(၁) ပလတ္စတစ္ႏွင့္ ေဖ့ာဘူး ပလတ္စတစ္ (ၾကြပ္ၾကြပ္အိတ္)ေတြ ထဲမွာပါတဲ့ ဆိုက္ဇာနဲ႔ စတိုင္ရင္းဓာတ္ မ်ားဟာ ဓာတုပစၥည္းေတြျဖစ္တာ ေၾကာင့္ အပူဓာတ္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ ဆီပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔ျဖစ္ေစ ထိေတြ ့ မိတဲ့အခါ ၎ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ အစားအေသာက္ေတြထဲကို ဓာတ္ျပဳ ေပ်ာ္ဝင္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒန္ေပါက္ နဲ႔ စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ သံုးေနတဲ့ ေဖာ့ဘူးေတြကလည္း စတိုင္ရင္းဓာတ္ ပါတဲ့ 2B ပလတ္စတစ္အုပ္စုဝင္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔နည္းတူ ကေလးႏို႔ဘူး ေတြျပဳလုပ္တဲ့ PVC ပလတ္စတစ္နဲ႔ ပလတ္စတစ္ေရပိုက္ေတြမွာ မိုႏိုမာ (ေခၚ)အင္မတန္ အဆိပ္ျပင္းတဲ့ ဓာတ္ တစ္မ်ဳိးပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပလတ္စတစ္ ႏွင့္ ေဖာ့ဘူးမ်ားကို က်န္းမာေရးအသိ စိတ္ျဖင့္ ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ မယ္လမင္း (ဖိုက္ဘာ)ပစၥည္းမ်ားဟာ အပူနဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့အခါမွာ ဓာတ္ျပဳ၍ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ ကင္ဆာ ေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။
(၂) အခ်ဳိမႈန္႔ႏွင့္ ၾကက္သားမႈန္႔ အခ်ဳိမႈန္႔ထဲမွာပါရွိတဲ့ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ဟာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာ႐ံုေၾကာေတြကို ထိခိုက္ေစတာေၾကာင့္ ေလျဖတ္၊ ေလ ငန္းေရာဂါ၊ ေလးဖက္နာေရာဂါ၊ ႏွလံုး ေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ခ်ဳိ႕ယြင္းပ်က္စီးေစ ေသာ ေရာဂါမ်ား၊ အ႐ိုးပြ၊ အ႐ိုးပါး၊ အ႐ိုးၾကြပ္ဆတ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိ ႏွင့္ ေသြးတိုးေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ပြား ေစႏိုင္ပါတယ္။ ၾကက္သားမႈန္႔ထဲမွာ ေတာ့ ၎အခ်ဳိမႈန္႔အျပင္၊ တာရွည္ခံ မႈိသတ္ေဆးမ်ား၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ားပါ ေရာေႏွာပါဝင္ေနတာေၾကာင့္ ၾကက္ သားမႈန္႔ေတြက အခ်ဳိမႈန္႔ထက္ပင္ ပိုမို ဆိုးရြားေနပါတယ္။
(၃) အခ်ဥ္ရည္ အသုပ္၊ အေၾကာ္၊ အကင္နဲ႔ တုတ္ထိုး ဆိုင္ေတြမွာ အသံုးျပဳေနၾကတဲ့ နီနီရဲရဲ အခ်ဥ္ေတြဟာ အဆိပ္ရည္ပဲျဖစ္ပါ တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ၎အခ်ဥ္ ရည္ထဲမွာ (က) အႏၲရာယ္ရွိတားျမစ္ဆိုးေဆးနီနီရဲရဲမ်ား (ခ) ကင္ဆာျဖစ္ ေစတဲ့ ဓာတုၾကာရွည္ခံေဆး (ဂ) ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဆာလ္ဖ်ဳရစ္အက္ဆစ္ ျပင္းတို႔ ပါရွိေနလို႔ပါပဲ။ ဆာလ္ဖ်ဳရစ္ အက္ဆစ္က နည္းနည္းေလးထည့္႐ံုန႔ဲ အခ်ဥ္အရသာကိုျဖစ္ေစျပီး ဘက္ထရီ အိုးထဲမွာသံုးတဲ့ အက္ဆစ္အမ်ဳိးအစား ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၎ဓာတ္ပါတဲ့ အခ်ဥ္ ရည္ကို ေရရွည္စားမိပါက