ကၽြန္မ အသက္က 34 နွစ္ရွိပါျပီ။ လက္ေကာက္ဝတ္နား နာေနတာ 9 လပိုင္း 2013 ကတည္းက ေဆးထိုး ေဆးစားခဲ့ပါတယ္။ တလပိုင္း မနက္အိပ္ယာထခ်ိန္ မွာ လက္ဆစ္ လက္ေမာင္းေတြ ေျခဆစ္ေျခသလုံးေတြ ေတာင့္တင္းျပီး အဆစ္ေတြနာေနတာ ပုံမွန္ျဖစ္ဖုိ႔ တနာရီႂကာတယ္။ ေျခေခ်ာင္းေအာက္ဖဝါးက ေထာက္လိုက္ရင္ နာေနတာ ဆရာဝန္သြားျပေတာ့ leflunomide 1 OD 6 လေသာက္ခိုင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မအဲဒီေဆးရဲ့s ide effect ကုိသိေတာ့ ဆက္မေသာက္ရဲေတာ့ဘူး ရပ္လုိက္ျပီး celecoxib တို႔ aceclofenac ေတြေသာက္ေတာ့ သက္သာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု 5 လပိုင္း 2 ရက္ေန႔မွာ ျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီတစ္ေခါက္က ဂုတ္ရုိးနားပါ ပူျပီးနာလာတယ္။ ကၽြန္မ OSA က normal RA က positive တဲ့၊ uric acid လည္း normal ESR စစ္ေတာ့ 25mm/1hr တဲ့။ ဘာဆက္လုပ္သင့္တယ္ဆိုတာ ကူညီေပးပါဆရာရွင္။
၃၅ ႏွစ္၊ က်ား၊ အိမ္ေထာင္သက္ ၅ ႏွစ္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ေဆးလိပ္၊ အသား၊ လံုးဝ မေသာက္ မစားသည္မွာ ၁ဝ ႏွစ္႐ွိ။ အသက္ ၁၉ ႏွစ္ခန္႔မွာ ေရာဂါစတင္ ခံစားရ၊ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ လက္ေခ်ာင္းဆစ္မ်ား၊ လက္ေကာက္ဝတ္မ်ား၊ လက္ေမာင္းရင္းမ်ား၊ ဒူးဆစ္မ်ား၊ ေျခမ်က္ေစ့မ်ား၊ ေျခဖေနာင့္မ်ားတြင္ ေရာင္ရမ္းလာ၊ နီျမန္းလာ၊ ပူလာၿပီး လႈပ္႐ွားမရ၊ ထိလ်င္လည္း နာက်င္၊ ေကြးထားလ်င္ ေျဖာင့္ရန္ ခက္ခဲ ေျဖာင့္ထားလ်င္ ေကြးရန္ ခက္ခဲ၊ ႀကိဳးစား၍ လႈပ္ေသာ္ အရမ္း နာက်င္၊ လက္ဆစ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပါက မည္သည့္ အရာကိုမွ် ကိုင္၍မရ။ တစ္ၿပိဳင္တည္း ျဖစ္ျခင္းမဟုတ္၊ ဆစ္ဆစ္ေန၍ ကိုက္ခဲေနျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္၊ တစ္လ ၂ ခါမွ ၅ ခါခန္႔ အထိျဖစ္။
Etodolac/Lodine 500mg ကို ေရာဂါ ခံစားရခ်ိန္ေသာက္ Acetaminophen, Aspirin, Ibuprofen ေဆးမ်ားက ကၽြန္ေတာ့္ ေရာဂါကို မသက္သာေစပါ။ ယခင္ Paracetamol ႏွင့္ Ibuprofen ေရာထားေသာ ေဆးတစ္မ်ဳိးေသာက္၊ အိပ္ေနခ်ိန္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာပါက ႏိုးလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ကုတင္ေပၚမွ ဆင္း၍မရပါ၊ အသက္ ၂၇ ခန္႔မွ စတင္၍ ကုသမႈ ခံယူ၊ ယခု အခ်ိန္ထိ ေရာဂါ႐ွာမရ၊ ဆရာဝန္ ၅ ေယာက္ျဖင့္ျပၿပီး၊ Gout မဟုတ္ဟုေျပာ၊ အျဖစ္မ်ားေသာ Arthritis မဟုတ္ေသာ္လည္း Arthritis သည္ အမ်ဳိးေပါင္း မ်ားစြာ႐ွိ၍ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးသာ ျဖစ္မည္ဟုေျပာ။ ပထမဆံုး ဆရာဝန္မွ Uric Acid မျမင့္ေသာ္လည္း Uric Acid ခ်သည့္ ထိုးေဆး တစ္ေန႔ တစ္လံုး ၃ ရက္ ႏွင့္ Allopurinol (mg မမွတ္မိပါ) တစ္ေန႔ ၂ လံုး ၃လစာ ေပးၿပီး ၃ လ ျပည့္ ဆီး၊ေသြး ထပ္စစ္၊ Uric Acid ေတာ့က် သြားၿပီ OK မည္ထင္ပါသည္ဟု ေျပာေသာ္လည္း မထူးျခားခဲ့ပါ။ အျခား ဆရာဝန္ ၄ ေယာက္မွ ဆီး၊ ေသြး အႀကိမ္မ်ားစြာ စစ္ေသာ္လည္း ရာဂါ ႐ွာမရသလို Treatment လည္းမေပးပါ။ သို႔ေသာ္ ဆရာဝန္ တစ္ဦးမွ Vitamin D အရမ္း နည္းေနသည္ ဆို၍ Vitamin D 50,000 IU တစ္ပတ္ တစ္လံုးႏႈံး ၁၂လံုး ေသာက္ၿပီး ေသြးျပန္စစ္၍ ဆက္မေသာက္ရန္ ေျပာပါသည္။ ေနာက္ ၆ လခန္႔ၾကာ ထပ္မံသြားေတြ႔ၿပီး ထူးျခားမႈမ႐ွိ၍ ေနာက္ ဆရာဝန္ထံ ၫႊန္း။ ဆရာဝန္ အားလံုးမွ Anti-Inflammatory ေသာက္ရန္သာၫႊန္း၊ side effect ေတြေၾကာင့္ မေသာက္ခ်င္ပါ။ သို႔ပါ၍ ဆရာ့ထံမွ အၾကံညဏ္ ေတာင္းခံရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ Lab Report မွာ အရမ္း မ်ားလြန္းေန၍ ဆရာသိခ်င္ေသာ Item ကို email ျပန္ၾကားေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္႐ွာၿပီး ပို႔ေပးပါမည္။
လူ႔အဆစ္ေတြမွာ Osteoarthritis ျဖစ္ရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ နာတာ၊ ပံုမွန္လႈတ္မရေအာင္ တင္းေနတာ နဲ႔ ေရာင္ေနတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ေနရာမွာရွိတဲ့ အရိုးထိပ္ကို ဖံုးေပးထားတဲ့ အရိုးႏု စားသြားလို႔ျဖစ္ရတယ္။ ျဖစ္လာရင္ အဆစ္က အရင္လို လႈတ္ရွားဘို႔ ခက္လာမယ္။ နာမယ္။ ေနာက္ေက်ာ၊ တင္ပါးဆံု၊ ဒူးနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ လည္ပင္း၊ လက္ေခ်ာင္း ေတြမွာလဲ ျဖစ္တယ္။
အေမရိကန္ ၃၃ သန္းမွာ ျဖစ္ေနၾကရတယ္။ Degenerative joint disease အိုလို႔ျဖစ္တဲ့ အဆစ္နာလို႔ ေခၚေပမဲ့ Osteoarthritis (OA)လို႔ ေခၚတာ ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ ငယ္တဲ့သူေတြမွာလဲ ျဖစ္ေပမဲ့ အိုမွျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ အသက္ ၆၅ ေက်ာ္ရင္ အမ်ားဆံုး။ Genes မ်ိဳးဗီဇကေနလာရင္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ျဖစ္မယ္။
ဘယ္လိုလုပ္ျပီး ဒီေရာဂါလို႔ သိႏိုင္မလဲ
က်န္းမာေရး ရာဇဝင္၊ ခံစားရပံု၊ ျဖစ္တဲ့ေနရာနဲ႔ ပါတ္သက္တာေတြ စစ္ေဆးမယ္၊ ေသြးစစ္မယ္၊ Joint aspiration အဆစ္ထဲက အရည္ ထုတ္စစ္မယ္၊ X-ray ဓါတ္မွန္၊ Magnetic resonance imaging (MRI) ရိုက္မယ္။
