ဆရာ က်မအမည္ ႕႕႕႕႕ ပါ။ အသက္ ၄ဝ။ ရန္ကုန္ ႕႕႕႕႕ မွာေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သည္ ကေလး ၂ ေယာက္အေမပါ။ က်မ အၿမဲတိုင္း ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ပါတယ္။ အိပ္ယာထရင္ အၿမဲေခါင္းမူးေနတတ္ပါတယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္လိုက္တိုင္း အေပၚေသြး ၁ဝဝ ေက်ာ္ေက်ာ္နဲ႔ ေအာက္ေသြး ၅၅ အမ်ားဆံုးပါပဲ။ Merislon, folic acid, omega 3, vitamin E ေန႔တိုင္းေသာက္ပါတယ္။ မနက္စာနဲ႔ ေန႔လည္စာပဲ ထမင္းစားပါတယ္။ ညေနစာနဲ႔ ညလည္စာကို အဆီမပါတဲ့ မဝေစမဲ့တဲ့ အစာမ်ိဳးပဲစားပါတယ္။ မနက္ပိုင္းအိပ္ယာထမွာ အိပ္ေရးမဝသလို အၿမဲေခါင္းမူးၿပီး ေသြးေပါင္က်ေနတာ သက္သာရေအာင္ ဘယ္လို ေနထိုင္စားေသာက္ၿပီး ဘာေဆးကို ေသာက္သင့္သလဲဆိုတာ လမ္းၫြန္ေပးပါရွင္။
ေသြးဖိအားနည္းတယ္ဆိုတာမွာ ႏိႈင္းေျပာရတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အရင္ကထက္ နည္းတာလဲက်တာဘဲ။ ပံုမွန္ထက္ နည္းတာလဲ က်တာဘဲ။ ေဆးပညာမွာ ဘယ္ဂဏန္းကို က်တယ္ေျပာမလဲလို႔ အတိအက်မရွိပါ။ အထက္ေသြး ဖိအား ၁ဝဝ ေအာက္က်ရင္ နည္းတယ္လို႔ေျပာရင္ မမွားပါ။ ေသြးဖိအားနည္းေစတဲ့အေၾကာင္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ဝမ္းပ်က္ရင္။ အန္ရင္၊ အလုပ္ပင္ပန္းရင္လဲျဖစ္တယ္။ ေသြးထြက္-ေသြးဆင္း မ်ားရင္လဲျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ေစတာကို ကုရမယ္။ နားရမယ္။ မူးမိုက္သြားရင္ ခ်က္ခ်င္းလွဲအိပ္ရမယ္။ လိုအပ္ရင္ Dextrose, RL drip သြင္းရမယ္။ ေသြးေၾကာင့္ဆိုရင္ ေသြးသြင္းရမယ္။ က်န္တာအတြက္ ORS ဓါတ္ဆားရည္ ေသာက္ရမယ္။ အျမဲလိုနည္းေနရင္ ေဆးစစ္ရမယ္။
ေသြးဖိအားနည္းတာကို Hypotension လို႔လဲေခၚတယ္။ ႏွလံုးကေန လူ႔တကိုယ္လံုးအႏွံ႔ေရာက္ေအာင္ ဖိအားသံုးျပီး ညွစ္ထုတ္ေနရတာမွာ ဖိအားနည္းေရင္ ေသြးသန္႔ေတြ လံုေလာက္ေအာင္ မေရာက္ေစႏိုင္ဘူး။ ေသြးဖိအား နည္းေနယံု သက္သက္ဆိုရင္ ဘာမွစိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ေခါင္းထဲေပါ့ေနမယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ သတိလစ္ခ်င္သလိုျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးကုရပါမယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာကလဲ လွဲေနရာကေန ထတာ၊ ရပ္တာလုပ္မွ ျဖစ္တတ္တယ္။
ဆိုးတဲ့အေျခအေနေတြမွာ ဦးေႏွာက္ေသြးမလံုေလာက္တာ၊ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ (ေရွာ့ခ္) ရႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲလိုနည္းေနသူေတြ တျခားလူေတြထက္ ဒီေရာဂါၾကီးေတြ အျဖစ္နည္းၾကတယ္။ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ေသြးထုထည္နည္းတာ၊ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ကုတဲ့အခါမွာလဲ ဘာလို႔ ျဖစ္သလဲအေပၚမွာ မူတည္တယ္။
