၁။ ဆရာက်မအစ္ကိုမွာ ရိုးတြင္းျခင္ဆီအားနည္းေရာေဂါလည္းရွိတယ္။ ကန္ေတာ့ပါဆရာ ဝမ္းမည္းေတြသြားလို႔ ေဆးရုံသြားျပေတာ့ အစာအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္ေနတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ နယ္မွာဆိုေတာ့ ေဆးကုသမူမျပည့္စံုပါ။ ေလာေလာဆယ္ ဘာလုပ္ထားမလဲရွင့္။ ရန္ကုန္လာဖို႔လည္း မိုးရြာေနလို႔ ကားထြက္လို႔မရပါရွင့္ဆရာ။
၂။ မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကြ်န္မ အသက္ ၂၂ပါရွင္။ မႏၲေလးမွာေနပါတယ္။ အခုတေလာ ကြ်န္မပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ Facebook ေပၚမွာ အစာအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္လို႔ ဆံုးသြားတဲ့သူေတြ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ အစာအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္ရျခင္း အေၾကာင္းႏွင့္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ားကိုလည္း ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္ရွင္။
၃။ ဆရာ အစာအိမ္ ေသြးယိုျပီး ေဆးရံုခဏခဏတက္ေနရတယ္။ ေရာဂါကို ဘယ္လိုစက္ေတြနဲ႔ရွာေဖြရမလဲ အခ်ိန္ရမယ္ဆို ရွင္းျပေပးပါ။
၄။ ဆရာရွင့္ က်မအသက္က ၂၆ ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိ ကေလး ၉ လေက်ာ္ နို႔တိုက္မိခင္ပါ။ မေန႔က ခြ်ဲသလိပ္ကပ္လို႔ ခြ်ဲခပ္ရင္ ပ်ိဳ႕ အန္တာ ေသြးလိုအရာေတြပါလာတယ္ဆရာ ဗိုက္မေအာင့္မနာပါဘူး လူကလဲေနလို့ေကာင္းပါတယ္။ ေက်ာနဲ႔ရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ပူတယ္။ ေသြးကအနီမဟုတ္ပါ။ ဘာျဖစ္တာလဲမသိဘူးဆရာ။ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲဆိုတာ ညႊန္ၾကားေပးပါအံုး။
၄။ ဆရာသမီး သိခ်င္တာေလရွိလို႔ပါ။ gmail မွာေမးရင္ၾကာလိုပါ။ အစားအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္ရင္ အေရေပၚ ကုသနည္း ရွိပါသလားဆရာ။ ေရွ႕ေျပးလကၡဏာျပလားဆရာ။ အသိတေယာက္ ညတုန္းက အေကာင္းၾကီး မနက္ေရာက္ေတာ့ ဆုံးသြားလိုပါဆရာ။ အစားအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္တာလို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ သမီးလဲ ဗိုက္ခဏခဏ ေအာင့္လို႔ပါဆရာ။
ဒီစာမွာ အစာအိမ္ကေန ေသြးယိုေနတာအတြက္သာ ေရးပါမယ္။ အစကတည္းက အစာအိမ္ေလနာရွိမွန္းသိသူကေန ေသြးယိုလို႔ အေရးေပၚေဆးရံုလာသူရွိသလို႔ ေသြးယိုမွ ေဆးရံုေရာက္လာသူေတြလဲရွိတယ္။ ရင္ပူူတာ၊ ဗိုက္ေအာင့္တာ။ အစာမေက်တာမ်ိဳးရွိေနခဲ့ႏိုင္တယ္။ အလုပ္ပင္ပန္းျပီးေနာက္ ေခါင္းထဲေပါ့ေနသလို ေနမယ္။ ရုတ္ရက္အထမွာ မူးမယ္။ အားကုန္သလိုျဖစ္မယ္။
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး aspirin or ibuprofen ေသာက္ျပီးေနာက္ဆက္ျဖစ္တာရွိတယ္။ ဗိုက္ေနရာကို ႏွိပ္ၾကည့္ရင္ နာမယ္။ ဝမ္းကိုစစ္ရင္ ေသြးနီဥေတြ႔မယ္။ ေသြးစစ္ရင္ ေသြးအားနည္းေနမယ္။ ေသြးဖိအား BP နည္းေနမယ္။ အသားအေရ ျဖဴေရာ္ေရာ္ျဖစ္ေနမယ္။ အားမရွိသလိုေနမယ္။ ေရငတ္မယ္။ အနာေနရာက ေရာင္လာလို႔ ေအာက္မွာ ေသြးေၾကာကို ေပါက္ေစလို႔ ေသြးယိုတာျဖစ္တယ္။ ေသြးအန္ႏိုင္တယ္။ ေကာ္ဖီေရာင္အန္မယ္။ ေအာက္ဆက္တင္းရင္ အဲဒီေသြးကို အစာခ်က္သလိုလုပ္ရာကေန ဝမ္းအဆင့္ ေရာက္ခ်ိန္မွာ မဲနက္ေနေတာ့မယ္။ ေသြးအနီေရာင္ပါတာက အစာအိမ္ကေန လာတာမဟုတ္ပါ။ အနက္ေရာင္၊ ကတၲရာေစးေရာင္လို႔ေခၚတယ္။
