Hypercalcemia ေသြးထဲမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားေနျခင္း အေၾကာင္းတရား ၇ ပါးရွိတယ္။
၁။ Hyperparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေဟာ္မုန္းမ်ားေနျခင္း၊
၂။ ကင္ဆာ ဝ႕ဝ၁% ရွိတယ္။
• Multiple Myeloma (မာလ္တီပယ္-မိုင္လိုးမား)၊
• Squamous cell cancer of the lung အဆုပ္ကင္ဆာတမ်ိဳး၊
• Breast Cancer (very advanced) ရင္သားကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း၊
• Kidney Cancer (very advanced) ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း၊
• Squamous Cell Cancer of the Head and Neck (very advanced) ဦးေခါင္း၊ လည္ပင္း ကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း။
၃။ Sarcoidosis (ဆာကြိဳက္ဒိုးဆစ္) ေရာဂါ
၄။ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေဆေးေသာက္တာ မ်ားသြားျခင္း၊
၅။ Hydrochlorothyazide ဆီးအတင္းသြားေစတဲ့ေဆး၊
၆။ Milk-Alkali Syndrome ေရာဂါ၊
၇။ Paget's disease of the Bone အရိုးေရာဂါ၊
ဒါေၾကာင့္ ေဆးေသာက္လို႔ ေရာဂါရတဲ့အထိမျဖစ္ၾကပါ။ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေရာဂါရွိမွသာ မ်ားေနမယ္။
Hypocalcemia (ကယ္လ္စီယမ္) နည္းေနျခင္း
ေသြးစစ္တဲ့အေျဖမွာ 2.1 mmol/L or 9 mg/dl or an ionized calcium 1.1 mmol/L or 4.5 mg/dL ထက္နည္းတာကို ေခၚတယ္။
ဘာေတြခံစားရမလဲ -
CATS go numb ဆိုျပီး အမွတ္ရလြယ္ေအာင္ လုပ္ထားတာရွိတယ္။ Convulsions, Arrhythmias, Tetany and numbness တက္မယ္၊ ႏွလံုးခုန္တာ မမွန္ျဖစ္မယ္။ လက္၊ ေျခ နဲ႔ ပါးစပ္နားတဝိႈက္ ထံုေနမယ္။ ဒါ့ျပင္ Petechiae ေသြးျခည္ဥေလးေတြထြက္မယ္။ Tetany ၾကြက္တက္တာမွာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းၾကီး အရမ္းနာျပီးတက္တာနဲ႔ စမ္းၾကည့့္မွ တက္တာ။ ဆရာဝန္ေတြက Trousseau sign, Chvostek's sign ဆိုတဲ့နည္းေတြနဲ႔လဲစမ္းၾကည့္မယ္။ Laryngospasm နဲ႔ Cardiac arrhythmias ေတြကေတာ့ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္မွာေတြဘဲ။ ECG ရိုက္ရင္ မူမမွန္တာေတြေတြ႔မယ္။
နည္းေနသူေတြမွာ ဒီလို အႏၲရာယ္ရွိလာမွာကို သတိထားရမယ္။
• Excessive bleeding ေသြးယိုမယ္၊
• Fainting or feeling lightheaded မူးေမ့ခ်င္မယ္၊
• Hematoma အထဲေသြးယိုလို႔ေဖါင္းေနတာျဖစ္မယ္၊
• Infection ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္မယ္၊
• Multiple punctures to locate veins ေသြးျခည္ဥေပၚမယ္။
ဘယ္လိုျပဳျပင္မလဲ
အေရးေပၚျဖစ္ရင္ Calcium gluconate 10% ၂ လံုးကို တခါတည္း ေျဖေျဖး ၁ဝ မိနစ္ၾကာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းေနတာက နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး ဆိုးဝါးေနသူကို အဲလို မေပးရဘူး။
(ကယ္လ္စီယမ္) ဘယ္ေလာက္လိုသလဲ -
အသက္။ က်ား-မ အလိုက္လိုအပ္တယ္။
ေယာက္်ား (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51-70 years 1,000 - 2,000 mg
71 and older 1,200 - 2,000 mg
မိန္းမ (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51 and older 1,200 - 2,000 mg
(ကယ္လ္စီယမ္) စုပ္ယူဘို႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) လုိအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တြဲေပးေလ့ရွိတယ္။ လူၾကီးတိုင္း တေန႔မွာ Vitamin D 600 IU (15 micrograms) လိုအပ္တယ္။
(ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ အစားအေသာက္
• ႏြားႏို႔၊ ဒိန္၊ ဒိန္ခဲ၊
• အစိမ္းေရာင္ရွိ အရြက္ဖါးဖါး အသီးအရြက္မ်ား၊
• အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါးမ်ား၊
• (ကယ္လ္စီယမ္) ျဖည့္စြက္ေပးထားတဲ့အစားအေသာက္မ်ား။
သက္သတ္လြတ္စားသူ၊ lactose intolerance ေရာဂါရွိသူ၊ (ပရိုတင္း) အစာမ်ားလြန္သူ၊ ဆာစားမ်ားလြန္းသူ၊ Osteoporosis အရိုးမေကာင္းသူ၊ Corticosteroids ေဆးၾကာၾကာသံုးေနရသူေတြမွာ အစားအေသာက္ဂရုစိုက္ယံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါ။
ဘယ္လိုေဆးေသာက္မလဲ
• Calcium carbonate (40 % elemental calcium)
• Calcium citrate (21 % elemental calcium)
• Calcium gluconate (9 % elemental calcium)
• Calcium lactate (13 % elemental calcium)
Calcium carbonate, Calcium citrate, Calcium gluconate နဲ႔ Calcium lactate ဆိုျပီး ၄ မ်ိဳးရွိတယ္။ Calcium carbonate က ေစ်းခ်ိဳတယ္။ တျခား ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ေရာထားတာေတြလဲရွိေသးတယ္။ မ်ားသြားလို႔ မေကာင္းတာလဲ သတိထားပါ။
အမ်ိဳးသမီး နဲ႔ ကယ္လ္စီယမ္
• အမ်ိဳးသမီးတိုင္း တေန႔မွာ 1000 mg လိုတယ္။
• အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္ နည္းနည္းပိုလိုတယ္။ 1200 to 1,500 mg per day
• ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြ 1,000 mg to 1,300 mg per day
• သတိထားဘို႔က စားေသာက္တာထဲမွာ ပါတာကိုလဲ ထည့္တြက္ရမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