အစာအိမ္အူ လမ္းေၾကာင္း၊ အူမႀကီး၊ အသည္းေတြ ကို ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္းျပည့္ ကင္ဆာျဖစ္ ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၄) အခ်ဳိရည္ႏွင့္ ဂ်ယ္လီ အခ်ဳိရည္ဘူးေတြထဲမွာ သၾကားထက္ အဆ ၂ဝဝ ပို၍ခ်ဳိေသာ ပါဝါသၾကား၊ တားျမစ္ဆိုးေဆး၊ တာရွည္ခံေဆးတုိ႔ အျပင္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ႏွင့္ ကဖိန္းဓာတ္မ်ား ပါဝင္ေနတာေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိႏွင့္ အဝလြန္ေရာဂါ အသည္း ကင္ဆာတို႔ကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ပါတယ္။ ထို႔အတူ ဂ်ယ္လီဘူးေတြမွာလည္း တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံမွလာတဲ့ ဂ်ယ္ရီေပါင္ ဒါ၊ ဆီးထရစ္အက္ဆစ္၊ ဆိုဒီယမ္ဘန္ဇို ရိတ္(ေခၚ)တာရွည္ခံေဆးမ်ား ပါဝင္ေန လို႔ ကင္ဆာျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။
(၅) ေကာ္ဖီမစ္ ရယ္ဒီမိတ္ ေကာ္ဖီထုပ္မ်ားထဲမွာ ကဖိန္း၊ တာရွည္ခံဓာတုေဆး၊ ေကာ္ဖီအနံ႔တု ေဆး၊ အုန္းသီးခြံအမႈန္႔မ်ား ႏွင့္ သၾကား ျဖဴဆြတ္ဆြတ္(ေခၚ) ခြၽတ္ေဆးသၾကား စသည့္ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ ကုန္ ၾကမ္းပစၥည္းေတြ ပါရွိေနပါတယ္။ ၎ ကိုေသာက္ျခင္းျဖင့္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ စိတ္ က်ေရာဂါ၊ ရင္သား၊ ဆီးအိမ္၊ ဆီးက်ိတ္၊ ပန္ကရိယ စတဲ့အစိပ္အပိုင္း ကင္ဆာ ေရာဂါတို႔အျပင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပဋိ သေႏၶမတည္ႏိုင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါ တယ္။ ဒါ့ျပင္ ေကာ္ဖီမစ္ေတြမွာ သံုးတဲ့ Creamer (ေခၚ) ႏို႔မႈန္႔အတုက စား အုန္းဆီကို အဆီထုတ္ၿပီး က်န္ရွိတဲ့ က်ိတ္ဖတ္ကို အမႈန္႔ျပဳထုတ္လုပ္ထား ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ထိုကိ်တ္ဖတ္က ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္၊ ေလငန္းႏွင့္ ကင္ ဆာေရာဂါတို႔ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၆) ေရာင္စံုဆိုးေဆးႏွင့္ အစားအစာ မွ်စ္နီ၊ မွ်စ္ဝါ၊ အနီေရာင္ပုစြန္ခ်ဥ္၊ အဝါ ေရာင္းေဆးဆိုးထားေသာ ငါးပုဏၰား၊ ငါးေျမြထိုး၊ ေရႊငါး၊ ၾကက္သား၊ အေရာင္ ဆိုးထားေသာ င႐ုတ္သီးမႈန္႔၊ ပုစြန္ ေျခာက္၊ ငါးပိ၊ ပဲနီေလး၊ ပဲဝါေလး၊ မက္ မန္းသီး၊ လက္ဖက္၊ ဆီးထုပ္ႏွင့္ အခ်ဥ္ ထုပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အနက္ေရာင္ဆိုးထား ေသာေျပာင္းဖူး၊ လူေသေကာင္မပုပ္ ေအာင္ျပဳလုပ္သည့္ ေဖာ္မလင္အသံုး ျပဳထားေသာ ပဲျပား၊ မဲနယ္ဆိုးထား ေသာ ပုစြန္စသည္တို႔မွာ တားျမစ္ အႏၲရာယ္ရွိဆိုးေဆးမ်ား အသံုးျပဳထား ေၾကာင္း၊ ၎ေရာင္စံုဆိုးေဆးမ်ားဟာ အသည္းေရာဂါ ႏွင့္ ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ စားသံုးသူ ကာကြယ္ေရးအသင္းမွ သတိေပးႏိႈးေဆာ္ထားပါတယ္။