ေသြးတိုးေရာဂါမွာလို အထက္ဂဏန္း-ေအာက္ဂဏန္းကိုၾကည့္ျပီး ေသြးဖိအားနည္းတယ္ေျပာတာထက္ ဘာေတြ ခံစားေနရသလဲကို ၾကည့္ရတယ္။ BP 90/50 ရွိျပီး ဘာမွမခံစားရတာလဲရွိတယ္။ ေဆးကုစရာမလိုပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ေသြးဖိအားနည္းတတ္တယ္။ 100/60 သာရွိေပမဲ့ ပံုမွန္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အားကစားသမားေတြမွာ သူမ်ားထက္နည္းေနတယ္။ ေသြးဖိအားနည္းေနသူမ်ိဳးဟာ ေရရွည္ၾကည့္ရင္ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ေရဓါတ္ နည္းျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဝမ္းေလွ်ာတာ၊ အန္တာ၊ လႈပ္ရွာမႈမ်ားတာ? ေခြ်းထြက္မ်ားတာ၊ ရာသီဥတုပူျပင္းတာ ေတြကေန ျဖစ္တယ္။
ေသြးဖိအားနည္းေစႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြ -
• Acute pancreatitis သရက္ရြက္ေရာင္ျခင္း၊
• Heart disease ႏွလံုးေရာဂါ၊
• Bradycardia ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းေႏွးျခင္း၊
• Heart block ႏွလံုးပိတ္ေရာဂါ၊
• Tachycardia ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္းျမန္ျခင္း၊
• Pulmonary embolism အဆုပ္ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊
• Digoxin ႏွလံုးေဆး၊
• Angiotensin converting enzyme, ACE inhibitors, Angiotensin receptor blockers, Beta blockers, Calcium channel blockers, and Alpha blockers ေသြးတိုးေဆးေတြ၊
• Hydrochlorothiazide and Furosemide (Lasix) ဆီးသြားေဆးေတြ၊
• Amitriptyline (Elavil) စိတ္မက်ေဆး၊
• Sildenafil (Viagra), Vardenafil (Levitra), and Tadalafil (Cialis) ပန္းညွိုးသက္သာေဆးေတြကို Nitroglycerin ေဆးနဲ႔တြဲသံုးျခင္း၊
• Alcohol အရက္နဲ႔ Narcotics မူးယစ္ေဆးေတြ၊
• Septicemia ေသြးထဲပိုးဝင္ျခင္း၊
• Anaphylaxis (ေရွာ့ခ္) ရျခင္း
ဘယ္လိုကုသမလဲ
• ေရဓါတ္နည္းေနရင္ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ေသာက္ပါ။ လိုေသးရင္ RL Drip သြင္းပါ။
• ေသြးယိုတာရွိရင္ ေသြးထိတ္ေအာင္လုပ္ပါ။ ေသြးသြင္းပါ။
• Septic shock ျဖစ္ေနရင္ ခ်က္ခ်င္း ပိုးေသေဆး ေသြးေၾကာထဲထိုးပါ။ Drip သြင္းပါ။
• ေသြးတိုးေဆးေတြနဲ႔ ဆီးသြားေဆးေတြေၾကာင့္ဆိုရင္ ေဆးခ်ိန္ဆ ျပဳျပင္ေပးမယ္။
• ႏွလံုးခုန္ေႏွးလြန္းေနရင္၊ ႏွလံုပိတ္ေရာဂါျဖစ္ေနရင္ Pacemaker တပ္ေပးမယ္။
• ႏွလံုးေရာင္ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္ျခင္း၊ အဆုပ္ေသြးေၾကာ ပိတ္ျခင္းေတြကို ေဆးကုသရမယ္။
• Postural hypotension လူအေနအထားေၾကာင့္ျဖစ္ရတာဆိုရင္ အစားအေသာက္ျပဳျပင္ရမယ္။ ေရ + ဆား မ်ားေစရမယ္။ ေကဖင္းပါတဲ့ေသာက္စရာေတြ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ Compression stockings ေျခပိုင္းကို ပတ္တီးစီးေပးႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကုိ Midodrine (ProAmatine) ေဆးေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို Pyridostigmine ေဆးေပးမယ္။
• ေသြးဖိအားနည္းေပမဲ့လူကေနေကာင္းရင္ ေဆးကုဘို႔မလိုပါ။ အစာအဟာရ မွ်တလံုေလာက္ေအာင္သာစားပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/pages/Dr-Tint-Swe/490031307758025?fref=nf