သုေတသနတခု အဆိုအရ အသက္ရလာလို႔ သံုးဖန္မ်ားလို႔ ျဖစ္လာေစတဲ့ (ဆဲလ္) ေတြရဲ႕ တံု႔ျပန္မႈ Unfolded Protein Response (UPR) ကို အာရံုစိုက္ ေလ့လာေတာ့ အသက္ရသူေတြမွာ UPR ပ်က္ယြင္းေနၾကတယ္။ ေနာက္ သုေတသန တခုက OA ျဖစ္သူေတြရဲ႕ မ်ိဳးဗီဇ-ခလုပ္ေတြကို ေလ့လာတယ္။ FAAH ဆိုတဲ့ မ်ိဳးဗီဇဆိုတာ နာတာကို ခံႏိုင္စြမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တယ္။ OA ျဖစ္သူေတြမွာ ပိုမ်ားေနတာ သိရတယ္။ ေနာက္ သုေတသနတခုအဆိုအရ လက္ေခ်ာင္းေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ဒူးမွာျဖစ္တာထက္ ပိုျမန္တာသိရတယ္။ Complement C5 ဆိုတဲ့ ပရိုတင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္တယ္။
၂ဝ၁ဝ ဧျပီလထဲမယ္ ခ်ီကာဂိုမွာ American College of Rheumatology’s (ACR) State-of-the-Art Symposium ဆိုတာကို က်င္းပခဲ့တယ္။ ၂ဝ၁ဝ ႏိုဝဘၤာလထဲမွာလဲ အက္တလန္တာျမိဳ႕မွာ American College of Rheumatology (ACR) က ႏွစ္ပါတ္လည္ အစည္းအေဝး လုပ္တယ္။ ACR မွာ တင္ျပခဲ့တာက OA ဆိုတာ Inflammatory disease ေရာင္ရမ္းတာ ျဖစ္တယ္။ Rheumatoid arthritis ေလးဘက္နာနဲ႔ ဆင္တယ္။ Wear-and-tear disease သံုးဖန္မ်ားလို႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။
Treatment အရိုး-အဆစ္နာေရာဂါ ကုသျခင္း
Osteoarthritis ကို ေဆးေပးတယ္ဆိုတာ နာတာ သက္သာေအာင္၊ အဆစ္ေတြ တင္းေတာင့္ မေနေအာင္သာ ျဖစ္တယ္။ Analgesics အနာ-အကိုက္သက္သာေဆးေတြ၊ နာတာကို သက္သာေစႏိုင္ေပမဲ့ ေရာင္တာကို မသက္သာေစပါ။
Acetaminophen ေဆးကို နဲနဲနဲ႔ အေတာ္အသင့္ နာတာအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္လို႔ American College of Rheumatology ကေန ညႊန္းတယ္။ Tylenol, Anacin (Aspirin-free), Excedrin caplets and Panadol နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းပါတယ္။ Acetaminophen ကို ၄-၆ နာရီတခါ 325 to 1,000 mg ေသာက္ႏိုင္တယ္။ တေန႔ထဲမွာ 4,000 mg ထက္ မပိုရပါ။
နာတာက ဆိုးရင္ Propoxyphene hydrochloride (Darvon, PC-Cap and Wygesic), Acetaminophen with codeine and Tramadol (Ultram) ေတြကို သံုးႏိုင္တယ္။ ရက္တိုသာ သံုးသင့္တယ္။
Topical analgesics လိမ္းေဆးေတြ
Voltaren Gel လိမ္းေဆးဟာ စတီရြိဳက္မပါတဲ့ (NSAID) Diclofenac ျဖစ္တယ္။ ဆိုင္မွာ အလြယ္ ဝယ္ရမဲ့ ေဆးေတြလဲ ရွိတယ္။ Capsaicin ေဆးဟာ Cayenne peppers ကေန ေဖၚစပ္ထားတယ္။ ၾကာၾကာလိမ္းရင္ ေလာင္ႏိုင္တယ္။ Zostrix, Zostrix HP, Capzasin-P နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။
Counterirritants ေဆး