(၇) အသားလံုးႏွင့္ ၾကက္၊ ဝက္အူေခ်ာင္း အသားလံုး(အသားက်ိတ္)မ်ားႏွင့္ ၾကက္၊ ဝက္အူေခ်ာင္းေတြမွာ သံုးထား တဲ့ တာရွည္ခံေဆးမ်ားႏွင့္ အေရာင္ တင္ေဆးမ်ားကလည္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္သလို ၎တို႔ကို ေရခဲ ေသေတၱာ(အေအးခန္း)ထဲမွာ သိုေလွာင္ ထားရတာေၾကာင့္ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ တိုးမႈျဖစ္သြားၿပီး ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ¤င္းပစၥည္း မ်ားကို မသန္႔ရွင္းတဲ့ ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ား ျဖင့္ ေၾကာ္ျခင္း (သို႔မဟုတ္)မီးကင္ျခင္း ျဖင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေစျပန္တာေၾကာင့္ ္ဆာသံုးထပ္ကြမ္း အဆိပ္သင့္အစာ မ်ား ျဖစ္ေနပါတယ္။
(၈) ေရခ်ဳိငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေရခ်ဳိငါးပိေတြမွာ ယူရီးယား (ပုလဲ) ဓာတ္ေျမၾသဇာထည့္သြင္းထား ေၾကာင္း၊ ယူရီးယား ၃ ဂရမ္ႏွင့္အထက္ စားမိပါက ေအာ့အန္၊ သတိေမ့ေျမာ၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီး၍ အသက္ဆံုး႐ံႈး သည္အထိ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေရခ်ဳိငါးပိ မွာ ယင္မနား၊ ေလာက္မတက္ေစရန္ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ယင္ေဆးခဲ(ေခၚ)ပိုး သတ္ေဆးမ်ား အသံုးျပဳထားေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံျခားမွ တင္သြင္းလာေသာ ငံျပာ ရည္အခ်ဳိ ့မွာလည္း ဂလူတမစ္အက္ ဆစ္မ်ားစြာ ပါဝင္ေနေၾကာင္း၊၎ေဆး ေတြသံုးထားေသာ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊ ငံျပာရည္တို႔ကို စားေသာက္မိပါက ကင္ဆာေရာဂါ၊ ေလငန္း၊ အာ႐ံုေၾကာ ထိခိုက္ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ ကိုယ္တစ္ျခမ္း ေသျခင္းမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစားသံုးသူ ကာကြယ္ေရး အသင္းက သတိေပးႏိႈးေဆာ္ထားပါ တယ္။
(၉) ဖန္တီးျပဳျပင္ထားေသာ အသီးအႏွံမ်ား ဓာတုေဟာ္မုန္းေဆးေတြ အသံုးျပဳထား တာေၾကာင့္အဆမတန္ ႀကီးထြားေန ေသာ မံုလာဥအျဖဴမ်ား၊ အျမစ္တိုတို အလံုး တုတ္တုတ္ ပဲပင္ေပါက္မ်ား၊ ပိုးသတ္ေဆး အျပင္းစား သံုးထား ေသာ ေဂၚဖီထုပ္၊ ကိုက္လံ၊ မုန္ညင္း ရြက္၊ ပန္းမုန္လာထုပ္၊ မံုညင္းထုပ္မ်ား၊ ေဆးစိမ္ေဆးဖ်န္း၍ မွည့္လာေသာ သရက္၊ သေဘၤာ၊ လိေမၼာ္၊ ပန္းသီး၊ ငွက္ေပ်ာစသျဖင့္ သဘာဝလြန္ အသီး အႏွံေတြက ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာ ေၾကာင့္ သဘာဝ Organic အမ်ဳိးအစား ကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရန္ႏွင့္ ေရစင္စင္ေဆး ၿပီးမွသာ စားေသာက္ၾကေစလိုပါတယ္။
(၁ဝ) ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕မွ တင္သြင္းလာ သည့္ ေရေျမာင္းဆီ(ေခၚ) ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ားကို ျပည္တြင္းမွာ ဓာတုေဆးမ်ားသံုး၍ အေရာင္ခြၽတ္ ပဲဆီအနံ႔ ထည့္သြင္းကာ ဆီ ေစ်းကြက္မွာ ပဲဆီသန္႔ဟူ၍ တံဆိပ္ကပ္ကာ ေရာင္းခ်ေနၾက ေၾကာင္း၊ ငါးမုန္႔ေၾကာ္၊ အာလူးေၾကာ္ လုပ္ငန္း အခ်ဳိ႕မွာလည္း ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ား ထြက္ရွိသလို