အခုႏွစ္သစ္၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ႏွစ္သစ္ကူးဆုေတာင္းအတိုင္း က်န္းမာေပွ်ာ္ရြင္စြာ ေနႏိုင္ဖို႔ ဘယ္လို ေနထိုင္စားေသာက္သင့္တယ္ဆိုတာကို သႏၷိ႒ာန္ ခ်မွတ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ က်န္းမာေရးပညာရွင္ေတြက အႀကံျပဳေျပာဆိုပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေရာဂါကာကြယ္ေရးနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာန (CDC) ကေန ခ်မွတ္သင့္တဲ့ ႏွစ္သစ္ကူး က်န္းမာေရး အဓိဌာန္ (၆) ခ်က္ကို အႀကံျပဳထားပါတယ္။
(၁) ပံုမွန္ေဆးစစ္ၿပီး လိုအပ္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးဖို႔ပါ။ ဒါမွသာ ေရာဂါေတြကို မျဖစ္ခင္ (သို႔မဟုတ္) စျဖစ္လာခ်ိန္ေတြမွာ ႀကိဳတင္သိိရွိႏိုင္ၿပီး မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တာနဲ႔ ေရာဂါႏုစဥ္မွာ လြယ္လြယ္ကူကူ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အခုလို ေဆးမစစ္ျဖစ္လွ်င္ ႀကိဳမသိတာေၾကာင့္ ေနာက္က် ေရာဂါဆိုးမွ သိရလွ်င္ေတာ့ ကုသရခက္ၿပီး အသက္အႏၱရာယ္ ႀကံဳႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ေသြးတိုးရွိတာ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးေတြ႔ရွိျခင္းအားျဖင့္ ေဆးနဲ႔ထိန္းၿပီး သက္တမ္းေစ့ ေနႏိုင္ေပမဲ့၊ ေနာက္က်မွသိရင္ေတာ့ ေလျဖတ္တဲ့အဆင့္ေရာက္ၿပီး ကုရခက္၊ အသက္ဆံုးရံႈးေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြး၊ ဝမ္း၊ ဆီးတို႔ကို ေဆးစစ္ၾကည့္တာအျပင္ သြား၊ မ်က္စိ၊ လည္ပင္းေတြကို စစ္ေဆးတာ၊ ကိုယ္ကို ဓာတ္မွန္ရိုက္တာေတြ စၿပီး ပံုမွန္လုပ္ဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်သင့္ပါတယ္။
(၂) ပံုမွန္ မၾကာခဏ လက္ေဆးဖို႔ပါ။ အမ်ားစုက အစာမစားခင္နဲ႔ အိမ္သာတက္ၿပီးခ်ိန္ေတြမွာပဲ သန္႔စင္ေဆးေၾကာေလ့ရွိတာမို႔ အဲ့ဒါေတြအျပင္ အမ်ားသံုး ျပင္ပအရာေတြကို ကိုယ္တြယ္ထိေတြ႔ ၿပီးခ်ိန္ေတြမွာလည္း လက္ကို ေရ၊ဆပ္ျပာနဲ႔ အေသအခ်ာ ေဆးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ တုတ္ေကြးေရာဂါအပါအဝင္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးစံုကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဆပ္ျပာအလြယ္တကူ မရႏိုင္တဲ့ အေနအထား (ဥပမာ - ခရီးသြားခ်ိန္) မွာလည္း အရက္ပ်ံပါတဲ့ လက္ပိုးသတ္ေဆး တစ္ရႈးထုတ္နဲ႔ ဗူးေတြကို အိပ္ထဲေဆာင္ၿပီး အၿမဲ လက္ကို သုတ္သင္ေပးသင့္ပါတယ္။
(၃) က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တာေတြ စားၿပီး မညီညြတ္တာေတြကို ဆင္ျခင္ဖို႔ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း၊ အာလူးလို ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ (ကဆီဓာတ္) ပါတာေတြနဲ႔ အဆီ၊ အငံ၊ အခ်ိဳေတြစားတာမ်ားတာမို႔ ဒါေတြကို ေလ်ာ့စားေပးၿပီး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ ငါး (အသားထက္ပိုစားသင့္)၊ အသီးအႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ေျမပဲ၊ ဥ (ၾကက္ဥ)၊ ႏြားႏို႔ စတာေတြကို ပိုစားေပးဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်သင့္ပါတယ္။
(၄) က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္တဲ့ အရက္၊ ေဆးလိပ္၊ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ကြမ္းစားတာေတြကို ေလ်ာ့ခ်၊ ေရွာင္က်ဥ္ႏိုင္ဖို႔ ႏွစ္သစ္ကူး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္သင့္ပါတယ္။
(၅) အစားအေသာက္အျပင္ သြားလာလႈပ္ရွားပံုလည္း ပိုမိုလႈပ္ရွားတက္ၾကြဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ေန႔ကို ေခၽြးထြက္ေမာပန္းသည္အထိ လႈပ္ရွားမႈ (လမ္းအျမန္ေလွ်ာက္တာအပါအဝင္) နာရီဝက္ မိနစ္ (၃၀) နဲ႔ တပတ္ကို (၅) ရက္ လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ကားနဲ႔သြားတာမ်ားၿပီး လႈပ္ရွားမႈနည္းသူေတြအေနနဲ႔ ကားကို ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာရပ္ၿပီး အိမ္ကိုလမ္းေလွ်ာက္သြားတာမ်ိဳး လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဓာတ္ေလွခါး အၿမဲသံုးမည့္အစား ေလွခါးထစ္တက္တာမ်ိဳး လုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ခုလို လႈပ္ရွားမႈ နည္းတာေၾကာင့္ ေရာဂါအမ်ားစုျဖစ္ေနရၿပီး လႈပ္ရွားမႈပိုမိုလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ အျဖစ္မ်ားေနတဲ့ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြကို ေလ်ာ့ပါးေစကာ ႏွလံုးနဲ႔ၾကြက္သားေတြ ခုိင္မာအားေကာင္းလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈ ပံုမွန္တက္တက္ၾကြၾကြလုပ္ဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်သင့္ပါတယ္။
(၆) ေနာက္ဆံုးအခ်က္အေနနဲ႔ေတာ့ အိပ္ေရးဝေအာင္ အိပ္ၿပီး အနားယူဖို႔ပါ။ အနည္းဆံုး တစ္ေန႔ကို (၆) နာရီအိပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အိပ္ေရးပ်က္တာနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ေရာဂါေတြ မျဖစ္ရေအာင္ ညဖက္အလုပ္လုပ္ရသူေတြလည္း ေန႔ခင္းပိုင္းမွလည္း ျပန္ျဖည့္အိပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္း အေသးစိတ္သိရွိဖုိ႔ ကိုဝင္းမင္း က ျမန္မာႏိုင္ငံဆရာဝန္မ်ားအသင္းရဲ့ အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔က ေဒါက္တာျမင့္ဦး ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
ကိုဝင္းမင္း / ဗြီအိုေအ (ျမန္မာပုိင္း)
https://burmese.voanews.com