ဘာနဲ႔တူလဲဆိုေတာ့ ေခါင္းကိုက္ေနတာကို ေျခမ ႏွိပ္ေတာ့ အာရံုေျပာင္းေစတာမ်ိဳး အစြမ္းရွိတယ္။ Menthol, Oil of wintergreen, Camphor, Eucalyptus oil, Turpentine oil, Dihydrochloride and Methlnicotinate ေဆးေတြဟာ အဲဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။ Salicylates ေဆးက Counterirritants သေဘာျဖစ္တယ္။ Aspercreme, Ben-Gay, Flexall, Mobisyl and Sportscreme နာမည္ေတြနဲ႔ ဝယ္လို႔ရတယ္။
Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) စတီရြိဳက္မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြ
Ibuprofen (Advil, Motrin IB), Ketoprofen (Actron, Orudis KT, Oruvail), Naproxen (Naprosyn, Naprelan) and Naproxen sodium (Anaprox, Aleve) ေတြ ျဖစ္တယ္။ NSAIDs ထဲမွာ COX-2 inhibitors ေဆးမ်ိဳးေတြလဲ ပါတယ္။ Celecoxib (Celebrex) ကလြဲရင္ က်န္ ၂ မ်ိဳးကို ေရာင္းခြင့္ မျပဳေတာ့ဘူး။
Corticosteroid injections စတီရြိဳက္ ထိုးေဆး
နာေနတဲ့ အဆစ္ထဲကို ထိုးေပးရတယ္။ ေဆးမထိုးခင္ အဆစ္ထဲက မ်ားေနတဲ့ အရည္ေတြကိ္ု စုပ္ထုတ္ႏိုင္တယ္။ American College of Rheumatology (ACR) ကညႊန္းတာကေတာ့ Acetaminophen နဲ႔ မသက္သာသူ၊ အသင့္အတင့္ကေန သိပ္ဆိုးသူေတြကို ၁ ႏွစ္မွာ ၃-၄ ခါ ထိုးခိုင္းတယ္။
Hyaluronic acid therapy ေဆး၊ အဆစ္ထဲမွာ ရွိေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ Shock absorber သေဘာ၊ Lubricant သေဘာ လုပ္ေပးမယ္။ တပါတ္တခါ ၃-၅ ပါတ္ ထိုးရတယ္။ အထဲကအရည္နဲနဲစုပ္ထုတ္ျပီးမွ ေဆးထိုးရတယ္။ NSAIDs နဲ႔ COX-2 drugs ေတြနဲ႔ မသက္သာသူ၊ ေဆးေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမခံႏိုင္သူေတြကို ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ နဲနဲ နဲ႔ အသင့္အတင့္ ဆိုးသူေတြမွာ သက္သာတယ္။
Surgical ခြဲစိတ္နည္း
Joint replacement, Realigning bones, Fusing bones, Arthroscopy, Osteotomy, Chondroplasty, Arthrodesis နည္းေတြ ရွိတယ္။
Other procedures တျခားနည္းေတြ
ေရာဂါအေၾကာင္း အေသအျခာေလ့လာျပီး ကိုယ့္ဖါသာ ျပဳျပင္ေနႏိုင္တယ္။
(ေအရိုးဘစ္) စတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ႏိုင္တယ္။
ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ခ်တာ ေကာင္းတယ္။
လမ္းေလွ်ာက္ အကူပစၥည္း သံုးတာ၊
ေျခေထာက္မွာ အထူးပစၥည္း သံုးတာ၊
ဒူးကာ တပ္တာ၊
အပူး-အေအး တင္ေပးတာ၊
(TENS) လွ်ပ္စစ္နည္း သံုးတာ၊
အပ္စိုက္ ကုသတာ၊
Physical therapist (ဖီဇီယို-သာရာပီ)၊