ထပ္တလဲလဲျပန္လည္၍ အသံုးျပဳ ေနၾကေၾကာင္း၊ လမ္းေဘး လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ႏွင့္ စားဖြယ္စံုဆိုင္ႀကီး မ်ားကို ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးၾကည့္ရာတြင္ ၁ဝ ဆိုင္ကို စစ္ေဆးရာ မွာ ၁ဝ ဆိုင္စလံုး အင္ဂ်င္ဝိုင္အေဟာင္းကဲ့သို႔ ညိဳမည္းေနတဲ့ ျပန္ ေၾကာ္ဆီမ်ားျဖင့္ စမူဆာ၊ အီၾကာေကြးမ်ားကို ေၾကာ္ေနေၾကာင္း၊ ¤င္းျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ားက ပန္ကရိယ၊ အသံအိုး၊ အစာအိမ္လမ္း ေၾကာင္းႏွင့္ အူမႀကီးတို႔ကို ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း စားသံုး သူ ကာကြယ္ေရးအသင္းမွ သတိေပးႏႈိးေဆာ္ထားပါတယ္။
(၁၁) အရက္ အခ်ဳိ႕ေသာ အရက္ေတြမွာ ဓာတ္ေျမၾသဇာ၊ အင္ဒရင္း၊ ေရာ္ဘာ၊ မက္သေနာ စတဲ့ အဆိပ္သင့္ဓာတုပစၥည္း ေတြပါရွိေနတဲ့အျပင္၊ မူလသဘာဝ အရက္၏ ဂုဏ္သတၱိက အသည္းေျခာက္၊ ေရဖ်င္း ေရာဂါမ်ား၊ အသည္းကင္ဆာႏွင့္ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းကင္ဆာ တို႔ကိုျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အဆိပ္ရည္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ ဘီယာမ်ား တြင္လည္း အယ္လ္ကိုေဟာ ပါဝင္ေနတာေၾကာင့္ အရက္ကဲ့သို႔ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
(၁၂) ေဆးလိပ္ ေဆးလိပ္ႏွင့္ ေဆးရြက္ႀကီးမ်ားကို ႐ွဴ႐ိႈက္ ေသာက္သံုးျခင္းက အလည္ေခ်ာင္း၊ အဆုတ္စတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ႏွွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း၊ ေသြးေၾကာပိတ္၊ ပန္း နာရင္ၾကပ္စတဲ့ေရာဂါမ်ားကိုလည္းျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ မိမိ ကိုယ္တိုင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးျခင္း၊ စီးကရက္မီးခိုးေငြ႕ကို တစ္ဆင့္ ခံ ႐ွဴ႐ိႈက္မိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကမၻာႏွင့္အဝွမ္း အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေနၾကရၿပီး ေလ့လာစမ္းစစ္မႈမ်ားအရ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ႏွစ္စဥ္လူဦးေရ ၁ဝ သိန္းေက်ာ္ အဆုတ္ကင္ဆာေၾကာင့္ ဖိတ္စင္ လ်က္ရွိေနၾကပါတယ္။
(၁၃) ကြမ္းယာ ကြမ္းရြက္ကိုျဖန္းေသာ ပိုးသတ္ေဆးက ကင္ဆာျဖစ္ေစသလို၊ ထံုးက ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ ဆီးအိမ္တို႔မွာ ေက်ာက္တည္ျခင္းနဲ႔ ပါး ေစာင္ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကြမ္းသီးကို မႈိမတက္ ေအာင္ အသံုးျပဳေလ့ရွိတဲ့ မႈိသတ္ေဆးက ကင္ဆာျဖစ္ေစသလို ေဆးရြက္ၾကီး၏ နီကိုတင္းဓာတ္ကလည္း ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြမ္းစားျခင္းဟာ ေလးထပ္ကြမ္းကင္ဆာ အျဖစ္ တြန္းအားေပးရာေရာက္ၿပီး အာခံတြင္း၊ ပါးေစာင္၊ လွ်ာ၊ သြားဖံုး၊ အစာေရမ်ဳိျပြန္၊ လည္ေခ်ာင္းစတဲ့အစိပ္အပိုင္းမ်ားကို ကင္ဆာျဖစ္ ပြားေစပါတယ္။
ေပါက္ေပါက္
The Mirror Daily
https://www.facebook.com/TheMirrorDaily
