳိးဆက္ျဖစ္သည့္ Cephalosporins ပဋိဇီဝေဆး၏
ေဆးယဥ္ပါးမႈမွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) ၏ တင္ျပခ်က္အရ E.coli တြင္ ပဋိဇီဝေဆး
ယဥ္ပါးမႈသည္ ၆၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ Klebsiella တြင္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈသည္ ရွစ္ရာခိုင္ႏႈန္း၊ Staph တြင္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈသည္ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ Gonorrhea တြင္ ပဋိဇီဝေဆးပါးမႈ
သည္ ငါးရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီးရွိသည္ဟု သုေတသန မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ေခတ္မီ
တိုးတက္သည့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုပင္ တျခားႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ၿပီး ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါ
ျဖစ္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ခရီးသြား ၃ဝဝဝဝ မွ ၈ဝဝဝဝ တြင္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈကိုေတြ႕ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈ မျဖစ္ေစရန္ သိထားသင့္ေသာအခ်က္မ်ားကို ေဝမွ်ရလွ်င္
- အနာသိလွ်င္ ေဆးရွိသည္ဆိုသကဲ့သို႔ ေနမေကာင္းျဖစ္လွ်င္ ပဋိဇီဝေဆးကို လိုအပ္မွ
သာ ေသာက္သုံးပါ။
- နာမက်န္းျဖစ္ခဲ့ပါက ဘက္တီးရီးယားပိုးကို စစ္ေဆးၿပီး တိက်သည့္ပဋိဇီဝေဆးကို ေသာက္ပါ။
- ပဋိဇီဝေဆးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆရာဝန္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းေသာက္ပါ။
- ေဆးပတ္လည္ေအာင္ေသာက္ပါ။
- သက္သာၿပီဟု ယူဆၿပီး ေဆးေသာက္ျခင္းကို ရပ္မပစ္ပါႏွင့္။
- မိမိက်န္ရွိေနသည့္ ေဆးကို သိမ္းထားၿပီး တျခားသူမ်ား နာမက်န္းျဖစ္ေသာအခါ ေဆးေသာက္
ရန္ မွ်ေဝျခင္း မျပဳပါႏွင့္။
- က်န္ရွိေနသည့္ေဆးဝါးမ်ားကို ဆက္လက္သိမ္းထားျခင္းမလုပ္ရန္ အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။
- ဆရာဝန္ထံျပသမႈမခံယူဘဲ မိမိဘာသာ ပဋိဇီဝေဆးကို မေသာက္သုံးသင့္ပါ။
- ပဋိဇီဝေဆးမ်ား၌ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး Side Effect ရွိသည္ကို သတိျပဳပါ။
- ဝယ္ယူလာသည့္ သား၊ ငါးမ်ားကို ေရျဖင့္ေျပာင္စင္ေအာင္ေဆးေၾကာၿပီး ဘက္တီးရီး ယားပိုးမ်ားသည္ အပူခ်ိန္ျမင့္ျမင့္တြင္ အသက္မရွင္ႏိုင္သည့္အတြက္ က်က္ေအာင္ ေၾကာ္ေလွာ္
ခ်က္ျပဳတ္ပါ။
အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈ ျဖစ္ခဲ့လွ်င္ ေဆးကုသမႈေပးေသာအခါ ေႏွာင့္ေႏွး
ၾကန္႔ၾကာတတ္ၿပီး ေဆး႐ုံတြင္ အခ်ိန္ၾကာၾကာ ေဆးကုသမႈခံယူရေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္ကုန္
၍ ေဆးကုသမႈစရိတ္မ်ား ပိုမိုကုန္က်လာကာ ျပည္သူလူထု၏ မိသားစုဝင္ေငြေလ်ာ့က်လာေစႏိုင္
ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရး၊ ေရလုပ္ငန္းႏွင့္ေက်းလက္ေဒသ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဝန္ႀကီးဌာန၊
ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရးဦးစီးဌာနမွ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ တာဝန္က်ရာေဒသမ်ားတြင္ ဝန္ႀကီးဌာန
၏ မူဝါဒျဖစ္ေသာ စားနပ္ရိကၡာဖူလုံေရး၊ အစားအစာေဘးကင္းလုံျခံဳမႈရွိေစေရးႏွင့္ ေက်းလက္
ေနျပည္သူတစ္ဦးခ်င္း ဝင္ေငြတိုးတက္လာၿပီး စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစေရးတို႔ကို
အဓိကထား၍ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္ႀကီးတစ္ပါးဆိုကဲ့သို႔ ျပည္သူလူထု က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္၍ တစ္ဦး
ခ်င္းဝင္ေငြတိုးတက္လာၿပီး ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္သည့္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ႀကီး
တည္ေဆာက္ရာတြင္ အုတ္တစ္ခ်ပ္ သဲတစ္ပြင့္အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထုသို႔ က်န္းမာေရးအသိ
ပညာမ်ားကို ေဝငွရင္း တျဖည္းျဖည္းက်ယ္ျပန္႔လာေသာ ပဋိဇီဝေဆးယဥ္ပါးမႈကိုသတိျပဳ
ကာကြယ္ၾကပါစို႔။ ။
ေဒါက္တာၿဖိဳးသူေအာင္ (ေမြး/ကု)
The Mirror Daily
https://www.facebook.com/TheMirrorDaily