အေရးၾကီးတယ္။ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။ ခ်က္ခ်င္းေဆးကုရမယ္။ ေဆးရံုတင္မယ္။ ေသြးသြင္းရႏိုင္တယ္။ အေျခခံ စစ္ေဆးတာေတြလုပ္မယ္။ အဆင့္ျမင့္စစ္ေဆးတာေတြလုပ္မယ္။ အေရးေပၚခြဲစိတ္မႈလုပ္ရပါမယ္။ ျမန္ေလေကာင္းေလ။ ေသြးအားနည္းေနရင္ ေသြးရွာေနတုန္း ခြဲစိတ္ဘို႔ ျပင္ဆင္ရမယ္။ ေပါက္ေနတဲ့ေသြးေၾကာကို ပိတ္တာနဲ႔ အသက္ကို ကယ္ႏိုင္ျပီ။ အစာအိမ္နာကို ဆက္ကုသရမယ္။
တနည္းက Endoscopy အစာလမ္းထဲ ကိရိယာထည့္ျပီး ေသြးတိတ္ေအာင္ ေဆးထိုးမယ္။ ေလဆာ သံုးႏိုင္တယ္။ လွ်ပ္စစ္သံုးႏိုင္မယ္။ ကလစ္နဲ႔ညွပ္ႏိုင္တယ္။ မရေသးရင္ Angiography နည္းနဲ႔ေဆးထိုးမယ္။
ဘာလို႔ ေသြးယိုသလဲကို စစ္ေဆးျပီး ထပ္မျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမယ္။ H. pylori ပိုးဆိုရင္ Antibiotics ပိုးေသေဆးေပးမယ္။ ranitidine (Zantac), omeprazole (Prilosec, Zegerid) နဲ႔ lansoprazole (Prevacid, Prevacid SoluTab) ေဆးေတြက အစာေျခရည္ ထြက္တာကို နည္းေစမယ္။ Antacids အက္စစ္ပ်ယ္ေဆးေတြလိုမယ္။ Colitis အူေရာင္တာအတြက္ Anti-inflammatory drugs ေဆးေပးမယ္။ Polyps ရွိေနရင္ ခြဲစိတ္ကုသမယ္။
ေလနာရွိသူေတြ ခံစားရမွာေတြကေတာ့ ဗိုက္နာ၊ ရင္ျပည့္၊ ေလတက္၊ ရင္ပူ၊ ပ်ိဳ႕-အန္။
ေလနာကေနေသြးထြက္ရင္ ေလနာေရာဂါရာဇဝင္ရွိသူကမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕မသိၾကပါ။ အသားအေရျဖဴေနမယ္။ အားမရွိျဖစ္မယ္။ ရင္ထဲေပါ့ေနမယ္။ အသက္ရွဴမဝျဖစ္မယ္။ ဝမ္းအမည္းေရင္သြားမယ္။ အန္တာက ေကာ္ဖီႏွစ္ေရာင္ ျဖစ္မယ္။ ေသြးထြက္တာျမန္ေလ မ်ားေလ ဆိုးေလ။ စိမ္းယိုေနတာကလည္း မသိရင္ဆိုးတယ္။
Helicobacter pylori (H. pylori) ပိုးေၾကာင့္ ေလနာျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ NSAIDs ေခၚ အနာသက္သာေဆးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ aspirin (Bayer Aspirin, Bufferin) ေဆး၊ ibuprofen (Advil, Motrin) ေဆး၊ ketorolac (Acular, Acuvail) ေဆး၊ naproxen (Aleve) ေဆးနဲ႔ oxaprozin (Daypro) ေတြျဖစ္တယ္။ Acetaminophen (Tylenol) ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္။
အနာအကိုက္သက္သာေဆးေတြ မ်ားလို႔၊ အရက္နဲ႔တြျေသာက္လို႔၊ လူကအသက္ၾကီးလို႔၊ စတီရြိဳက္ေဆးပါ ေသာက္ေနလို႔ေၾကာင့္ ေသြးထြက္ႏိုင္တယ္။ Zollinger-Ellison syndrome ကေနလည္း အစာအိမ္အနာျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။
အလားအလာ
စနစ္တက်ကုသရင္ ၈ဝ-၉ဝ% ေကာင္းတယ္။ အစာအိမ္အနာကိုျဖစ္ေစတဲ့ပိုးအတြက္ ပိုးေသေဆးေပးမယ္။ အနာအကိုက္ေပ်ာက္ေဆးေတြ သတိထားရမယ္။ ေလ့လာမႈတခုအရ အစာအိမ္ေသြးေၾကာေပါက္လို႔ ေဆးရံုေရာက္သူေတြ ရက္ ၃ဝ အတြင္းမွာ ၁၁% ေသဆံုးတယ္။ ေဆာရီး။ အသက္ၾကီးသူ၊ က်န္းမာေရးအခံမေကာင္းသူ၊ ေသြးအားနည္းေနသူ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြ ပိုဆိုးတယ္။ ေယာက္်ားေတြက ပိုျဖစ္တယ္။ Aspirin, ibuprofen ေဆးေတြ၊ အရက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ ေရွာင္ရမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
https://www.facebook.com/drtintswe/