Chronic pain class နာတာရွည္ နာေနသူေတြအတြက္ သင္တန္းမ်ိဳးတက္တာေတြလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။
New Osteoarthritis Treatments ကုသနည္းသစ္ေတြ
Vitamin D ဗီတာမင္ ဒီ ဟာ မ်က္လွည့္ျပသလိုမ်ိဳး အက်ိဳးရွိတဲ့သူေတြမွာ ရွိတယ္။ နာတာကိုေရာ အဂၤါပ်က္စီးမႈမွာပါ သက္သာေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ National Institutes of Health (NIH) အေထာက္အပ့ံနဲ႔လုပ္တဲ့ ၂ ႏွစ္တာ သုေတသန အဆိုအရ Vitamin D ကေန ဒီေရာဂါမွာ ပိုေကာင္းတယ္ဆိုတာ သက္ေသမျပႏိုင္တာ ေတြ႔လာရတယ္။
Naproxen sodium နဲ႔ Esomeprazole magnesium (Vimovo) ေဆးကို တြဲေပးျပီးစမ္းတဲ့အခါ Celecoxib (Celebrex) ေဆးလိုဘဲ နာတာသက္သာေစတဲ့အျပင္ Heartburn ရင္ပူတာကို သက္သာတာ ေတြ႔ရတယ္။
New Osteoarthritis Medicines အလားအလာရွိတဲ့ ေဆးေတြ
Tanezumab ေဆးဟာ သုေတသန အဆင့္ ၂-၃ မွာ အလားအလာ ေကာင္းေနတယ္။
Stem-cell therapy ကင္ဆာအတြက္ အဓိကသုေတသနလုပ္ေနတဲ့ (စတင္မ္-ဆဲလ္) နည္းကလဲ အလားအလာ ရွိႏိုင္တယ္။
၁၃-၁-၂ဝ၁၁ ေန႔မွာ Food and Drug Administration ကေန အဆစ္နာမွန္သမွ်အမ်ားဆံုးသံုးေနတဲ့ Acetaminophen ကို ကန္႔သတ္မႈ ပိုလုပ္လိုက္တယ္။ Acetaminophen ေဆးဟာ မ်ားမ်ားေပးရင္ အသဲကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးတျပားမွာ 325 milligrams ထက္မပိုဘို႔ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ မူးယစ္အုပ္စုဝင္ေဆးနဲ႔ တြဲေရာင္းတာရွိတယ္။ ဥပမာ Vicodin နဲ႔ Oxycodone (Percocet) ေဆးေတြ။
NSAIDs (1) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/nsaids.html
NSAIDs (2) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေလ့လာျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2011/11/nsaid.html
Painkillers (1) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/painkillers.html
Painkillers (2) အနာသက္သာေဆးမ်ား (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/11/painkillers-2.html
Narcotic Analgesics မူးယစ္ေဆးပါ အနာသက္ေသာေဆးမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/narcotic-analgesics.html
Narcotic Pain Medications ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆး အျပင္းစားမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/10/narcotic-pain-medications.html
Dr. တင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/pages/Dr-Tint-Swe/490031307758025
